Spis treści
Czasami pojawia się błędne przekonanie, że hiszpański i kataloński to w zasadzie to samo, a nawet, że kataloński jest regionalnym dialektem języka hiszpańskiego. Ale w rzeczywistości są to dwa bardzo różne języki o bogatym dziedzictwie kulturowym i historii.
W rzeczywistości w obu językach znajdziemy wpływowe postacie. Niektórzy dostarczyli ciekawych cytatów po hiszpańsku, podczas gdy inni mieli swój wkład w światową sztuką i architekturę z Katalonii.
Sam język kataloński kojarzy się z północno-wschodnią Hiszpanią i obszarem Katalonii, natomiast historia języka hiszpańskiego pokazuje, że kojarzy się głównie z centralną i południową Hiszpanią i miejscami takimi jak Madryt, Sewilla i Granada.
Mają podobne korzenie, więc zobaczysz pewne podobieństwa w słownictwie, ale wiele osób twierdzi, że kataloński jest bardziej podobny do portugalskiego lub włoskiego niż do hiszpańskiego.
Jeśli decydujesz, którego z nich chcesz się uczyć jako drugiego języka, musisz zdecydować, do czego potrzebujesz języka i z kim będziesz głównie rozmawiać.
Podobne pochodzenie języka katalońskiego i hiszpańskiego
Wprowadzenie do języka Cervantesa sklasyfikuje oba języki w rodzinie języków romańskich. Oba wywodzą się z łaciny ludowej, którą Rzymianie zabrali na Półwysep Iberyjski podczas inwazji w III wieku p.n.e. W IX wieku n.e. oba języki zaczęły się rozwijać samodzielnie, ale na różne sposoby i w różnych miejscach.
Hiszpański rozwinął się jako kastylijski w środkowej i północnej Hiszpanii, a odmiana, której używano w mieście Toledo w XIII wieku, stała się podstawą tego, co znamy dzisiaj. Kataloński rozwijał się w tym samym czasie, ale po obu stronach wschodnich Pirenejów, w północno-wschodniej Hiszpanii.
Oba języki rozprzestrzeniły się na zewnątrz, gdy regiony, w których były używane, rozszerzyły się. Kataloński dotarł do Walencji (gdzie nazwano go walencjańskim), a hiszpański kastylijski rozszerzył się dalej na południe i wschód.
Kluczowym momentem dla powstania kastylijskiego i upadku katalońskiego było zjednoczenie koron Kastylii i Aragonii w 1479 roku. Dało to kastylijskiemu hiszpańskiemu większy prestiż i przyjęło ważniejszą rolę niż kataloński.
Wzrost jego znaczenia zbiegł się w czasie z hiszpańską eksploracją nowego świata, która wyniosła kastylijski hiszpański daleko. W ciągu kilkuset lat zaczęła wpływać na literaturę katalońską, a większość pisarzy i handlarzy stała się dwujęzyczna.
Wybierz hiszpański kurs online.
Gdzie mówi się po katalońsku, a gdzie po hiszpańsku?
Rozkłady geograficzne oby języków znacznie się różnią. Jako język korony hiszpańskiej w XVI i XVII wieku, język czerpał korzyści z globalnej ekspansji imperiów hiszpańskich. Obecnie jest używany jako język urzędowy w 20 różnych krajach na trzech kontynentach:
- Hiszpania
- Argentyna
- Kolumbia
- Chile
- Peru
- Meksyk
- Kostaryka
- I wiele innych
Kataloński jest jednym z czterech różnych języków urzędowych Hiszpanii (obok baskijskiego, galicyjskiego i oksytańskiego) i dlatego nie skorzystał na tym, że imperium hiszpańskie dotarło do wszystkich czterech zakątków globu.
Jest używany jako język urzędowy w Andorze, a także w trzech społecznościach Hiszpanii; Baleary, Katalonia i Wspólnota Walencji.
Oznacza to, że, ogólnie rzecz biorąc, w całej Hiszpanii mówi się po hiszpańsku, ale kataloński jest używany tylko w niektórych częściach. Jednak na obszarach, w których mówi się po katalońsku, język ten jest znacznie bardziej rozpowszechniony. Na przykład w Barcelonie jest to często język, który wybierają przyjaciele i rodzina, co oznacza, że usłyszysz go na ulicy, w kawiarniach i restauracjach.
Ale nie martw się, jeśli wolisz uczyć się języka Cervantesa i chcesz odwiedzić lub mieszkać w Barcelonie. Język kataloński jest preferowanym językiem we wszystkich sprawach regionalnych, ale w mieście tak ważnym na arenie międzynarodowej, jak Barcelona, gdzie wiele firm i wydarzeń ma charakter regionalny, hiszpański jest wszędzie.
