Włośnica (trichinelloza) - objawy, leczenie i przyczyny choroby

Włośnica to choroba wywołana przez pasożyta o nazwie włosień kręty. Do zakażenia dochodzi przez spożycie zainfekowanego pasożytem mięsa. Larwy włośnia dojrzewają w jelicie cienkim. Najlepszą profilaktyką przed włośnicą jest obróbka cieplna mięsa i długie gotowanie.

Gdy zawiedzie lekarz… | Shutterstock

SPIS TREŚCI

• Włośnica - charakterystyka i przyczyny
• Cykl rozwojowy włośnicy
• Objawy włośnicy
• Włośnica - rozpoznanie
• Leczenie włośnicy
• Powikłania włośnicy
• Jak zapobiegać włośnicy?

Włośnica - charakterystyka i przyczyny

Włośnica jest chorobą pasożytniczą, która powstaje na skutek obecności włośnia krętego (nicienie z rodzaju Trichinella). Do rozwoju choroby dochodzi w wyniku spożywania mięsa, które zostało zaatakowane przez larwy (nie ma możliwości zarażenia od innego człowieka). W strefie klimatu umiarkowanego może to być mięso dzików, owiec, świń, koni, królików lub kóz. Zarażenie ma gwałtowny przebieg i może powodować powikłania, a nawet śmierć.

Do zarażenia włosieniem dochodzi w skutek spożycia mięsa świni domowej lub dzikiej, w którym obecne są larwy pasożyta, Po spożyciu zarażonego mięsa sok żołądkowy rozpuszcza otoczkę, a oswobodzona larwa włośnia przedostaje się do jelita cienkiego i tam wnika do kosmków błony śluzowej. Larwy przenikają do naczyń chłonnych i krwionośnych organizmu człowieka. Następnie z prądem krwi lub chłonki roznoszone są po całym jego ciele. Larwy najczęściej znajdują się w mięśniach przepony, ale również na języku, w mięśniach grzbietu czy międzyżebrowych. Osiedlające się larwy przekształcają się w wągry, których otoczka z czasem zaczyna wapnieć.

Cykl rozwojowy włośnicy

Wyróżniamy dwie postaci w cyklu rozwojowym włośnia krętego:

1. postacie dorosłe - żeńskie oraz męskie, których długość nie przekracza pięciu mm,
2. postacie larwalne - będące nowo narodzonymi larwami, wędrującymi oraz otorbionymi.

Zjedzenie mięsa, w którym znajdują się otorbione larwy (ich inwazyjna forma) powoduje, że zostają one uwolnione w przewodzenie pokarmowym człowieka. Żeby larwy mogły osiągnąć dojrzałość potrzebują około trzech dni, i po tym okresie uzyskują zdolność do rozmnażania się. Samice po około pięciu dniach przyczepienia do przewodu pokarmowego zaczynają rodzić larwy. Nowo narodzone larwy wydostają się z przewodu pokarmowego przez naczynia chłonne i jako larwy wędrujące podróżują po całym organizmie zarażonego człowieka.

Larwy mają zdolności przenikania tak naprawdę do każdego narządu w organizmie człowieka. Wówczas powstaje stan zapalny i ostatecznie dochodzi do martwicy.

Objawy włośnicy

Larwy włośnia krętego wylęgają się od tygodnia do 60 dni, a na długość tego okresu wpływa wiele czynników, np. rodzaj włośni, ilość zjedzonego mięsa oraz ilość zawartych w mięsie włośni. Warto nadmienić, że im krótszy jest okres wylęgania larw - tym cięższy jest przebieg włośnicy. Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się następnego dnia po zjedzeniu zakażonego mięsa i są to najczęściej zaburzenia ze strony układu pokarmowego.

