Chinina znana jest przede wszystkim jako pierwszy skuteczny lek na malarię. Zdecydowanie mniej osób wie, że jest dodawana do napojów gazowanych, nadając im charakterystyczny gorzkawy smak. Gdzie jeszcze można spotkać chininę? Jakie obecnie ma chinina zastosowanie w medycynie?
Chinina - co to jest?
Co to jest chinina? To alkaloid w postaci białego, gorzkiego proszku otrzymywany z drzewa chinowego rosnącego w Andach. Chininę uzyskuje się w podobny sposób do kokainy, która także jest alkaloidem, ale pozyskiwanym z liści koki. Chinina zasłynęła jako pierwszy i zarazem skuteczny lek na malarię. Pomimo wysokiej skuteczności leczenia tej choroby, obecnie chinina jest rzadko wykorzystywana w medycynie ze względu na szereg niekorzystnych skutków ubocznych.
Ponadto, przedawkowanie chininy może zakończyć się śmiercią. Niepożądane skutki uboczne stosowania chininy były powodem umieszczenia jej na liście środków zakazanych.
Napój z chininą
Jednakże w 1992 roku zezwolono na wykorzystywanie tego alkaloidu w przemyśle spożywczym, ale nie w czystej postaci - dopuszczono do użytku chlorowodorek chininy. Na efekty tej zmiany nie trzeba było długo czekać. Producenci napojów gazowanych stworzyli napój z chininą, który nazwali tonikiem. Tonik właśnie chininie zawdzięcza swój charakterystyczny gorzki smak.
Czytaj też: Aloes – właściwości lecznicze i zdrowotne
Chinina - zastosowanie w medycynie
Chinina wykazuje bardzo dużą skuteczność w leczeniu malarii. Malaria to choroba, którą wywołują pasożyty z rodzaju Plasmodium. Chinina unicestwia pasożyty poprzez niszczenie tzw. enzymów oksydoredukcyjnych, które są odpowiedzialne za ich procesy życiowe. Zażywana w dużych dawkach wywołuje szereg działań niepożądanych, dlatego jest zastępowana przez inne leki - przede wszystkim chlorochinę. W skrajnych przypadkach malarii nadal jest podawana pacjentom, gdyż najskuteczniej radzi sobie z chorobą. Osoby uczulone na chlorochinę lub oporne na leczenie nią również przyjmują chininę. Dawka chininy musi być ustalona przez lekarza. Należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza, gdyż przedawkowanie chininy może skończyć się śmiercią.
Chininę stosuje się także jako lek na skurcze łydek, gośćca stawowego i fotodermatozy. Ma także wpływ na wydzielanie soków trawiennych, co sprzyja lepszemu trawieniu pokarmów. Natomiast izomer chininy o nazwie chinidyna jest stosowany w leczeniu arytmii serca.
Chinina - skutki uboczne
Chinina, mimo bardzo wysokiej skuteczności w leczeniu chorób, szczególnie malarii, jest rzadko stosowana w medycynie ze względu na skutki uboczne jej zażywania. Spożywana przez długi czas lub w dużych ilościach może wywołać szereg działań niepożądanych. Wśród najczęściej wymienianych przez specjalistów i pacjentów są:
- spowolnienie akcji serca,
- alergia skórna,
- zmiana koloru skóry oraz włosów,
- pogorszenie słuchu lub nawet utrata słuchu,
- zaburzenia widzenia,
- zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby,
- podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego,
- mdłości,
- zawroty głowy.
Czytaj też: Melatonina na sen – dawkowanie i działanie
Chinina w ciąży
Zażywanie chininy w ciąży jest zabronione, gdyż wywołuje jej przyjmowanie wywołuje skurcze macicy, co może doprowadzić do poronienia lub wywołać przedwczesną akcję porodową.
Chinina w toniku
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że tonik to nic innego jak napój z chininą. Właśnie chininie tonik zawdzięcza charakterystyczny, gorzki smak. Tonik zaczęto produkować w latach 90. Wtedy chinina, a konkretnie rozpuszczalny w wodzie chlorowodorek chininy, zniknął z listy substancji zakazanych w przemyśle spożywczym. Nie oznacza to jednak, że producenci toniku mogą dodawać jego dowolną ilość do swoich wyrobów.
Dozwolona dawka chlorowodorku chininy to 7,5 ml na 100 ml napoju. Warto przy tym nadmienić, że śmiertelna dawka chininy wynosi 10-15 gramów. Ponadto producent napoju z chininą musi dokładnie oznaczyć na opakowaniu, że wytwarzany przez niego produkt zawiera chininę. Mimo, że tonik zawiera dozwoloną dawkę chlorowodorku chininy, to jego regularnie picie w dużych ilościach może wywołać złe samopoczucie w postaci zaburzeń równowagi, problemów z koncentracją oraz zaburzeń wzroku i słuchu. Szczególnie kierowcy, piloci czy operatorzy maszyn nie powinni pić napoju chininą w dużych ilościach.
Sprawdź: Srebro koloidalne - do picia, na trądzik. Zastosowanie
Szampon z chininą
W aptekach i drogeriach kosmetycznych można znaleźć kosmetyki do włosów, które mają w swoim składzie chininę. Chinina bowiem pobudza mikrokrążenie w cebulkach włosów, dlatego bywa składnikiem szamponów na porost włosów. Ponadto wzmacnia włosy oraz zapobiega ich wypadaniu, a więc można ją znaleźć w szamponach i odżywkach wzmacniających włosy.
Poznaj: Witaminy na włosy - na wypadanie i porost włosów