Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie są właściwości suszonych daktyli
- jaka jest wartość odżywcza suszonych daktyli
- jak przygotować zdrowe suszone owoce we własnym domu
Właściwości suszonych daktyli
Zacznijmy od tego, czym są daktyle. Większość Polaków kojarzy je z niewielkimi, brązowymi owocami przypominającymi bardzo powiększone rodzynki. Tymczasem świeże daktyle wyglądają zupełnie inaczej, ale ze względu na fakt, że nie rosną w Polsce oraz kiepsko się przechowują w stanie surowym, rzadko kiedy mamy okazję je oglądać niewysuszone. Nie oznacza to jednak, że nie da się ich kupić – w tym celu warto udać się do ekologicznego sklepu.
Co ciekawe, daktyle, czyli owoce drzewa nazywanego daktylowcem, są jednym z najstarszych uprawianych na świecie. W obecnych czasach daktylowce sadzone są w południowo-zachodniej Azji, a także północnej Afryce. W niektórych południowych stanach USA również znajdują się sady z tymi drzewami.
Warto wiedzieć, że daktylowiec to potężne drzewo – może osiągnąć nawet 25 metrów wysokości, a jego pień ma średnicę metra. Ponieważ wywodzi się z rodziny palmowców, ma charakterystyczne dla tych gatunków długie, “pierzaste” liście. Owoce daktylowca rosną w gronach po ok. 30 owoców. Dorosłe drzewo może urodzić nawet 40 takich gron.
Właściwości zdrowotne daktyli są doskonale znane mieszkańcom krajów arabskich, przez których daktylowce nazywane są “drzewami życia”. Same owoce z kolei określane są jako “chleb życia”.
Właściwości suszonych daktyli cenione są w świecie sportowym oraz przez wszystkich świadomie komponujących swoje posiłki. Suszone daktyle, ale także świeże, to idealne źródło cukrów prostych, które są niezbędne do pracy mięśni w trakcie intensywnego treningu. Owoce te w szybki i bezpieczny sposób uzupełniają niedobory glikogenu, jak również potasu w organizmie. Na tym nie kończy się jednak lista pozytywnych cech tych niepozornych owoców.
Do właściwości suszonych daktyli zalicza się także łagodzenie objawów doskwierających kobietom w trakcie menopauzy, zapobieganie rozwojowi miażdżycy oraz wspomaganie układu trawiennego u osób walczących z zaparciami.
Wartość odżywcza daktyli – tak wiele dobra w niewielkim owocu
Chociaż bez wątpienia wszystkie owoce daktylowca są warte włączenia do jadłospisu, właściwości suszonych daktyli (świeżych także) mogą się od siebie różnić w zależności od tego, do jakiej odmiany należą. Dla przykładu porównajmy dwie często spotykane odmiany daktyli. Najpopularniejszą z nich jest Deglet Noor. Te owoce, jak podaje National Nutrient Database, zawierają witaminę C w niewielkich ilościach (ok. 0,4 mg/100 g), jak również witaminę A (ok. 10 IU). Tymczasem Medjool w ogóle nie zawiera w swoich owocach witaminy C, za to posiada imponującą ilość witaminy A (149 IU). Co ważne, odnajdziemy w tej odmianie również wapń (64 mg/100 g), magnez (54 mg/100 g) i witaminę B6 (0,25 mg/100 g). Świeże i suszone daktyle Medjool nie zawierają za to witaminy E (Deglet Noor ok. 0,05 mg/100 g) i mają tylko 1 mg żelaza na 100 gramów produktu. W przypadku Deglet Noor to 2 mg.
Mówiąc o wartości odżywczej suszonych daktyli, jak i wszystkich suszonych owoców, koniecznie należy wspomnieć o konserwantach. Niektóre z nich, dodawane do owoców celem zabezpieczenia ich przed rozwojem chorób grzybowych w czasie transportu i przedłużające świeżość, mogą być w dłuższej perspektywie szkodliwe dla zdrowia, a tym samym niwelować prozdrowotne działanie daktyli.
