Nieodpłatna praca kobiet jest warta trzy razy więcej niż przemysł technologiczny

• Dzień Niewidzialnej Pracy obchodzony jest w pierwszy wtorek kwietnia. W tym roku wypadł dziś, czyli 6 kwietnia.
• Co się kryje pod tym hasłem? Sprzątanie, gotowanie, opieka nad dziećmi, ale też pomaganie innymi, słabszym, niepełnosprawnym czy zwierzętom. Innymi słowy wszelkie aktywności wykonywane w ramach rodziny i wolontariatu.
• Szczególnie w tym pierwszym aspekcie "niewidzialna praca" jest zjawiskiem charakterystycznym dla kobiet. ONZ alarmuje, że w czasie pandemii skala nieodpłatnej pracy na rzecz najbliższych drastycznie wzrosła.

Bez etatu, jakiejkolwiek umowy, prawa do urlopu czy wynagrodzenia. Tak w skrócie można opisać pracę, jaką na rzecz najbliższych wykonujemy w domu. Najczęściej obowiązki te spoczywają na kobietach; potwierdzają to dane ONZ, które mówią, że na całym świecie kobiety wciąż wykonują 2,6-krotnie więcej nieodpłatnej pracy w domu niż mężczyźni. Z kolei raport Oxfam wskazuje, że 80 proc. z 67 milionów pracowników domowych na świecie to kobiety. 90 proc. nie ma dostępu do zabezpieczenia społecznego, a ponad połowa nie ma żadnych ograniczeń tygodniowego czasu pracy. Także ich przyszłość maluje się przez to w dużo ciemniejszych barwach niż mężczyzn. Pracując na rzecz domu za darmo mają małe szanse uzyskać prawo do emerytury.

Sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres zaznaczył niedawno, że pandemia mocno zwiększyła te nierówności.

- Skala nieodpłatnych zajęć dramatycznie wzrosła z powodu pracy wykonywanej w domu oraz zamknięcia szkół i ośrodków opiekuńczo-wychowawczych. Miliony dziewcząt mogą już nigdy nie powrócić do szkoły. Matki, zwłaszcza samotne matki, zmagają się z wielkimi trudnościami i niepokojem - mówił na początku marca 2021.

Ile kosztuje nieodpłatna praca?

- Na pytanie „co robi twoja mama?” dzieci czasem odpowiadają „mama nic nie robi, ale często jest zmęczona”. Kilka milionów kobiet w Polsce „nic nie robi”, ale często są zmęczone. Dlaczego? Bo zajmują się pracą domową, która nie jest traktowana jako praca. To znaczy nie jest wynagradzana, a jej efekty są pomijane przez ekonomistów obliczających wartość narodowego budżetu, tak jakby życie gospodarcze wyznaczone było wyłącznie przez sferę publiczną - kilkanaście lat temu pisała prof. Magdalena Środa w raporcie "Nieopłacana praca domowa" przygotowanym przez Instytut Spraw Obywatelskich w ramach rozpoczętej w 2006 roku kampanii "Praca to dom". Jej teza nadal jest aktualna.

Najnowszy raport Oxfam podaje, że kobiety i dziewczęta wykonują ponad trzy czwarte bezpłatnej pracy opiekuńczej na świecie i stanowią dwie trzecie płatnej siły roboczej. Każdego dnia to one wykonują 12,5 miliarda godzin bezpłatnej pracy opiekuńczej. Wyceniane według płacy minimalnej oznaczałoby to wkład w globalną gospodarkę w wysokości co najmniej 10,8 biliona dolarów rocznie! To ponad trzykrotnie więcej niż globalny przemysł technologiczny.

Autorzy raportu wskazują, że sytuacja jest dużo gorsza w krajach o niskich dochodach, gdzie kobiety na obszarach wiejskich spędzają do 14 godzin dziennie na wykonywaniu bezpłatnej pracy. 

Zadania, jakie na nich spoczywają, powodują też ogromne trudności w znalezieniu pracy. Opieka nad dziećmi, starszymi rodzicami czy po prostu nad domem powoduje, że na całym świecie 42 proc. kobiet nie może znaleźć pracy. W takiej sytuacji jest zaledwie 6 proc. mężczyzn.

