strona główna niezbędnik słownik

"Dopłata jest to publicznoprawne, obowiązkowe świadczenie pieniężne, określone jednostronnie przez państwo lub samorząd terytorialny, w swych rozmiarach generalnie pobierane od podmiotów, którym przypisuje się osiąganie szczególnych korzyści polegających na zwiększeniu wartości rynkowej majątków lub zwiększeniu dochodów z tytułu wykonania (ewentualnie utrzymywania) urządzeń państwowych albo samorządowych, względnie na zwiększeniu wartości rynkowej majątków z tytułu określonej czynności organu publicznego. 

Dopłaty publiczne są rodzajem pozapodatkowych danin publicznych. Stanowią odrębną instytucję prawnofinansową, chociaż występuje również pogląd, że istnieją jedynie różne rodzaje opłat, spełniających wymogi tzw. danin odpłatnych*. Dopłaty są instytucją pokrewną po­datkom, a w szczególności opłatom. Stanowią w zasadzie źródło dochodów budżetów lokalnych, aktualnie budżetów gmin, choć nieliczne stanowią dochód budżetu państwa. Dopłaty mogą spełniać różne funkcje, tak fiskalną, jak i pozafiskalną.

Na gruncie normatywnym stosowana jest najczęściej nazwa opłaty, np. adiacenckiej, melioracyjnej, z tytułu wzrostu wartości lub nazwa udziału w kosztach wykonania urządzeń"*.

W ujęciu jurydycznym dopłata spełnia cechy daniny publicznej (podatku) określone w Ordynacji podatkowej, z wyjątkiem cechy „nieodpłatności”, czyli stanowi:

• publicznoprawne,
• odpłatne,
• przymusowe oraz
• bezzwrotne

świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, z zastrzeżeniem swoiście pojętej „odpłatności”.

"Pomiędzy dopłatą a opłatą wyrazem podobieństwa jest bezpośrednie powiązanie z wzajemnym świadczeniem w formie konkretnej działalności państwa lub samorządu terytorialnego w postaci utworzenia lub utrzymywania urządzenia, podjęcia uchwały czy wydania decyzji, a ponadto obowiązkowy charakter świadczeń. Różnicę stanowi wymóg osiągania przy do­płatach »szczególnych korzyści«, opłaty wiążą się natomiast ze »zwykłymi korzyścia­mi« osiąganymi przez szerszy krąg podmiotów z tytułu korzystania z urządzeń. Dopłaty zależą w zasadzie od wielkości nakładów na dane urządzenie oraz od rozmiarów indywidualnych korzyści. Obowiązek ponoszenia dopłat jest najczęściej niezależny od inicjatywy lub zachowania się podmiotu dopłaty. Opłaty z reguły wiążą się z czynnościami organów państwowych lub z korzystaniem z urządzeń państwowych wynikłymi z inicjatywy, woli (albo przynajmniej z określonego zachowania się) podmiotu zobowiązanego.

Do dopłat, jako danin publicznych, w zasadzie stosuje się Ordynację podatkową. Ordynacja zakresem przedmiotowym obejmuje bowiem podatki, opłaty oraz inne niepodatkowe należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania albo określania uprawnione są organy podatkowe. Ordynacja przewiduje również stosowanie, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, Działu III, dotyczącego zobowiązań podatkowych, do opłat oraz innych niepodatkowych należności budżetu państwa, do których ustalania lub określania upoważnione są inne organy (niż podatkowe), którym w tym przypadku przysługują uprawnienia organów podatkowych"*.

Opracowane na podstawie:

Dzwonkowski H. (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2010, s. 6.