17.04.2024

Jak napisać streszczenie na maturze? Te zasady musi znać każdy uczeń!

Streszczenie jest formą wypowiedzi, z którą często muszą mierzyć się uczniowie na maturze z języka polskiego. Tłumaczymy, jak napisać je poprawnie i o czym należy pamiętać.

Streszczenie to krótki tekst, który opisuje np. daną książkę lub obejrzany film. Powinno stanowić mniej więcej 10 procent tekstu bazowego i zawierać kluczowe elementy. Najczęściej streszczenie maturalne powinno więc zamykać się w przedziale 40-60 słów. Streszczenie na maturze często jest przez uczniów pisane w sposób niepełny lub błędny.

Jak więc poprawnie napisać streszczenie, które może znaleźć się na maturze z języka polskiego? Wyjaśniamy krok po kroku, jak to zrobić. Podajemy także słownictwo, które może się przydać podczas pisania streszczenia.

Czym jest streszczenie?

Streszczenie jest przekształceniem tekstu, które polega na zmniejszeniu jego długości przy zachowaniu najważniejszych elementów tekstu bazowego. Streszczać można książkę, film artykuł. Uczniowie na maturze z języka polskiego zazwyczaj mają za zadanie, by streścić jakiś tekst. Szczegółowe wymogi egzaminacyjne w zakresie pisania streszczenia znajdują się w Informatorze opublikowanym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.

Cechy streszczenia to:

tekst jest krótki
tekst jest zwięzły
tekst jest rzeczowy
tekst jest obiektywny
zachowana jest ciągłość chronologiczna
w tekście użyty jest prosty język
w tekście przedstawione są najważniejsze wątki i motywy.

Wskazówki krok po kroku, jak napisać streszczenie

Zacznij od przeczytania z uwagą całego tekstu, który masz streścić. Podziel go na części (być może zostało już to zrobione np. poprzez konkretne śródtytuły) i z każdej części wyłoń myśl przewodnią, najważniejszy motyw/wydarzenie. Zastanów się także, co jest głównym tematem całego tekstu i co mówi o tym autor.

Przede wszystkim przypomnij sobie główne wątki i motywy utworu, a także to, kim byli bohaterowie, gdzie i kiedy akcja miała miejsce oraz co było punktem kulminacyjnym (w brudnopisie możesz sobie wynotować te pytania i sukcesywnie stawiać na nie odpowiedź).

Postaraj się pisać krótko i zwięźle – pamiętaj, działa tu zasada: im mniej, tym lepiej. Unikaj także lania wody, ponieważ nie na tym polega pisanie streszczenia. Tekst musi być oszczędny w słowach, ale nie zmienia to faktu, że ma być dokładny, a wydarzenia przedstawione dość precyzyjnie.

Nie wstawiaj cytatów, dygresji oraz osobistych komentarzy. Streszczenie ma być napisane w sposób obiektywny i zawierać jedynie wydarzenia, które znalazły się w tekście bazowym.

Zwróć uwagę na polecenie i to, ilu słów musisz użyć w swojej pracy. Przestrzegaj tego. Streszczenie, które będzie za długie, spowoduje utratę punktów (nawet, jeżeli będzie bardzo dobre).

Nie kopiuj fragmentów z podanego tekstu. Musisz je opowiedzieć własnymi słowami. Nie przytaczaj także dialogów – nie jest to potrzebne w streszczeniu. Nie opisuj także wszystkiego, co pojawi się w tekście.

Bardzo ważne jest też, by streszczenie było chronologiczne. Nie zaczynajmy go od informacji, które znajdują się na samym końcu tekstu bazowego.

