Jednostki odległości w astronomii

Geneza słowa parsek pochodzi od słów paralaksa i sekunda. Z uwagi na fakt, że po ustaleniu kąta paralaksy można również określić odległość od danej gwiazdy za pomocą zasad trygonometrii, odcinek od Słońca do gwiazdy o kącie paralaksy równym 1 sekundzie kątowej został zatwierdzony jako jednostka i nazwany parsekiem przez Turnera w 1913 roku.

„Pojęcie paralaksy jest związane z ruchem obrotowym Ziemi (paralaksa dobowa), ze zmianą szerokości geograficznej obserwatora (paralaksa geocentryczna południkowa) czy związana z ruchem Ziemi po orbicie wokółsłonecznej (paralaksa roczna). Definicja podaje, że 1 parsek (pc) to odległość, z której połowa wielkiej osi orbity ziemskiej jest widoczna jako łuk o długości 1 sekundy. Odległość ta jest odwrotnością paralaksy heliocentrycznej danego ciała. Parsek jest obecnie określany skrótem pc, wcześniej był to skrót ps. Skrót ps dziś nie jest wskazany ze względu na zbieżność ze skrótem dla pikosekundy”.

Wprowadzenie jednostki parseka umożliwiło i usprawniło opisywanie bardzo dużych odległości od ciał niebieskich czy obiektów astronomicznych.

„Jeden parsek to w przybliżeniu 3,2616 roku świetlnego, co w przybliżeniu daje 3,086·10¹⁶ m. Jednostkami pochodnymi są kiloparsek (kpc), który jest równy 10³ parsekom. Wyróżnia się jeszcze w astronomii pozagalaktycznej i kosmologii takie jednostki jak megaparsek (Mpc), czyli 10⁶ parseków, i gigaparsek (Gpc) o wartości równej 10⁹ parseków.

Parsek należy do układu jednostek astronomicznych. Jednostka astronomiczna z kolei służy do określania odległości w obrębie Układu Słonecznego i jest ona określona jako średnia odległość Ziemi od Słońca (149 597 870 700 m), natomiast parsek używany jest jako określenie odległości w stosunku do gwiazd. W astronomii galaktycznej stosuje się również miliparsek (mpc), który jest równy 10⁻³ pc, i kiloparsek (kpc) z równowartością 10³ pc”.

Parsek jest jednostką miary, która równa się 20 trylionom mil oraz 31 trylionom kilometrów czy 206 264 odległościom Ziemi od Słońca. Wprowadzenie jednostki parseka pozwoliło na dokładniejsze określenie odległości wcześniej nienazwanej w odległych galaktykach. Jednak do określenia odległości przy pomiarach w układach planetarnych stosuje się jednostki astronomiczne (AU).

W przypadku tej jednostki 1 kilometr to 0,0000000006684587 AU, 1 rok świetlny z kolei to 63241 AU, w przypadku 1 parseka to 206 265 AU. Przykładowe odległości podane za pomocą jednostki astronomicznej to na przykład odległość Księżyca od Ziemi równa 0,0026 AU oraz z Jowisza do Słońca – 5,2 AU.

„Niestety w przypadku dużych odległości jak na przykład odległość Słońca do Proxima Centauri 268 000 AU, przy czym Słońce oddalone jest od centrum Drogi Mlecznej o około 1 700 000 AU, napotykamy niedogodności używania jednostek astronomicznych w podawaniu i obliczaniu większych odległości. Dlatego też wniosek Turnera w XIX wieku szybko został zaakceptowany przez Akademię Królewską i rozpoczęto stosowanie parseka do podawania odległości dużych, co pozwoliło ułatwić zapis tych odległości. Parsek pozwolił na ujednolicenie stosowanych jednostek i zarazem ich skrócenie”.