Konflikt panewkowo-udowy. Postępowanie fizjoterapeutyczne po leczeniu operacyjnym

Podczas różnych aktywności sportowych staw biodrowy jest poddawany dużym obciążeniom osiowym. W przypadku zaburzonej kongruencji stawu działające siły przenoszone są na zmniejszony obszar stykających się chrzęstnych powierzchni stawowych. Powszechnie przyjmuje się, że działające obciążenie osiowe oraz siły ścinające przeciążają powierzchnie stawowe panewki i głowy kości udowej, prowadząc do zmian zwyrodnieniowych. Jednak ta teoria nie wyjaśnia w sposób satysfakcjonujący przyczyn rozwoju zmian zwyrodnieniowych u młodych osób z potencjalnie prawidłową budową stawów biodrowych i prawidłowym rozkładem sił śródstawowych. Opisany po raz pierwszy przez Ganza i wsp. konflikt panewkowo-udowy (ang. femoroacetabular impingement – FAI) jest przyczyną rozwoju wczesnych zmian zwyrodnieniowych w większości niedysplastycznych stawów biodrowych. Uszkodzenie obrąbka i chrząstki stawowej powstaje na skutek powtarzalnych ruchów w stawie, a nie z powodu dużego obciążenia osiowego [2, 4].

Patologia

Konflikt panewkowo-udowy to patomechaniczny proces, podczas którego nieprawidłowy kontakt pomiędzy głową kości udowej i panewką powoduje uszkodzenia stawów biodrowych i degenerację obrąbka. Pacjent może odczuwać ból w pachwinie, dolnym odcinku kręgosłupa, w okolicy biodra, a czasami – w udzie. Konflikt panewkowo-udowy wynika z zaburzeń strukturalnych stawu, w tym z niesferyczności głowy kości udowej lub nadmiernego pokrycia głowy przez panewkę. Podczas ruchu, szczególnie przy zgięciu i rotacji wewnętrznej, dochodzi do uderzania głowy kości udowej o obrąbek panewki i/lub sąsiadującą powierzchnię stawową. Może to powodować dolegliwości bólowe u pacjentów, zwłaszcza podczas uprawiania sportów wymagających częstego wykonywania wyżej wymienionych ruchów. Z czasem powtarzalny konflikt między kością udową a panewką może doprowadzić do powstania wczesnych zmian zwyrodnieniowych [2, 5, 9].

Wyróżnia się dwa rodzaje FAI: cam (krzywkowy) i pincer (szczypcowy). Obie morfologiczne zmiany nie wykluczają się wzajemnie i najczęściej występują w postaci mieszanej. Konflikt panewkowo-udowy typu cam występuje najczęściej u młodych aktywnych mężczyzn. Nieprawidłowa wypukłość kostna występuje w okolicy połączenia szyjki z głową kości udowej, zaburzając jej kontur. Podczas ruchu zgięcia i rotacji wewnętrznej zniekształcona głowa kości udowej uderza panewkę w jej części przednio-górnej, niszcząc powierzchnię stawową. Powstałe siły ścinające mogą prowadzić do odwarstwienia chrząstki od warstwy podchrzęstnej panewki i zniszczenia p...