Dietetycy podkreślają, że powinniśmy możliwie unikać suszonych owoców z konserwantami i wyszukiwać produkty ekologiczne, które na liście składników zawierają wyłącznie suszone owoce. W szczególności wystrzegajmy się dwutlenku siarki (E 220), którym często gazuje się suszone daktyle – dzięki tej substancji uzyskują one charakterystyczną brązową barwę i lśniącą skórkę, jednak siarczany spożywane w dużych ilościach mogą skutkować zatruciem. Do jego objawów zalicza się bóle głowy, zaparcia lub biegunki, pokrzywkę. Siarczany osłabiają przyswajanie witaminy A i wszystkich witamin z grupy B.
Innymi często spotykanymi konserwantami w przypadku daktyli są benzoesan sodu (E 211), sorbinian potasu (E 202) i sorbinian sodu (E 201). Wszystkie one bywają dodawane także do serów, wędlin, suszonych pomidorów i przetworzonej żywności, dlatego zazwyczaj spożywamy ich dużo w ciągu dnia. Warto wszędzie, gdzie to możliwe, redukować ich podaż w codziennym jadłospisie.
Suszone daktyle: jak je jeść?
Suszone daktyle są bardzo wdzięczne jeśli chodzi o zastosowanie kulinarne. Mogą być dodawane zarówno do musli, zup mlecznych, jaglanek, twarogu na słodko, kasz czy różnego rodzaju wypieków. Syrop z daktyli przygotowywany poprzez zalanie suszonych daktyli wrzątkiem, jest smaczną i zdrową alternatywą dla cukru i świetnie sprawdza się jako dodatek do herbaty, kawy czy ciast.
Popularnym sposobem na jedzenie suszonych daktyli jest przygotowywanie kulek mocy. Do ich wykonania potrzebne są płatki owsiane, orzechy, wiórki kokosowe, miód i oczywiście suszone daktyle. To pyszna przekąska, którą warto ze sobą zabierać na trening, do szkoły, na drugie śniadanie czy na dłuższy spacer.
Zdrowe suszone owoce: czy można je zrobić samemu?
Jeśli chcemy mieć pewność, że suszone owoce, które serwujemy w naszym domu, są pozbawione zbędnych chemikaliów, możemy podjąć się ich samodzielnego suszenia. Domowe sposoby na pozbawianie owoców wody są bezpieczne, a jednocześnie pozwalają na zachowanie wartości odżywczych produktów. Jeśli zależy nam na wygodnym przygotowaniu własnych suszonych owoców, z pomocą przychodzą profesjonalne suszarki do owoców, warzyw i grzybów. Tradycyjne sposoby pozwalają na osiągnięcie podobnych efektów, ale znacznie większym nakładem pracy.
O czym należy pamiętać zabierając się za suszenie własnoręcznie owoców? Przede wszystkim o tym, że im więcej wody zawierają, tym więcej czasu będziemy potrzebować, aby przejść cały proces suszenia. Po drugie, dokładne odparowanie wody jest konieczne nie tylko dla uzyskania oczekiwanego efektu chrupkości czy walorów smakowych, ale także dla naszego zdrowia. Owoce maksymalnie pozbawione wody dłużej się przechowują i zachowują właściwości zdrowotne. W przeciwnym wypadku wzrasta ryzyko rozwijania się pleśni, nierzadko ukrytej wewnątrz owoców – a jej spożycie działa toksycznie na nasz organizm.
Większe owoce, takie jak banany czy jabłka, optymalnie suszy się po pokrojeniu ich w plastry. Mniejsze owoce, takie jak omawiane daktyle czy morele, mogą być suszone w całości. Wcześniej jednak można rozważyć ich sparzenie i obranie ze skórki.
Najprostszym sposobem jest skorzystanie z suszarki, ale jeśli nie posiadamy takiego urządzenia, możemy wykorzystać piekarnik z termoobiegiem. To ważne, ponieważ obieg powietrza jest bardzo istotny w czasie przygotowywania suszonych daktyli i innych owoców. Temperatura, jaką ustawiamy w piekarniku, nie powinna przewyższać 45 stopni. To pozwala na zachowanie wartości odżywczych, a dodatkowo uniemożliwia spalenie się wierzchniej warstwy owoców. Przy wyższej temperaturze nasze daktyle, morele czy jabłka się ugotują lub upieką – a ich zewnętrzna warstwa się nadmiernie przypiecze tworząc skórkę, która uniemożliwi odparowanie wody z wnętrza miąższu. Owoce w piekarniku należy rozłożyć na papierze do pieczenia i regularnie je przewracać, aby równomiernie traciły wodę. Suszone daktyle i inne owoce powinny być przechowywane w szczelnym opakowaniu – słoiku, worku strunowym, pudełkach na żywność.