W rzeczywistości większość ludzi na obszarach katalońskich mówi również po hiszpańsku. Tylko w bardziej oddalonych i mniejszych miastach i wsiach może tak nie być.
Kataloński i hiszpański - zderzenie kultur?
Język i kultura Katalonii są bardzo różne od innych części Hiszpanii, do tego stopnia, że w części tej półautonomicznej prowincji panuje silny sentyment niepodległości.
Katalończycy są postrzegani jako ciężko pracujący ludzie, z silnym zmysłem biznesowym, ale być może mniej żywiołowi i mniej otwarci niż w innych częściach Hiszpanii.
To także region bardzo dumny ze swojej gastronomii. Hiszpania jest bardzo ceniona, jeśli chodzi o kuchnię, ze względu na dania takie jak paella i tapas.
Ale Katalonia jest bardzo dumna z regionalnych potraw, które różnią się od tych w Madrycie ze względu na bliskość morza i wpływy sąsiedniej Francji. Niektóre katalońskie frykasy to:
- Butifarra (cynamonowa kiełbasa wieprzowa)
- Fideuas (makaron)
- Calçots (dymka)
- Pa amb tomaquet (chleb tostowy z pomidorem, oliwą i solą)
Co więcej, Katalonia obchodzi pewne święta i festiwale, które nie są obchodzone nigdzie indziej w Hiszpanii. Obejmują one Sant Joan (24 lipca), La Diada (11 września), Sant Esteban (26 grudnia).
Jak zapewne widać, język i kultura są często celebrowane z wielką dumą w Katalonii. Niektórzy nacjonaliści decydują się mówić tylko po katalońsku, częściowo w celu popchnięcia ruchu niepodległościowego, ale także w odpowiedzi na ucisk, którego doświadczył kataloński w różnych momentach historii.
Żaden z nich nie jest pamiętany tak żywo, jak za dyktatury Francisco Franco, kiedy jego rząd zakazał używania języka katalońskiego w szkołach i budynkach użyteczności publicznej. Była to część jego prób promowania dominacji języka hiszpańskiego nad wszystkimi językami regionalnymi w Hiszpanii.
W ramach tego FC Barcelona musiała zmienić nazwę z katalońskiego na hiszpańską, a Joan Manuel Serrat nie mógł śpiewać piosenki po katalońsku podczas Konkursu Piosenki Eurowizji w 1968 roku.
Kiedy Hiszpania wróciła do demokracji po śmierci Franco w 1975 roku, katalońskie szkoły ponownie otrzymały prawo do nauczania w języku katalońskim, a Generalitat de Catalunya (rząd kataloński) został przywrócony, a jego autonomiczne uprawnienia zostały przywrócone w hiszpańskiej konstytucji z 1978 roku.
Kluczowe różnice kulturowe między Katalonią a innymi częściami Hiszpanii zawarte są w tym języku romańskim. Wykorzystywany jest jako narzędzie promocji kultury Katalonii oraz jako metoda przypominania historii regionu.
Jednak w ten sam sposób języki i kultura Hiszpanii są ze sobą połączone na więcej sposobów, niż prawdopodobnie znamy, a to przyczynia się do tożsamości w innych częściach Hiszpanii.
Różnice między hiszpańskim a katalońskim
Gramatyka
Oba te dwa języki mają swoje indywidualne cechy:
- Inna gramatyka (kataloński ma własne podręczniki do gramatyki dzięki utworzeniu Institut d'Estudis Catlans w 1907 r.)
- Inny sposób pisowni podobnie brzmiących słów (okno to finestra po katalońsku i ventana po hiszpańsku), a także użycie podwójnego „s” lub „ç” po katalońsku
- Specyficzna intonacja: w języku hiszpańskim wszystkie akcenty idą w tym samym kierunku, podczas gdy w języku katalońskim występują akcenty tonalne (takie jak À) i akcenty ostre (takie jak É)
- Hiszpański ma 5 samogłosek, a kataloński 8. Co więcej, mogą one być otwarte, zamknięte lub neutralne w zależności od tego, czy są akcentowane, nieakcentowane czy neutralne
- Męska samogłoska w języku hiszpańskim, której nie ma w języku katalońskim (caballo/cabal)
- Hiszpański jest całkowicie fonetyczny, gdy jest pisany, co oznacza, że każda litera ma dźwięk, gdy jest czytana. Kataloński jest podobny do angielskiego w tym sensie, że nie jest fonetyczny
- Kataloński używa samogłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych i podobnie jak w portugalskim występuje tu L., a w hiszpańskim nie.
