-200x800-nobckgr.webp)
Radioterapia to jedna z metod leczenia chorób nowotworowych. Do zabijania komórek rakowych wykorzystuje się wysokie dawki promieniowania. Jej stosowanie wiąże się z pewnymi skutkami ubocznymi dla pacjenta, ale ze względu na wysoką skuteczność jest szeroko stosowana w onkologii. Rodzaj zastosowanej radioterapii i długość leczenia zależą od wielkości i rodzaju nowotworu oraz umiejscowienia go w organizmie.
Spis Treści
Co to jest radioterapia?
Dawki promieniowania wykorzystywane w radioterapii zabijają lub spowalniają wzrost komórek nowotworowych poprzez uszkodzenie ich DNA. Uszkodzenia wywołane promieniowaniem są nie do naprawienia, dlatego komórki rakowe przestają się dzielić, ich metabolizm jest zakłócony i ostatecznie obumierają. Potrzeba jednak dni lub nawet tygodni, aby DNA zostało uszkodzone dostatecznie skutecznie.
Radioterapia - jak wygląda?
To, co dzieje się podczas radioterapii, zależy od jej rodzaju. Radioterapia wiązką zewnętrzną (najczęściej stosowana) dostarcza promieniowanie z maszyny znajdującej się na zewnątrz ciała. Każda sesja jest na ogół szybka i trwa około 15 minut. Promieniowanie nie boli, nie kłuje ani nie pali, gdy dostanie się do organizmu. Podczas zabiegu słychać klikanie lub brzęczenie, a z urządzenia może wydobywać się charakterystyczny zapach.
Stosowanie radioterapii wewnętrznej zwanej również brachyterapią obejmuje zarówno tymczasowe, jak i stałe umieszczanie źródeł promieniotwórczych w miejscu guza. Wymaga to krótkiej hospitalizacji w celu wykonania znieczulenia i umieszczenia źródła promieniowania radioaktywnego w ciele pacjenta.
Ile trwa radioterapia?
Radioterapię można stosować w celu wyleczenia raka, zmniejszenia ryzyka nawrotu raka lub złagodzenia objawów. Radioterapia mająca na celu wyleczenie raka trwa zazwyczaj od 1 do 7 tygodni. W celu jedynie złagodzenia objawów stosuje się pojedyncze leczenie, które trwa do 2 tygodni.
Radioterapia – rodzaje
Radioterapię można prowadzić na 2 różne sposoby – z zewnątrz ciała (radioterapia zewnętrzna) lub wewnątrz ciała (radioterapia wewnętrzna). Radioterapia zewnętrzna zwykle polega na użyciu urządzenia zwanego akceleratorem liniowym, które skupia wysokoenergetyczne wiązki promieniowania na obszarze wymagającym leczenia i jest całkowicie bezbolesna. Pacjent po zabiegu nie stanowi zagrożenia dla osób trzecich.
Radioterapia wewnętrzna może polegać na tymczasowym umieszczeniu małego kawałka materiału radioaktywnego w ciele w pobliżu komórek nowotworowych lub zastosowaniu płynu radioaktywnego, który jest połykany lub wstrzykiwany. Emitowanie promieniowania nie sprawia bólu, chociaż procedura wprowadzenia źródła może czasami powodować lekki dyskomfort.
Radioterapia - skutki uboczne
Istnieje kilka możliwych skutków ubocznych, których intensywność jest uzależniona od kondycji leczonej osoby, lokalizacji nowotworu oraz przyjętej dawki promieniowania. Dla przykładu, radioterapia okolic głowy i szyi może powodować suchość w ustach, owrzodzenia jamy ustnej i dziąseł, trudności z połykaniem, mdłości, wypadanie włosów. Typowe fizyczne skutki uboczne radioterapii obejmują zmiany skórne oraz ogólne zmęczenie. Niektóre osoby poddawane radioterapii doświadczają suchości, swędzenia, pęcherzy lub łuszczenia się skóry w leczonym obszarze. Zmiany skórne po radioterapii zwykle ustępują po kilku tygodniach od zakończenia leczenia. Jednym z możliwych późnych skutków radioterapii jest rozwój drugiego nowotworu. Jest to nowy rodzaj raka, który rozwija się, czasami w wyniku pierwotnego leczenia.
Czy radioterapia jest skuteczna?
Pomimo skutków ubocznych radioterapia może być wysoce skuteczną metodą leczenia nowotworów. 4 na 10 przypadków wyleczenia raka obejmuje radioterapię jako część planu leczenia. Jednak radioterapia nie powoduje natychmiastowego zmniejszenia się guzów nowotworowych i może upłynąć trochę czasu, zanim korzystne efekty staną się widoczne. Efekty te zależą od rodzaju nowotworu oraz stopnia jego zaawansowania w momencie rozpoczęcia leczenia.
Co gorsze - chemioterapia czy radioterapia?
Chemioterapia i radioterapia należą do najskuteczniejszych metod leczenia większości rodzajów raka. Chociaż mają te same cele, istnieją kluczowe różnice między nimi. Chemioterapia i radioterapia są czasami stosowane razem w leczeniu niektórych rodzajów nowotworów. Nazywa się to terapią równoległą. Główną różnicą między chemią a radioterapią jest sposób, w jaki są dostarczane. Chemioterapia jest podawana we wlewie do żyły lub portu leku lub może być przyjmowana doustnie. Podczas radioterapii wiązki promieniowania skupiają się na określonym obszarze ciała. Celem obu rodzajów leczenia jest zniszczenie komórek nowotworowych przy jednoczesnym ograniczeniu wpływu na resztę organizmu. Każda z nich ma inny wpływ na organizm, więc odpowiedź na pytanie która z nich jest gorsza jest niemożliwe.
Źródło:
- Luz FACD, Marinho EDC, Nascimento CP, Marques LA, Duarte MBO, Delfino PFR, Antonioli RM, Araújo RA, Silva MJB. The effectiveness of radiotherapy in preventing disease recurrence after breast cancer surgery. Surg Oncol. 2022 May;41:101709. doi: 10.1016/j.suronc.2022.101709. Epub 2022 Feb 1. PMID: 35124329.
