Jakie są skutki globalizacji dla gospodarki światowej?

Nie żyjemy w próżni, ale w pewnym środowisku i w społecznościach, w których występują pewne zależności. W skali lokalnej, regionalnej, krajowej, ale i światowej jesteśmy powiązani na różnych poziomach. Czy właśnie w tym przejawia się globalizacja? Co to jest? Nazwa ta określa ogół procesów integracji społecznej i gospodarczej, które zachodzą na świecie.

Eksperci podkreślają, że różne przejawy globalizacji należą do najważniejszych procesów, jakie zachodzą we współczesnym świecie. Ich efektem są przemiany gospodarcze i społeczne, a rezultaty są trudne do przewidzenia. Pod względem gospodarczym o globalizacji mówimy w kontekście integrowania się rynków krajowych oraz lokalnych w jeden rynek światowy – usług, towarów bądź kapitału. 

W ramach globalizacji dochodzi do coraz większej integracji krajów i ludzi na całym świecie, w różnych dziedzinach. Integracja zachodzi na poziomie ekonomii, kultury, życia społecznego, polityki czy technologii. Dochodzi do zatarcia się istniejących wcześniej granic między państwami. Zwiększają się przy tym wpływy czynników globalnych, które oddziałują na lokalne społeczności. 

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jakie są skutki globalizacji? Czy są one dla nas pozytywne, czy jednak jest się o co niepokoić? Jakie korzyści i ryzyka związane są z procesami globalizacyjnymi na świecie? 

Można mówić o wielu różnych konsekwencjach globalizacji. Istnieją pozytywne i negatywne skutki globalizacji, a na początek warto przyjrzeć się tym pierwszym. Integracja gospodarek krajowych i lokalnych niesie za sobą wiele korzyści, wśród których należy wymienić:

• swoboda w przepływie kapitału, towarów i usług;
• zwiększenie dostępności produktów i usług;
• łatwiejszy dostęp do know-how;
• transfer nowoczesnych technologii z krajów wysoko rozwiniętych do mniej rozwiniętych;
• szansa na rozwój krajów, w których powstają oddziały i filie światowych firm,
• rozbudowa infrastruktury w miejscach lokalizacji zakładów produkcyjnych koncernów;
• podejmowanie kooperacji różnych firm;
• wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się;
• zwiększenie możliwości dokonywania inwestycji przez korporacje międzynarodowe w różnych krajach (np. tam, gdzie koszty pracy są niższe),
• wzrost liczby miejsc pracy;
• wzrost przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Globalizacja niesie ze sobą nie tylko wiele pozytywnych skutków dla gospodarki światowej, ale i nie jest ona wolna od wszelkich wad. W wymiarze gospodarczym do jej minusów zaliczyć należy:

• zastępowanie lokalnych marek i produktów towarami i markami globalnymi;
• ryzyko zmonopolizowania rynków rozwijających się przez międzynarodowe koncerny;
• niska konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw wobec dużych, międzynarodowych firm;
• łatwe rozprzestrzenianie się na kolejne kraje i terytoria ewentualnych kryzysów gospodarczych;
• ryzyko transferu technologii, które nie spełniają wymagań technicznych w konkretnych krajach;
• zwiększanie przepaści w rozwoju gospodarczym pomiędzy państwami bogatymi i biednymi;
• sztuczne utrzymywanie wysokiego poziomu cen produktów i usług z uwagi na zmonopolizowanie rynków;
• likwidacja mniejszych firm, które nie są w stanie konkurować z największymi podmiotami;
• uzależnianie sfery gospodarczej i politycznej od kapitału zagranicznego. 

Nie tylko pod względem gospodarczym globalizacja ma pewne konsekwencje dla społeczeństw kolejnych krajów, ale i dla każdego człowieka. Oddziałuje również na kontakty społeczne czy poziom życia. Zmniejsza się dystans pomiędzy narodami. Ludzie stają się bardziej otwarci na innych, chętnie pomagają sobie nawzajem. Pod względem społecznym korzyścią globalizacji może być i to, że łatwiej można podróżować, ale i zwiększa się motywacja do nauki języków obcych. Człowiek może zacząć czuć się jak obywatel świata i nie musi ograniczać się w poszukiwaniu swojego miejsca do życia jedynie do kraju, w którym się urodził. Można dostrzec, że na różnych płaszczyznach globalizacja prowadzi do podniesienia poziomu funkcjonowania ludności, także dzięki swobodnemu przepływowi osób. 

Globalizacja ma wymiar społeczno-kulturowy. Wpływa na styl życia i kulturę. Są to pozytywne i negatywne skutki. Z jednej strony rozpowszechniony zostaje jednolity styl kultury masowej – w zakresie literatury, filmu, muzyki i tym podobnych. Czy dzieje się to z korzyścią dla nas? Niekoniecznie, ponieważ zaczynają zacierać się różnice kulturowe świata. Wielowiekowe tradycje i zwyczaje odchodzą w zapomnienie, a zanikanie lokalnych obyczajów zubaża kulturę danego narodu. Widoczna jest np. ekspansja amerykańskiej popkultury. Częściej i chętniej sięgamy po wzorce zachodniego świata, co odczuwamy również w Polsce.

Jednak globalizacja sprzyja wzrostowi tolerancyjności dla odmiennych kultur i koloru skóry.

Plusy i minusy globalizacji można wyszczególnić również w odniesieniu do zmian politycznych na świecie. Dostrzegamy, że pojawiają się nowe przepisy, m.in. dotyczące ruchu bezwizowego. Dla wielu służb, np. Interpolu, globalizacja pod względem politycznym prowadzi do łatwiejszej współpracy międzynarodowej i ułatwia działalność operacyjną. Zmieniają się systemy rządzenia i regulacje prawne, np. wśród wszystkich krajów Unii Europejskiej, co także jest przejawem globalizacji. 

Pozytywem wynikającym z tego jest podejmowanie współpracy w ramach organizacji międzynarodowych. Różne grupy dążą do integracji regionalnej, pomagania sobie nawzajem. Jednocześnie negatywnym skutkiem globalizacji w wymiarze politycznym jest przenoszenie zagrożeń i patologii społecznych na inne regiony i kraje. Powstaje problem dotyczący zmniejszenia roli władz krajowych na rzecz ponadnarodowych organizacji, co często zarzuca się władzom UE. 

Znoszone są bariery, jakie chroniły dotychczas lokalnych przedsiębiorców przed nadmierną konkurencją ze strony dużych korporacji. Rodzi to ryzyko faworyzowania światowych koncernów i stwarzania tylko dla nich korzystnych ram funkcjonowania, co dla lokalnych producentów i przedsiębiorców jest zjawiskiem negatywnym. 

‌Dzięki globalizacji gospodarki światowe, całe społeczeństwa, ich władze i różnorodne organizacje mają szansę na większy rozwój. Entuzjaści globalizacji wskazują, że napędza ona przemiany społeczne, polityczne i ekonomiczne. Trudno się z nimi nie zgodzić, ale nie zawsze są one pozytywne dla ludzi. Nie da się już zatrzymać globalizacji, ale należy nią tak sterować, by ryzyka z nią związane były niwelowane. 

Szymon Machniewski, dziennikarz