Suszarka do owoców – suszone daktyle, banany i jabłka bez bałaganu
Specjalistyczne suszarki do owoców i warzyw umożliwiają konserwację żywności bez używania szkodliwej dla zdrowia chemii. Profesjonalnie nazywa się je dehydratorami, a urządzenia te sprawdzają się zarówno w gastronomii, jak i domowej kuchni. Suszenie w suszarce jest szybkie, wygodne i higieniczne. Ten nowoczesny sprzęt AGD dostępny jest w najwyższych klasach energooszczędności. Niektóre dehydratory pozwalają na suszenie żywności w temperaturze poniżej 40 stopni, dzięki czemu zachowane są wszystkie wartości odżywcze oraz możliwe jest przygotowywanie w nich potraw zgodnie z zasadami diety raw food. Wysokiej jakości suszarki do owoców i warzyw można zakupić już od 600 złotych (Zyle Compact Dehydrator), a bardzo zaawansowane modele umożliwiające wysuszenie nawet 15 kilogramów produktów jednocześnie (Gastro WM-1912DH Dehydrator) dostępne są od 2000 złotych. Dla domowych przetworów zupełnie wystarczające są kompaktowe dehydratory, w których przygotujemy suszone daktyle, wiórki kokosowe, suszone morele, banany i jabłka, a nawet popularne w kuchni wegańskiej płatki drożdżowe.
Podsumowanie: suszone daktyle i ich właściwości zdrowotne. Przeciwwskazania do spożywania daktyli
Właściwości suszonych daktyli są wielowymiarowe. Owoce te zawierają moc witamin i substancji odżywczych, do których zaliczamy m.in.:
- błonnik
- witaminę C
- tiaminę
- ryboflawinę
- niacynę
- witaminę B6
- kwas foliowy
- witaminę A
- witaminę E
- witaminę K
- wapń
- żelazo
- fosfor
- magnez
- potas
- sód
- cynk
Z tego względu zdaniem specjalistów żywienia po suszone daktyle powinny sięgać osoby, które mają problem z cholesterolem. Regularne spożywanie tych owoców może znacznie poprawić profil lipidowy, a także zmniejsza ryzyko rozwinięcia się miażdżycy naczyń krwionośnych. Z tego też względu włączenie daktyli jest jednym ze sposobów profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego, do których zaliczamy m.in. zawał serca, udar mózgu czy chorobę wieńcową.
Ze względu na wysoką zawartość potasu, daktyle pomagają utrzymać odpowiednie ciśnienie krwi i zmniejszają jej gęstość, działając w podobny sposób jak aspiryna, przy jednoczesnym nie podrażnianiu żołądka.
Właściwości zdrowotne suszonych daktyli docenione będą przez wszystkie osoby, które doświadczają problemów z metabolizmem – suszone owoce daktylowca poprawiają perystaltykę jelit, dzięki czemu przynoszą ulgę w zaparciach i mogą być spożywane nawet przy zespole jelita drażliwego.
Niektóre badania wykazują, że suszone daktyle wykazują właściwości alkalizujące, czyli mówiąc prościej – neutralizujące kwasy. Dlatego zmieniają pH soku żołądkowego na bardziej zasadowe, co zmniejsza przypadłości związane z nadkwasotą. Suszone daktyle wspierają naturalne procesy zachodzące w ramach układu nerwowego i polecane są osobom chorującym na depresję czy zaburzenia lękowe.
Jedynym poważnym przeciwwskazaniem do spożywania świeżych, ale zwłaszcza suszonych daktyli, jest cukrzyca. Owoce te mają wysoki indeks glikemiczny i przyczyniają się do gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi. Oprócz tego zaleca się ostrożność przy włączaniu do diety daktyli, jeśli doskwiera nam migrena, wzdęcia lub poważny nieżyt żołądka.
Warto mieć na uwadze, że wartość odżywcza suszonych daktyli zależy od tego, z jakiej są odmiany, jak były suszone, jakie konserwanty zostały użyte do ich produkcji i w jaki sposób są suszone. Najzdrowszym sposobem pozyskania suszonych daktyli jest ich samodzielne przygotowanie we własnej kuchni – najlepiej z użyciem suszarki do owoców lub piekarnika z termoobiegiem.