Częstym błędem, jaki popełniają uczniowie, pisząc streszczenie, jest brak logiki. Wynika on z niezrozumienia przez ucznia tekstu. Dlatego tekst bazowy przeczytaj naprawdę dokładnie i przede wszystkim ze zrozumieniem. Jeśli jest taka potrzeba – przeczytaj go kilka razy, zwracając również uwagę na szczegóły w nim zawarte. Ważną cechą streszczenia jest także kompletność – pamiętaj, by nie pomijać istotnych informacji.

sprawdź

matura 2024 polski - podstawowy

matura 2024 polski - rozszerzony

matura 2024 polski - ustny

Słownictwo przydatne podczas pisania streszczenia

Podczas pisania streszczenia na maturze z języka polskiego może przydać się uczniowi następujące słownictwo:

najpierw, na początku
następnie, potem
kolejno
na koniec, wreszcie, ostatecznie
w tekście został poruszony problem
autor/autorka chce przekazać
artykule jest mowa o
dalej
w dalszej części tekstu autor/autorka dowodzi
na podstawie przykładów/opinii stara się udowodnić, że
na koniec
podsumowując
finalnie
na zakończenie autor/autorka udowadnia, że
wszystko zaczęło się od;
na początku zdarzeń;
zdarzeniem, które zapoczątkowało akcje;
impulsem zdarzeń późniejszych było;
przyczyną (motorem) akcji okazała się…
następnie; drugim punktem zdarzeń;
wówczas; po pewnym czasie;
po krótkim czasie; po kilku latach…
w konsekwencji;
zdarzenia te pociągnęły za sobą następne…
w końcu; w finale; na koniec…

Przykład streszczenia na maturze

Poniżej przedstawiamy streszczenie opublikowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Spełnia ono wszystkie wymogi egzaminacyjne. W nawiasie znajduje się liczba słów (zwróć na to uwagę).

Andrzej Markowski w artykule „O przekręcaniu, czyli skrzydlate słowa ze zwichniętym skrzydłem” poruszył problem modyfikacji słów znanych autorów przez współczesnych ludzi. Zauważył, iż może stanowić to poważny problem w odbiorze oraz właściwemu zrozumieniu znaczenia. W swoim artykule przedstawia konkretne przykłady, najczęstszych przekręceń znanych cytatów pochodzących z polskiej literatury. W zakończeniu zwraca się z prośbą o dokładność w cytowaniu. (58)

Artykuł Andrzeja Markowskiego mówi o modyfikacjach powiedzonek znanych postaci lub cytatów z literatury i o wpływie na prawidłowe ich zrozumienie. Autor podał trzy przykłady, w których przedstawił różne konsekwencje tych przekształceń. Przedstawia on również swoją opinię na ten temat nie zgadzając się z celowością takich zabiegów i przestrzega czytelników przez niedokładnym cytowaniem. (52)

Artykuł „O przekręcaniu, czyli skrzydlate słowa ze zwichniętym skrzydłem” opowiada o nieświadomym modyfikowaniu cytatów. Autor tekstu przedstawia trzy przykłady przekształceń, które zmieniają sens słów znanych pisarzy. Tekst ma na celu uświadomić czytelnika, aby uważnie i starannie cytował słowa artystów. Autor zaznacza, że nawet niewielkie zmiany stylistyczne, mogą spowodować duże modyfikacje znaczeniowe. (51)

Przez 1 błąd na maturze możecie stracić wszystkie punkty. Czego należy się wystrzegać?

Podczas rozwiązywania jednego z zadań na maturze z języka polskiego, pomyłka może kosztować uczniów naprawdę bardzo wiele. Skutkiem jego popełnienia jest odrzucenie całej pracy, a w konsekwencji – uzyskanie za nią 0 punktów.

czytaj dalej błąd kardynalny na maturze

Co trzeba umieć na maturę 2024 z języka polskiego – ostatnie rady

Jeśli masz już tylko kilka dni do egzaminu maturalnego, to warto skoncentrować się na tym, co jest najważniejsze. Oto kilka porad, jak przygotować się do matury na kilka dni przed.

sprawdź

harmonogram matur 2024

arkusze maturalne

matura 2024 polski - podstawowy

matura 2024 polski - rozszerzony

matura 2024 polski - ustny

matura 2024 matematyka - podstawowa

matura 2024 matematyka - rozszerzona

matura 2024 angielski - podstawowy

matura 2024 angielski - rozszerzony

matura 2024 angielski - ustny

matura 2024 niemiecki - podstawowy