Amputację kończyn przeprowadza się jedynie w sytuacji, kiedy nie ma innej możliwości wyleczenia pacjenta, a jego życie jest zagrożone. Zazwyczaj dzieje się tak po poważnych wypadkach, przy chorobach nowotworowych (zwłaszcza złośliwych nowotworach kości), wadach wrodzonych albo zaburzeniach krążenia. Wskazania do amputacji można podzielić na względne i bezwzględne.

Względne wskazania do amputacji

Względne wskazania to takie, które mają na celu poprawę egzystencji pacjenta. Dzieje się tak w przypadku niegojących się ran, które powodują silny i długotrwały ból, w przypadku niektórych wad wrodzonych albo poważnych zniekształceń kończyny. Tego typu dolegliwości powodują szereg niedogodności oraz ból w codziennym funkcjonowaniu, dlatego też najlepszym rozwiązaniem jest amputacja.

Bezwzględne wskazania do amputacji

Bezwzględne wskazania obejmują zmiażdżenia, infekcje kończyn, urazy, a także rozległe oparzenia albo odmrożenia III i IV stopnia, gdy dochodzi do całkowitej martwicy, zaburzenia czucia głębokiego, ubytku tkanek oraz głębokich zniszczeń mięśni i kości. Wtedy operacja jest zazwyczaj wynikiem nieszczęśliwego wypadku, a jej przeprowadzenie jest niezbędne do uratowania życia pacjenta.

Choroby naczyniowe 

Do innych, bezwzględnych przyczyn amputacji należy martwica tkanek spowodowana chorobami naczyniowymi, np. chorobą Burgera czy miażdżycą, chorobą zakrzepowo-zatorową tętnic, zatorami tętnic albo schorzeniami metabolicznymi, np. cukrzycą. W przypadku zaburzeń krążenia, kończyna nie jest zaopatrywana w odpowiednią ilość tlenu, czego skutkiem są zmiany chorobowe. Pacjenci borykający się z tą dolegliwością skarżą się na ból podczas chodzenia. Kończyna może także zmienić kolor na siny i mieć niższą temperaturę od całego ciała.

Stopa cukrzycowa

Jedną z częstych przyczyn amputacji jest Zespół Stopy cukrzycowej, który występuje szczególnie u osób powyżej 65 roku życia. Jest to powikłanie cukrzycy, wywołane szczególnie neuropatią i niedokrwieniem. Niedostateczne utlenienie tkanek oraz niedokrwienie występuje w sytuacji, gdy we krwi utrzymuje się zbyt wysoki poziom glukozy. Z kolei neuropatia polega na uszkodzeniu czuciowych włókien nerwowych. Efektem jest zanik odczuwania bólu i temperatury. To może prowadzić do nieświadomych i groźnych urazów, tj. poparzenia czy skaleczenia. Schorzenie to często prowadzi także do martwicy stóp, a w konsekwencji ich amputacji.

Ryzyko amputacji u chorych na cukrzycę jest 10-20-krotnie wyższe, niż w przypadku osób zdrowych. Zdarza się, że amputacja kończyny jest konieczna z powodu niepowodzeń po nieskutecznym udrożnieniu naczyń tętnicznych.

Amputacja po odmrożeniu 

Odmrożenie jest czasowym albo nieodwracalnym uszkodzeniem tkanek, powstałym na skutek oddziaływania niskiej temperatury. W trakcie działania temperatury poniżej zera stopnia Celsjusza zatrzymuje się przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, które zaopatrują skórę, tkankę podskórną i mięśnie w krew. Silne i rozległe odmrożenia prowadzą do obumarcia tych części ciała. To z kolei może prowadzić do samoistnej amputacji kończyny albo zakażenia oraz nagłego zatrzymania krążenia. W bardzo ciężkich przypadkach przeprowadza się amputację chirurgiczną, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zakażenia.

Przed amputacją kończyny, konieczne jest wykonanie szczegółowych badań lekarskich, ocenę stanu fizycznego pacjenta, czynności układu sercowo-naczyniowego oraz układu oddechowego, a także konsultację z anestezjologiem. Lekarz przeprowadza również ocenę stanu oraz funkcji zdrowej kończyny, która będzie dodatkowo obciążona po usunięciu tej chorej.