Spis treści
- 01. Struktura ballady
- 02. Charakterystyka ballady
- 03. Rodzaje ballady
- 04. Jak napisać balladę?
Jednym z niezaprzeczalnych atutów poezji jest różnorodność, każdy znajdzie styl dla siebie.
Jeśli myślałeś, że ballada to tylko piosenka miłosna, nie mylisz się do końca.
Ballada to zarówno gatunek literacki, jak i ludowy, który czasami jest napisany pod muzykę.
Ten rodzaj poezji ma długą historię i mówi się, że muzyczna wersja powstała jako piosenka ludowa.
Do dziś spotykamy się z tym w muzyce popularnej, a wiele piosenek miłosnych, które znamy, uważa się za ballady.
Struktura ballady
Typowa ballada romantyczna składa się ze zwrotek zawierających czterowiersz (kwartynę), czyli cztery wersy.
Czterowiersz, z którego składa się zwrotka, zawiera dwie pary rymów, najczęściej osobne dla każdej zwrotki, przyjmując schemat rymów:
- ABAB,
- CDCD,
- EFEF,
- GHGH itd.
Jak każdy wiersz, nie wszystkie ballady ściśle przestrzegają tych zasad, ale nawet jeśli tak nie jest, prawie wszystkie ballady są narracyjne, opowiadają historię.
Podobnie jak piosenka, wiersze ballady mają dla nich muzyczny charakter dzięki ich wzorowi rymów ABAB.
Jeśli jesteś gotów skoczyć na głęboką wodę wybierz epopeję, to fenomenalne wyzwanie.
Charakterystyka ballady
Ponownie, nie wszystkie ballady są sobie równe, ale ma ogół mają te same elementy i cechy gatunkowe ballady:
- Każda ballada jest narracją, to krótkie opowiadanie wierszem. Poeta musi dokończyć opowieść w niewielkiej liczbie zwrotek. Ballada romantyczna Adama Mickiewicza, Świtezianka, jest tego doskonałym przykładem.
- Ballady mają uniwersalny urok, zazwyczaj opierają się na tematach powszechnie rozumianych, bez względu na to, skąd pochodzisz. Fabuła Świtezianki dotyka na przykład tematu obietnicy kochanków i zdrady, pokazując reperkusje złamanego słowa.
- Zamiast kwiecistego, ekstrawaganckiego języka; ballady mają tendencję do używania zwykłego, codziennego słowa – dodając im uniwersalnego uroku.
- W przeciwieństwie do innych rodzajów wierszy ballady przechodzą do sedna bez ogródek. Wiersz zaczyna się nagle, nie podając żadnych szczegółów dotyczących tematu.
- Nieodzowną cechą ballady, jako pieśni romantycznej, jest również dialog. Historia opowiadana jest głównie poprzez dialogi. Ballada Adama Mickiewicza zawiera dialog między dziewczyną a jej kochankiem.
- Ballada, jako gatunek literacki, łączy w sobie epikę (fabuła, narrator), lirykę (nastrojowość, emocjonalność) i dramat (dialogi), określana jest jako gatunek synkretyczny.
- Użycie elementów nadprzyrodzonych to kluczowa cecha fabuły gatunku ballady. Dobrym tego przykładem są ballady Adama Mickiewicza i Bolesława Leśmiana.
Ballady wydają się dość proste i łatwe do odczytania i zrozumienia.
Jeśli wolisz krótszą formę spróbuj pisać wiersze haiku z Japonii.
Sprawdź kursy pisania poezji na Superprof.
Rodzaje ballady
Istnieją dwa rodzaje ballad: ludowe lub literackie.
Ballada ludowa
Ballada ludowa to rodzaj pieśni romantycznej bez formy pisemnej. Jest to rodzaj poezji werbalnej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie ustnie. Przez wieki nabierała cech współczesnych i przechodziła znaczne zmiany.
Ballada tradycyjna lub ludowa nie ma jednego autora; był to wytwór wielu poetów.
Ballada literacka
Ballada literacka (romantyczna) jest imitacją tradycyjnej ballady. Jedyną różnicą między obiema balladami jest autorstwo. Autor ballady literackiej jest postacią znaną, autor ballady tradycyjnej jest anonimowy.
W przeciwieństwie do ballady ludowej czas nie może zmienić tekstu ballady literackiej, gdyż jest on zachowany w papierowym wydaniu. Poeta jest prawnym właścicielem swoich ballad, ale nie ballad ludowych, których nikt nie posiada. Ballady literackie są zatem, jak można się spodziewać, bardziej dopracowane i dłuższe niż tradycyjne ballady.
Adam Mickiewicz, Aleksander Fredro, Bolesław Leśmian i wielu innych poetów słynie ze swoich ballad.
Gustujesz w bardziej nowatorskich formach sztuki pisanej? Slam poetycki to niezwykle widowisko!
Przykład ballady
Jedna z najpiękniejszych polskich ballad romantycznych jest częścią twórczości Adama Mickiewicza. Świtezianka należy do zbioru ballad pod tytułem Ballady i romanse wydanym XIX wieku.
