Z laboratorium na talerz — jak powstało mięso z probówki?
W 2020 r. Singapur zezwolił na wprowadzenie mięsa z probówki na rynek. Jednak droga od laboratorium do naszych talerzy nie była tak prosta. Prace nad stworzeniem mięsa "wolnego od cierpienia" rozpoczęły się już w XX wieku, jednak dopiero w 2013 roku udało się stworzyć pierwszego burgera z probówki. Mięso in vitro stworzył dr Mark Post, a jego koszt wyniósł około 300 tys. euro. Jednak w 2020 r. Singapurska Agencja Żywności wydała zgodę na sprzedaż nuggetsów z in vitro start-upowi Eat Just. Koszt stał już o wiele niższy, ponieważ jest to obecnie niecałe 50 dolarów za porcję.
Jak wygląda proces produkcji mięsa z probówki?
Aby mięso in vitro mogło powstać, najpierw potrzebne są komórki macierzyste z żywego organizmu, które mają zdolność przekształcania się w dowolne komórki ciała. Są następnie rozmnażana aż do momentu powstania tkanki mięśniowej w pożywce naśladującej organizm zwierzęcia. Komórki macierzyste zamieniają się w komórki mięśniowe i są rozdzielane, co pozwala uzyskać docelową strukturę mięsa. Po zakończonym procesie mięso jest gotowe i można je spożyć. Jedna próbka pobrana ze zwierzęcia pozwala na stworzenie nawet 80 tys. porcji mięsa. Cała procedura jest bezbolesna dla zwierząt, a dzięki nowej technologii pozyskiwanie mięsa będzie jeszcze łatwiejsze.
W 2021 r. zespół japońskich oraz brytyjskich badaczy opracował przełomową metodę produkcji mięsa in vitro. Aby komórki macierzyste mogły przetrwać w laboratorium, potrzebują ściśle określonych warunków. To hodowla sprawia, że cena mięsa jest tak wysoka, a do tego procesu potrzebna jest surowica zwierzęca, która służy za pożywkę dla komórek. Badania pozwoliły na otrzymanie komórek macierzystych świń, owiec i bydła, które nie wymagają wykorzystania surowicy. Linie komórkowe mają unikalną możliwość nieustannego wzrostu, a przez to tworzą tkankę mięśniową oraz tłuszczową.
Czy mięso z probówki jest ekologiczne?
Hodowla zwierząt, która wiążę się z użyciem ogromnej ilość zasobów, jest ogromnym obciążeniem dla planety. Przemysł mięsny oraz mleczarski odpowiada za 15 proc. wszystkich gazów cieplarnianych uwalnianych do atmosfery. Mięso z probówki może stać się stabilnym źródłem żywności, które w przyszłości zastąpi konwencjonalną hodowlę i przyczyni się do walki z ociepleniem klimatu.
Według badań związanych z oceną cyklu życia (LCA), których celem jest przeanalizowanie całego procesu oraz sprawdzenie kosztów środowiskowych i potencjalnych korzyści, które mogą wynikać ze wprowadzenia produktów na rynek, mięso z probówki ma ogromny potencjał. Produkcja in vitro na dużą skalę to w porównaniu do konwencjonalnej produkcji mięsa nawet 45 proc. mniej zużytej energii, 99 proc. mniej wykorzystanej powierzchni lądowej, o 96 proc. mniej zużytej wody i o około 78-96 proc. mniej uwolnionych do atmosfery gazów cieplarnianych.
Wyniki badań różnią się w zależności od wykorzystanej pożywki. Koszt energetyczny oraz zużycie wody może w tym przypadku wzrosnąć, jednak badania wspomniane wyżej, które zajmują się opracowaniem metody wyprodukowania mięsa z probówki bez pożywki, dają nadzieję na to, że ostateczny koszt wyprodukowania sztucznego mięsa będzie jeszcze niższy.
Ile kosztuje mięso z probówki?
Na początku koszty wytworzenia mięsa była gigantyczne i zamykały się w ponad 300 tys. dolarów. Jednak od 2013 r. cena systematycznie spadała. Później było to "tylko" tysiąc dolarów, jednak dziś ceny produktów powstałych z mięsa in vitro są o wiele niższe. Producent Memphis Meat sprzedaje swoje mięsne wyroby za 40 dolarów za gram. Z kolei start-up Just Eat podaje koszt około 50 dolarów. Cena burgera ma osiągnąć jednak 10 dolarów za hamburgera, co powoli przybliża koszt sztucznego mięsa do prawdziwego.
Czy mięso in vitro jest bezpieczne dla zdrowia?
Mięso z probówki ma być zdrowszą alternatywą dla tego pozyskiwanego ze zwierząt. Nie zawiera antybiotyków, pozostałości pestycydów, bakterii czy innych szkodliwych substancji.
Naukowcy mają możliwość dokładnie przeanalizować i zaplanować skład mięsa i zamiast niezdrowych tłuszczów nasyconych zamienić go na komórki ryb, które są zdrowym źródłem potrzebnych organizmowi kwasów tłuszczowych omega-3.
Gates i Bezos inwestują w sztuczne mięso
Firma BRF z Brazylii zadeklarował 2,5 mln dolarów na finansowanie projektu start-upu Aleph Farms z Izraela. Lider branży przetwórstwa mięsa w Brazylii chce poszerzyć swoją ofertę produktową i zasięg na nowych rynkach. Start-up otrzymał także wsparcie finansowe od innych gigantów, w tym: Cargill, Thai Union czy CJ CheilJedang.
Na pieniądze Billa Gatesa i Jeffa Bezosa może liczyć amerykański start-up Nature’s Fynd, który zajmuje się produkcją sztucznego mięsa i serów. Ich produkty są oparte na surowcu, który jest wytwarzany na bazie jednego z gatunków mikrobów.
W Polsce za projekt wytwarzania mięsa z probówki zaangażowany jest znany biznesmen branży drobiarskiej, Jarosław Krzyżanowski. Wykorzystują wiedzę i doświadczenie w produkcji drobiu, Grupa KRS chce rozpocząć w 2024 r. i stać się pierwszym producentem mięsa komórkowego w kraju.
Czy produkcja mięsa w laboratorium to zagrożenie?
Jak na sztuczne mięso zareagują konsumenci? Niektórzy sceptycznie podchodzą do pomysłu spożywania mięsa wytworzonego w laboratorium. Uprzedzenia związane z nienaturalnością żywności pochodzącej z probówek to jedno z wyzwań, przed którymi stoją producenci sztucznego mięsa. Niewątpliwie jest to rewolucja na rynku mięsnym, a szybkie postępy technologiczne sugerują, że mięśni giganci branży będą zmuszeni do tego, by dostosować się do konkurencji rynkowej i odpowiedzieć na potrzeby klientów.