Częściowe zaćmienie Słońca

Czy każdy z nas potrafi odpowiedzieć na pytanie, co to jest częściowe zaćmienie Słońca?

Publikacja: 25.11.2011 08:04

Całkowite zaćmienie Słońca we Francji w 1999 roku. Fot. Luc Viatour

Całkowite zaćmienie Słońca we Francji w 1999 roku. Fot. Luc Viatour

Foto: Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0

Większość odpowie zgodnie z prawdą, choć różnymi słowami, że z zaćmieniem Słońca mamy do czynienia, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.

Trudniej określić, kiedy występuje częściowe zaćmienie. Żeby je w ogóle zauważyć ważna jest pozycja obserwującego. Zaćmienie częściowe zauważymy, jeśli „obserwator nie znajduje się wystarczająco blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc, by znaleźć się całkowicie w cieniu Księżyca, lecz na tyle blisko, że znajduje się w półcieniu". Tyle teoria (za Wikipedią).

W praktyce, dzisiaj powinniśmy się znaleźć „ nie wystarczająco blisko" Antarktyki, RPA, Nowej Zelandii. Ostatecznie na Tasmanii.

Jeśli jeszcze nas tam nie ma, to raczej nie zdążymy nic zobaczyć. Szybko zamówmy bilety lotnicze na 20 maja 2012. O godzinie 05:46 musimy się zameldować w  południowo-wschodnich Chinach, Japonii, na Pacyfiku, lub w USA. Wystarczy przydymione szkiełko i zaobserwujemy dekoracyjne zaćmienie obrączkowe.

Jeśli pęd do nauki nie jest w nas tak silny, by gnać na drugi koniec świata, to uzbrojeni w cierpliwość (i nieśmiertelne przydymione szkiełko) zajmijmy pozycję 20 marca 2015 , kiedy to w godzinach przedpołudniowych, nie wychodząc z domu, zaćmienie zobaczymy za szybą własnego okna. W wersji częściowej. Na zaćmienie całkowite w Polsce przyjdzie nam poczekać dłużej, bo do 7 października 2135 roku.

Współczesny człowiek zaćmienia się nie boi. Jest o nim zwykle uprzedzony, bo mówią o nim we wszystkich mediach. Media omawiają przyczyny i tłumaczą gdzie trzeba się ustawić żeby widzieć najlepiej.  Inaczej się miała rzecz w przeszłości. W świecie starożytnym zaćmienia Słońca wzbudzały strach. Nawet  panikę. Strach wykorzystywali kapłani i nieliczni uczeni, którzy potrafili dokładnie przewidzieć, kiedy nastaną "egipskie ciemności". Choć te ostatnie spowodowały raczej pył wulkaniczny przesłaniający Słońce niż zaćmienie.

Powszechne było przekonanie, że zaćmienie jest  karą boską. Ludzie mogli myśleć, że Słońce zginęło z nieba na zawsze. W niektórych kulturach uważano, że Słońce pożarły potwory lub źli bogowie, którzy je skradli.

Kiedy nauka przybliżyła nam przyczyny zaćmień, przestaliśmy się bać, jednak zwierzęta żywo na nie reagują. Chowają się wtedy w jakieś ciemne, zaciszne miejsca. Starają się nie wydawać bez potrzeby dźwięków. Domowe zwierzęta są niespokojne. Dawniej dbano, aby podobnie jak ludzie, nie były narażone na widok zaćmienia. Modlono się za nie i święcono budynki gospodarskie. Dziś się już chyba tego nie robi.

Dlaczego na zaćmienie nie wolno patrzeć gołym okiem! Patrzenie na Słońce może prowadzić do uszkodzenia siatkówki oka. W skrajnych wypadkach uszkodzenia mogą być tak rozległe, że prowadzą do ślepoty.

Większość odpowie zgodnie z prawdą, choć różnymi słowami, że z zaćmieniem Słońca mamy do czynienia, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne.

Trudniej określić, kiedy występuje częściowe zaćmienie. Żeby je w ogóle zauważyć ważna jest pozycja obserwującego. Zaćmienie częściowe zauważymy, jeśli „obserwator nie znajduje się wystarczająco blisko przedłużenia linii łączącej Słońce i Księżyc, by znaleźć się całkowicie w cieniu Księżyca, lecz na tyle blisko, że znajduje się w półcieniu". Tyle teoria (za Wikipedią).

Kosmos
Przełom w poszukiwaniu najstarszych gwiazd we wszechświecie
Kosmos
Wszechświat bez ciemnej materii? Nowa hipoteza wzbudza kontrowersje
Kosmos
NASA szuka sposobu na sprowadzanie próbek z Marsa. Tanio i szybko
Kosmos
Odszedł Peter Higgs, odkrywca boskiej cząstki
Kosmos
Badania neutrin pomogą rozwiązać zagadkę powstania wszechświata