Jakiż to chłopiec piękny i młody?
Jaka to obok dziewica?
Brzegami sinej Świtezi wody
Idą przy świetle księżyca.
Ona mu z kosza daje maliny,
A on jej kwiatki do wianka;
Pewnie kochankiem jest tej dziewczyny,
Pewnie to jego kochanka.
Każdą noc prawie, o jednej porze,
Pod tym się widzą modrzewiem.
Młody jest strzelcem w tutejszym borze,
Kto jest dziewczyna? - ja nie wiem.
Skąd przyszła? - darmo śledzić kto pragnie,
Gdzie uszła? - nikt jej nie zbada.
Jak mokry jaskier wschodzi na bagnie,
Jak ognik nocny przepada.
"Powiedz mi, piękna, luba dziewczyno,
Na co nam te tajemnice,
Jaką przybiegłaś do mnie drożyną?
Gdzie dom twój, gdzie są rodzice?
Minęło lato, zżółkniały liścia
I dżdżysta nadchodzi pora,
Zawsze mam czekać twojego przyścia
Na dzikich brzegach jeziora?
Zawszeż po kniejach jak sarna płocha,
Jak upiór błądzisz w noc ciemną?
Zostań się lepiej z tym, kto cię kocha,
Zostań się, o luba! ze mną.
Chateczka moja stąd niedaleka
Pośrodku gęstej leszczyny;
Jest tam dostatkiem owoców, mleka,
Jest tam dostatkiem źwierzyny".
"Stój, stój - odpowie - hardy młokosie,
Pomnę, co ojciec rzekł stary:
Słowicze wdzięki w mężczyzny głosie,
A w sercu lisie zamiary.
Więcej się waszej obłudy boję,
Niż w zmienne ufam zapały,
Może bym prośby przyjęła twoje;
Ale czy będziesz mnie stały?"
Chłopiec przyklęknął, chwycił w dłoń piasku,
Piekielne wzywał potęgi,
Klął się przy świętym księżyca blasku,
Lecz czy dochowa przysięgi?
"Dochowaj, strzelcze, to moja rada:
Bo kto przysięgę naruszy,
Ach, biada jemu, za życia biada!
I biada jego złej duszy!"
To mówiąc dziewka więcej nie czeka,
Wieniec włożyla na skronie
I pożegnawszy strzelca z daleka,
Na zwykłe uchodzi błonie.
Próżno się za nią strzelec pomyka,
Rączym wybiegom nie sprostał,
Znikła jak lekki powiew wietrzyka,
A on sam jeden pozostał.
Sam został, dziką powraca drogą,
Ziemia uchyla się grząska,
Cisza wokoło, tylko pod nogą
Zwiędła szeleszcze gałązka.
Idzie nad wodą, błędny krok niesie,
Błędnymi strzela oczyma;
Wtem wiatr zaszumiał po gęstym lesie,
Woda się burzy i wzdyma.
Burzy się, wzdyma, pękają tonie,
O niesłychane zjawiska!
Ponad srebrzyste Świtezi błonie
Dziewicza piękność wytryska.
Jej twarz jak róży bladej zawoje,
Skropione jutrzenki łezką;
Jako mgła lekka, tak lekkie stroje
Obwiały postać niebieską.
"Chłopcze mój piękny, chłopcze mój młody -
Zanuci czule dziewica -
Po co wokoło Świteziu wody
Błądzisz przy świetle księżyca?
Po co żałujesz dzikiej wietrznicy,
Która cię zwabia w te knieje:
Zawraca głowę, rzuca w tęsknicy
I może jeszcze się śmieje?
Daj się namówić czułym wyrazem,
Porzuć wzdychania i żale,
Do mnie tu, do mnie, tu będziem razem
Po wodnym pląsać krysztale.
Czy zechcesz niby jaskółka chybka
Oblicze tylko wód muskać,
Czy zdrów jak rybka, wesół jak rybka,
Cały dzień ze mną się pluskać.
A na noc w łożu srebrnej topieli
Pod namiotami źwierciadeł,
Na miękkiej wodnych lilijek bieli.
Śród boskich usnąć widziadeł".
Wtem z zasłon błysną piersi łabędzie,
Strzelec w ziemię patrzy skromnie,
Dziewica w lekkim zbliża się pędzie
I "Do mnie, woła, pójdź do mnie".
I na wiatr lotne rzuciwszy stopy,
Jak tęcza śmiga w krąg wielki,
To znowu siekąc wodne zatopy,
Srebrnymi pryska kropelki.
Podbiega strzelec i staje w biegu,
I chciałby skoczyć, i nie chce;
Wtem modra fala, prysnąwszy z brzegu,
Z lekka mu w stopy załechce.
I tak go łechce, i tak go znęca,
Tak się w nim serce rozpływa,
Jak gdy tajemnie rękę młodzieńca
Ściśnie kochanka wstydliwa.
