Przewlekły stres pourazowy zwany też zespołem stresu pourazowego (PTSD-post traumatic stress disorder), to zespół objawów sfery emocjonalnej, którego przyczyną bywa silne przeżycie – trauma związana np. ze śmiercią bliskiej osoby, chorobą, utratą pracy, rozwodem, katastrofą, napadem itp.
Czynnikiem predysponującym jest przedłużająca się sytuacja stresogenna.
Jednym z częstszych powodów stresu pourazowego jest przebywanie w otoczeniu toksycznym, czyli np. z psychopatą lub narcyzem.
Nie musi to być przemoc fizyczna, ale równie mocno oddziałuje przemoc emocjonalna, czyli manipulowanie, granie na uczuciach i pomniejszanie zasług i wartości innych, poniżanie, krytykowanie itp. Takie sytuacje zdarzają się zarówno w domu, jak i w pracy.
Im bodziec jest silniejszy i dłużej trwający, tym ryzyko wystąpienia objawów PTSD jest większe.
To sytuacje, które mogą zdarzyć się każdemu i czasem, nawet silnym psychicznie osobom, jest trudno sobie z nią poradzić.
Niedawno wspominałam książkę, którą czytałam, opisującą autentyczną historię porwania statku na morzu, u wybrzeży Somalii.
Ta niezwykle dramatyczna historia była powodem stresu pourazowego autora książki, który był kapitanem uprowadzonego statku.
W międzynarodowej klasyfikacji chorób PTSD pojawiło się dopiero w 1980 roku.
To wynik i konsekwencja urazu psychicznego wymagające często terapii farmakologicznej, psychologicznej czy terapeutycznej.
Osoby takie, mimo zwykle dobrej kondycji psychicznej, okresowo miewają:
– zaburzenia snu,
– stany lękowe,
– trudności z koncentracją i zapamiętywaniem,
– koszmary senne,
– omdlenia,
– napady złości.
W Polsce szacuje się obecność stresu pourazowego na około 10% społeczeństwa i występuje on w każdym wieku, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Diagnozowanie
Dokładny wywiad i czasowy związek z określoną sytuacją często pozwalają na wstępne rozpoznanie PTSD, niemniej zawsze należy wykluczyć organiczne przyczyny wyżej wymienionych objawów.
Leczenie
Leczenie PTSD to długotrwały proces wymagający miesięcy, czasem lat. Leczenie wymaga systematyczności, cierpliwości i zaangażowania.
Stosowane są różne metody leczenia:
– farmakoterapia- leki uspokajające, nasenne, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe.
– psychoterapia, grupy wsparcia, treningi relaksacyjne,
– biofeedback– niefarmakologiczna metoda leczenia stresu, stanów lękowych, nerwicowych, depresji. Efekt tej terapii został opisany we wspomnianej książce „Porwany. 82 dni w rękach piratów”. Jednym z elementów skutecznej terapii bohatera książki stała się właśnie terapia biofeedback.
Niezwykle pomocne w takich sytuacjach jest wsparcie, zrozumienie i pomoc najbliższego otoczenia. Ponadto zalecana jest – jako terapia – zmiana trybu życia, czyli:
– aktywność fizyczna uwalniająca endorfiny i poprawiająca nastrój,
– spędzanie codziennie czasu na łonie natury, co znacząco redukuje stres.
Zainteresowanym tematem przemocy emocjonalnej i o konsekwencjach bycia z osobą, mająca zawsze rację i niewidzącą świata poza sobą, polecam książkę Thomasa Eriksona : „Otoczeni przez narcyzów”.