GUS w badaniu „Budżet czasu ludności” co dziesięć lat dokonuje m.in. wyceny codziennych prac wykonywanych w gospodarstwie domowym. Ostatnie badanie odnosi się do 2013 roku, kolejne zostanie przeprowadzone za dwa lata. Jak wyglądała sytuacja w 2013 roku? GUS oszacował wartość rynkową pracy domowej, jaką wykonali w swoich gospodarstwach Polacy na kwotę 20 729 zł na osobę. Mowa tu o wszystkich tych czynnościach, na które poświęcamy czas poza główną pracą zarobkową. Z danych GUS wynika, że na pracę na rzecz domu przeznaczaliśmy średnio 3 godziny i 46 minut w ciągu dnia.

Natomiast warto zaznaczyć, że GUS wyceniając pracę nieodpłatną skorzystał ze stawek wolnorynkowych. Z raportu wynika więc, że tzw. „tygodniówka” liczona za wykonanie obowiązków domowych wyniosła 385,76 zł (w przeliczeniu na jednego członka gospodarstwa, powyżej 15. roku życia). Dla kobiety "tygodniówka" jest większa i wynosi 487,67 zł, dla mężczyzny 281,08 zł. W efekcie, w skali miesiąca kobiety za pracę na rzecz domu otrzymałyby dodatkową pensję w kwocie 2113 zł (tj. 58,5 proc. przeciętnego wynagrodzenia w 2013 roku) zaś panowie 1 218 zł (odpowiednio 33,72 proc. średniej pensji). W skali roku gospodynie domowe wykonały pracę wycenioną na kwotę 26 205 zł, natomiast panowie na sumę 15 104 zł.

Wolontariusze pomagają 

Dzień Niewidzialnej Pracy to również święto wszystkich tych, którzy niosą pomoc innym i nie wymagają za to nic w podzięce. Mowa o wolontariuszach.

Jednym z nich jest Rafał Wypior, przedstawiciel organizacji pozarządowej działającej w Rudzie Śląskiej. W czasie, kiedy większość z nas zamknęła się w domach w obawie przed wirusem, on wraz z grupą znajomych ruszył z pomocą. Dzięki ich zaangażowaniu w Rudzie Śląskiej zaczął działać pierwszy wymazobus w Polsce. Jego praca była koordynowana przez organizacje pozarządowe. Poza tym wolontariusze pomagali również w organizowaniu zakupów dla seniorów czy wyprowadzaniu psów należących do osób, które przebywały na kwarantannie.

- Wolontariat to przez wielu niedoceniania, a bardzo ważna sprawa. Dzięki zaangażowaniu się w różnego rodzaju inicjatywy rozwijamy się, otwieramy na nowe pomysły, poznajemy ciekawych ludzi, którzy mogą wnieść w nasze życie wiele dobrego. Dlaczego często angażuje się w tego typu działania - opowiada w rozmowie z PulsHR.pl

Przyznaje też, że niesienie pomocy innym bardzo wciąga. - Poznając ciekawych ludzi, podobnie zakręconych, chce się więcej i więcej. Majka, Kasia, Przemek, Arek, Adrian, Nela, Ula, Marcin, Karolina, Bartek i wielu więcej, z którymi na co dzień współpracuję w akcjach wolontaryjnych, to są dla mnie cisi bohaterowie, którzy bardzo często angażują się w rzeczy niemożliwe i w ten sposób zmieniają szary świat w bardziej kolorowy - podsumowuje.

Jak wynika z danych Forum Odpowiedzialnego Biznesu, w Polsce niespełna 20 proc. dużych firm oferuje programy wolontariatu pracowniczego. Tymczasem - jak informuje Centrum Wolontariatu powołując się na swoje badania - aż 88 proc. respondentów przyznaje, że prowadzenie przez ich firmę programu wolontariatu pracowniczego ma wpływ na to, jak postrzegają swoje miejsce pracy.

Interesują Cię biura, biurowce, powierzchnie coworkingowe i biura serwisowane? Zobacz oferty na PropertyStock.pl