Zapomniał strzelec o swej dziewczynie,
Przysięgą pogardził świętą,
Na zgubę oślep bieży w głębinie,
Nową zwabiony ponętą.
Bieży i patrzy, patrzy i bieży;
Niesie go wodne przestworze,
Już z dala suchych odbiegł wybrzeży,
Na średnim igra jeziorze.
I już dłoń śnieżną w swej ciśnie dłoni,
W pięknych licach topi oczy,
Ustami usta różane goni
I skoczne okręgi toczy.
Wtem wietrzyk świsnął, obłoczek pryska,
Co ją w łudzącym krył blasku;
Poznaje strzelec dziewczynę z bliska,
Ach, to dziewczyna spod lasku!
"A gdzie przysięga? gdzie moja rada?
Wszak kto przysięgę naruszy,
Ach, biada jemu, za życia biada!
I biada jego złej duszy!
Nie tobie igrać przez srebrne tonie
Lub nurkiem pluskać w głąb jasną;
Surowa ziemia ciało pochłonie,
Oczy twe żwirem zagasną.
A dusza przy tym świadomym drzewie
Niech lat doczeka tysiąca,
Wiecznie piekielne cierpiąc żarzewie
Nie ma czym zgasić gorąca".
Słyszy to strzelec, błędny krok niesie,
Błędnymi rzuca oczyma;
A wicher szumi po gęstym lesie,
Woda się burzy i wzdyma.
Burzy się, wzdyma i wre aż do dna,
Kręconym nurtem pochwyca,
Roztwiera paszczę otchłań podwodna,
Ginie z młodzieńcem dziewica.
Woda się dotąd burzy i pieni,
Dotąd przy świetle księżyca
Snuje się para znikomych cieni;
Jest to z młodzieńcem dziewica.
Ona po srebrnym pląsa jeziorze,
On pod tym jęczy modrzewiem.
Kto jest młodzieniec? - strzelcem był w borze.
A kto dziewczyna? - ja nie wiem.
Innym gatunkiem poetyckim, którym wyrazisz uczucia są sonety.
Jak napisać balladę?
Uważamy, że wiesz już wystarczająco dużo, by napisać własną balladę. Pamiętaj o tym, co już przeczytałeś. Jeśli to pomoże, możesz wymyślić słynną piosenkę miłosną dla inspiracji.
Oto nasze wskazówki dotyczące pisania własnej ballady:
- Najczęściej ballady to historie o miłości, ale temat utworu zależy tylko od świata poety. Może dotyczyć Ciebie, kogoś, kogo znasz, związku lub doświadczenia. Wydarzenie może być dobre, złe, tragiczne lub magiczne!
- Ballady to sposób na dzielenie się wszelkimi doświadczeniami. Wybierając swoją historię, upewnij się, że ma ona wyraźne wprowadzenie, fabułę z problemem i rozwiązanie problemu. Pamiętaj, że nie masz dużo czasu, aby opowiedzieć swoją historię, więc upewnij się, że możesz opowiedzieć ją w krótkim wierszu.
- Pierwsza linijka ballady jest najważniejsza, ponieważ wprowadza czytelnika w historię. Pamiętasz, kiedy mówiliśmy, że ballady często mają nagły początek? Spróbuj zrobić to samo ze swoją. Przyciągnij czytelnika od samego początku. Być może możesz spróbować zacząć od pytania lub bezpośrednio zwrócić się do czytelnika, używając „Ty”, aby natychmiast zanurzyć go w swojej historii.
- W przypadku tego typu utworu możesz wybrać własny schemat rymowania, ale zachowaj cechy gatunkowe ballady.
- Ponieważ ballady opowiadają historie, używając w naturalny sposób rymów i powtórzeń, doskonale nadają się do przekształcenia w piosenki. Może spróbujesz dodać muzykę do swojego nowego wiersza lub po prostu dać wiersz komuś, kogo kochasz.
Ballady to świetny sposób na wyćwiczenie umiejętności opowiadania historii, a także sprawdzenie umiejętności rymowania.
Jeśli lubisz historie, wiersz wolny pozwoli Ci rozwinąć skrzydła, przy tworzeniu kreatywnego utworu.
Potrzebujesz pomocy w pisaniu? Niezależnie od tego, czy jest to egzamin, praca dyplomowa na uniwersytecie, czy chcesz po prostu pisać w ramach hobby, korepetytorzy Superprof mogą pomóc.
Na stronie Superprof znajdziesz wielu korepetytorów, którzy potrafią dostosować lekcje do Twoich potrzeb. Wszyscy są doświadczonymi, kompetentnymi nauczycielami i mogą pomóc Ci osiągnąć Twoje cele.
Fantastycznym atutem poezji jest to, że istnieje wiele różnych sposobów na wyrażenie swoich pomysłów, których warto spróbować, gdy już poświęciłeś balladzie wystarczająco dużo czasu. Wypróbuj inne style poezji, np. limeryki, które mają zabawny styl.
Lubisz ten artykuł? Oceń nas!
Loading...