Pierwszy okres zarażenia: występuje gorączka, nudności, wymioty oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Druga faza: jest okresem przenikania larw do krwiobiegu (zazwyczaj występuje po ok. 8 dniach od zakażenia). Wówczas pojawiają się:

1. bóle mięśniowe,
2. bóle głowy,
3. bóle kostne,
4. ogólne osłabienie,
5. czasami wysoka temperatura,
6. dreszcze,
7. nadmierna potliwość,
8. majaczenie,
9. obrzęk powiek i twarzy,
10. zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
11. alergiczne wykwity skóry,
12. zwiększenie liczby eozynofilów we krwi obwodowej.

Trzecia faza choroby jest okresem osiedlania oraz otorbiania się larw w mięśniach, który cechują silne bóle mięśniowe, przypominające niekiedy bóle reumatyczne.

Ciężki przebieg choroby może u niektórych pacjentów prowadzić do szczękościsku, kłopotów z połykaniem oraz porażenia nerwu twarzowego. Objawy choroby ustępują po około siedmiu tygodniach.

Włośnica - rozpoznanie

Podstawą w diagnostyce włośnicy jest wywiad lekarski z pacjentem, w którym istotne są informacje od pacjenta na temat tego jakie mięso oraz produkty zostały przez niego spożyte. Jeżeli pacjent posiada objawy mogące sugerować chorobę, zleca się badania dodatkowe. Wykonuje się między innymi:

1. badania krwi - należy zwrócić uwagę na dużą aktywność enzymów mięśniowych oraz ilość granulocytów kwasochłonnych;
2. badanie serologiczne - są podstawą metodą i polegają na wykonaniu test ELISA, którego zadaniem jest wykrywaniem przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom włośnia (najwcześniej wykrywane są przeciwciałaIgM oraz IgA);
3. badanie histopatologiczne mięśnia (biopsja mięśnia) - należy ją wykonywać po około dziesięciu dniach od zarażenia, ponieważ larwy muszą dotrzeć na miejsce;
4. alergiczne testy skórne.

Leczenie włośnicy

Metody leczenia włośnicy dzieli się zwykle na dwie grupy:

1. leczenie przyczynowe - choremu podaje się preparaty przeciwpasożytniczne w postaci: pyrantelu, mebendazolu (Vermox) i albendazolu, a samo leczenie trwa około dziesięciu dni. Ważne jest jak najszybsze wdrożenie tych leków, ponieważ ich największą skuteczność odnotowouje się w fazie jelitowej zarażenia;
2. leczenie objawowe -polega na łagodzeniu objawów towarzyszących chorobie, np. bólu czy wysokiej temperatury. W tym celu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, a w ciężkich przypadkach choremu podaje się glikokortykosteroidy.

Leczenie włośnicy zawsze powinno być prowadzone w szpitalu. Oprócz tego po zakończonej terapii pacjent powinien przez kilka tygodni jak najwięcej się oszczędzać i unikać nadmiernego obciążania mięśni.

Powikłania włośnicy

Na skutek włośnicy mogą pojawić się powikłania, jednak występują one zazwyczaj u pacjentów, u których zbyt późno zdiagnozowano chorobę i wdrożono leczenie. Możliwymi powikłaniami choroby mogą być:

1. zapalenie mięśnia sercowego
2. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
3. zapalenie mózgu
4. niewydolność serca
5. zapalenie płuc i opłucnej,
6. zatorowość płuc,
7. poronienie lub poród przedwczesny,
8. zaburzenia psychiczne (np. psychoza),
9. zaburzenia rytmu serca,
10. niedowłady lub porażenia,
11. zaburzenia widzenia.

Jak zapobiegać włośnicy?

Zapobieganie zarażeniu włośniem krętym polega na:

1. unikaniu jedzenia mięsa, które nie zostało wcześniej zbadane,
2. pełnej likwidacji tuszek mięsnych, w których ujawniono larwy włośnia,
3. unikaniu spożywania mięsa nie dogotowanego i nie dosmażonego,
4. skutecznym eliminowaniu wszystkich ewentualnych źródeł zakażenia.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

REKLAMA

Nie masz czasu na wizytę w przychodni?

- umów zdalną konsultację z lekarzem od ręki!

Umów już teraz