Dogłębne spojrzenie na wymowę
Pamiętaj, istnieją różne hiszpańskie akcenty na całym świecie, więc wymowa może się nieznacznie różnić w zależności od miejsca. Ogólnie rzecz biorąc, hiszpański różni się od polskiego z powodu konstrukcji składniowej i częstego używania trybu przypuszczającego. Oczywiście słownictwo również przyczynia się do tworzenia dużych różnic w stosunku do polskiego, chociaż niektóre słowa wydają się podobne.
Na przykład television, banda (grupa przestępców), momento (moment), problema (problem), ale wiele słów nie ma nic wspólnego z polskim i nie ma tego samego rdzenia (jak mesa - stół). W języku hiszpańskim la jota (j) wymawia się inaczej, podobnie jak litera „h”.
Najtrudniejszą częścią jest bez wątpienia koniugacja, ale nie ma ograniczeń wiekowych w nauce języka Cervantesa! Wiele osób w późnych latach życia decyduje się na prywatne lekcje języka.
Kataloński nie ma tak wielu podobieństw do polskiego jak hiszpański, a tym bardziej jeśli chodzi o zwroty. Na przykład po katalońsku „tens nens?” oznacza „Czy masz dzieci?”
Nie mamy tu czasu na wyczerpujący kurs języka katalońskiego, ale można zaobserwować pewną bliskość niektórych liczb: zero to zero, un to jeden, sis to sześć.
W języku katalońskim wymawiane są wszystkie litery, w szczególności dwie samogłoski sklejone ze sobą (dyftong) jak w wyrażeniu a raveure (do widzenia).
Akcent tonowy w języku hiszpańskim i katalońskim
Te dwa języki mają tak zwany akcent tonalny, który nie istnieje w języku polskim. Istnieją różne zasady poprawnej wymowy.
Jak wiecie, czasami jest akcent pisany, który sygnalizuje akcentowanie, a czasami trzeba zaakcentować przedostatnią sylabę; takie zjawisko istnieje w języku hiszpańskim i katalońskim.
W języku hiszpańskim akcent kładzie się na przedostatnią sylabę słowa, które kończy się na samogłoskę lub na spółgłoski „n” i „s”, a ostatnią sylabę, gdy słowo kończy się na inne spółgłoski.
W języku katalońskim każde słowo składające się z więcej niż jednej sylaby ma ten słynny akcent. W przypadku proparoksytonów można również zaakcentować trzecią sylabę do ostatniej.
To jedna ze szczególnych cech hiszpańskich akcentów.
Jakie są podobieństwa między językiem katalońskim i hiszpańskim?
Tak jak Hiszpanie i Portugalczycy mają podobieństwa i różnice, tak samo kataloński i hiszpański. I pomimo wszystkich różnic, o których tutaj wspomnieliśmy, rzeczywiście mają pewne cechy wspólne. Wynika to głównie z ich wspólnego pochodzenia z rodziny języków romańskich. W szczególności, jeśli chodzi o gramatykę, możemy zauważyć pewne podobieństwa:
- Dwa rodzaje rzeczowników (męski i żeński)
- Formy liczby pojedynczej i mnogiej rzeczowników
- Wysoka fleksja oznaczająca, że czasownik zmienia się w zależności od czasu, osoby, liczby, płci itp.
- Wymowa litery „v” jest wymawiana jako „b” w obu językach
- Niektóre czasowniki są bardzo podobne, na przykład ważne czasowniki ser/estar po hiszpańsku, co tłumaczy się na ésser/estar po katalońsku
Szacuje się, że istnieje 85% podobieństwa leksykalnego między dwoma językami, co oznacza, że oba języki mają wiele wspólnego słownictwa.
Jeśli to czytasz i zastanawiasz się, którego z nich powinieneś się nauczyć, lub jeśli możliwe jest nauczenie się ich obu jednocześnie, powinieneś zadać sobie pytanie, do czego będziesz używać tego języka. Jeśli wybierasz się do Katalonii, kataloński może być bardziej przydatny, ale mimo to nauka języków obcych dla początkujących przed podróżą przyda się, ponieważ sytuacje, w których jest to wymagane, mogą się pojawić, nawet jeśli większość czasu spędzasz z rozmówcami katalońskimi.
Czy wiesz, że możesz wziąć lekcje hiszpańskiego na Superprof? Wpisz np. „korepetycje hiszpański Kraków” w wyszukiwarkę platformy.
Lubisz ten artykuł? Oceń nas!
Loading...
