Nałóg a uzależnienie

Aktualizacja: 30 listopada 2023

Nałóg a uzależnienie to dwa pojęcia przeważnie stosowane zamiennie, jednak pod względem psychologii i psychiatrii znacznie się od siebie różnią. Głównie w zakresie intensywności. W życiu człowieka najpierw pojawia się nawyk (złe przyzwyczajenie), następnie nałóg, a na końcu uzależnienie, które jest najtrudniejsze w leczeniu.

Nałóg a uzależnienie – czym się różnią?

Nałogiem nazywa się szkodliwy dla zdrowia nawyk lub mocno zakorzenione przyzwyczajenie, będące wręcz łagodnym stanem zaburzenia psychicznego i/lub zaburzenia fizycznego. Nałogom towarzyszy okresowy lub stały przymus wykonywania określonych czynności lub zażywania substancji psychoaktywnych. Nawyki te mogą dotyczyć używek takich jak kawa, alkohol, papierosy. Nałogiem jest także chorobliwe przywiązanie do jakiegoś zachowania lub rzeczy, pozwalających człowiekowi uciec od rzeczywistości albo przynajmniej na chwilę o niej zapomnieć. Ma to do siebie, że wiąże się z ryzykiem nawrotu.

Najpopularniejsze nałogi XXI wieku:

• nikotynizm – dotyczy palenia papierosów i wyrobów zawierających nikotynę;
• alkoholizm – dotyczy napojów alkoholowych, również niskoprocentowych;
• narkomania – dotyczy narkotyków, np. marihuany;

Nałogi mogą również dotyczyć leków, gier komputerowych, kawy, słodyczy, pracy, telewizji, Internetu, hazardu, a nawet seksu. Z kolei mianem uzależnienia nazywa się zaawansowany nałóg, który nierzadko prowadzi już do poważnych problemów zdrowotnych lub społecznych, wpływając na życie rodziny oraz pracę zawodową człowieka. Dodatkowo może stanowić przyczynę konfliktów z prawem. Uzależnienie jest więc znacznie silniejsze i trwalsze, a jego leczenie – trudniejsze i bardziej czasochłonne.

Zobacz również: Pracoholizm.

Nałóg – przyczyny

W pierwszej kolejności rozwija się nieprawidłowe przyzwyczajenie, np. palenie papierosów wyłącznie na imprezach, picie mocnej kawy w pracy z innymi pracownikami, aby nie odstawać od nich lub picie alkoholu podczas smutku, aby zapomnieć o problemach. Wraz z upływem czasu i powtarzaniem uzależniających czynności pojawia się nałóg, czyli stała potrzeba wykonywania tych czynności lub sięgania po substancje. Nałóg przyczyny może mieć różne, należą do nich przede wszsytkim:

• powtarzanie toksycznych wzorców zachowań po swoich rodzicach;
• doznanie traumatycznych przeżyć w przeszłości, np. przemocy, gwałtu, znacznej krytyki, zaniedbania fizycznego, opuszczenia przez rodziców, nadopiekuńczości itd.;
• brak miłości rodzicielskiej zarówno w dzieciństwie, jak i podczas dorastania czy w dorosłości;
• poczucie niezależności, chęć przypodobania się grupie;
• zaspokajanie ciekawości, chęć spróbowania nowych rzeczy.

W rzeczywistości w wielu przypadkach ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, co stanowi przyczynę nałogu u danej osoby. Bywa, że jest konsekwencją połączenia wielu różnych czynników. Przedłużający się nałóg może wraz z upływem czasu przekształcić się w uzależnienie. Obie sytuacje zalicza się do grona chorób emocji.

Zobacz również: Uzależnienie od Internetu.

Jak pozbyć się nałogu?

Nałogów można pozbyć się samodzielnie, przy odrobinie motywacji i samozaparcia. Należy zrozumieć swój problem, poznać jego konsekwencje (zwłaszcza te, które mogą pojawić się w momencie, gdy nałóg przekształci się w uzależnienie) oraz wykazać chęć terapii. W pierwszej kolejności należy pilnować, aby w jak największym stopniu unikać sytuacji uzależniających oraz substancji, po które dotychczas podświadomie się sięgało. Warto zdecydować się na zamienniki – kawę można zamienić na napar ziołowy (odpowiednio dobrany również może pobudzać), papierosy na zdrowe przekąski, hazard czy telewizję na zdrowsze formy rozrywki, np. ulubioną dyscyplinę sportu.

Gdy samodzielna terapia nałogu nie jest możliwa lub gdy doszło już do rozwoju uzależnienia, należy skonsultować się z psychoterapeutą. Indywidualne i grupowe sesje terapeutyczne przeważnie pozwalają uzyskać oczekiwane rezultaty. Bardzo silne uzależnienia, zwłaszcza od narkotyków, leków i alkoholu, można leczyć w wyspecjalizowanych ośrodkach zamkniętych. Pobyt w nich trwa kilka tygodni.

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kułak-Bejda A., Waszkiewicz N., Współczesny wymiar uzależnień, Białystok 2020.
2. Glasner-Edwards S., Jak wyjść z nałogu, wykorzystując techniki terapii poznawczo-behawioralnej, uważności i dialogu motywującego, Wydawnictwo GWP, Sopot 2020.