Ostrokrzew — odmiany, pielęgnacja i zastosowanie

Jedną z roślin, które cieszą się w Polsce dużą popularnością, jest ostrokrzew. Atutem są nie tylko kwiaty; właściwie, jeśli spojrzymy na eleganckie, ciemnozielone liście oraz czerwone owoce ostrokrzewu, odpowiedź na pytanie “Dlaczego ostrokrzew jest tak popularny?” staje się dziecinnie łatwa.

Jeśli chcesz, by ostrokrzew stał się cenną ozdobą Twojego ogrodu, musisz jednak prawidłowo podejść do jego uprawy oraz zdawać sobie sprawę z tego, jakie są odmiany tej rośliny. Oczywiście, nie pozostawimy Cię w tym samego — dlatego też przygotowaliśmy obszerny artykuł poradnikowy.

Ostrokrzew — co warto wiedzieć na temat tej rośliny? Podstawowe informacje

Ostrokrzew to zimozielona roślina o charakterystycznych liściach z ostro zakończonymi krawędziami. Kolejnym elementem tej rośliny, który zwraca na siebie uwagę, jest wygląd owoców — owoce ostrokrzewu są niewielkie i mają kulisty kształt oraz intensywną, ciemnoczerwoną barwę.

• Krzewy cieniolubne do ogrodu - przegląd możliwości

Te zachwycające swoją dekoracyjnością rośliny naturalnie rośną na kontynencie afrykańskim, a także w Azji Mniejszej oraz wzdłuż europejskiego wybrzeża Morza Śródziemnego. Co ciekawe, w cieplejszych warunkach można spotkać formy drzewiaste o wysokości kilku metrów oraz o błyszczących liściach.

Niestety, w chłodniejszych warunkach (w tym na przykład w Polsce) ostrokrzew przyjmuje raczej postać niewielkich (tzn. no wysokości nieprzekraczającej ok. 2-2,5 metra) krzewów lub drzewek. W klimacie środkowoeuropejskim wzrost krzewów jest mniej intensywny, a we Francji czy w Anglii ostrokrzew również rozwija się w podobny sposób.

Ostrokrzew niejedno ma imię — słów kilka na temat odmian

Trzeba mieć na uwadze, że to, co znamy np. jako akacje, róże czy dalie, to tylko ogólne, zbiorcze nazwy. W rzeczywistości niemal każda taka roślina składa się z odmian — czasem bardzo licznych. Jest tak na przykład w przypadku ostrokrzewu, który ma według niektórych źródeł nawet ponad trzysta odmian. Jeśli chodzi o te występujące na terenie Polski, znajdują się wśród nich między innymi:

• ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium, ostrokrzew kolczasty to jedna z częściej występujących odmian w Polsce),
• ostrokrzew Meservy (Ilex meserveae),
• ostrokrzew paragwajski (Ilex paraguariensis),
• ostrokrzew bukszpanowy (Ilex crenata),
• ostrokrzew trójkolorowy (Ilex aquifolium),
• ostrokrzew okółkowy (Ilex verticillata),
• ostrokrzew japoński (Ilex pedunculosa).

Z uwagi na swoje wartości estetyczne (w tym np. fakt, że gatunek ten posiada zimozielone liście, a także atut, jakim są delikatne kwiaty ostrokrzewu oraz okrągłe lub podłużne owoce), rośliny te — a w szczególności ostrokrzew amerykański, ostrokrzew kolczasty oraz ostrokrzew meservy — należą do szczególnie popularnych krzewów w naszym kraju.

A czym różnią się między sobą poszczególne odmiany? Cóż… właściwie wszystkim, to znaczy: zabarwieniem owoców (zwykle są to owoce czerwone, choć można spotkać się z innymi wariantami kolorystycznymi), wyglądem i wielkości liści oraz wymogami dotyczącymi uprawy.

Uprawa ostrokrzewu. Na jakie kwestie trzeba zwrócić uwagę?

Zanim zaczniemy Ci opisywać najważniejsze zasady dotyczące hodowli tej rośliny, musisz zdawać sobie sprawę z dwóch kwestii. Po pierwsze, nawet jeśli stawiasz dopiero pierwsze kroki w ogrodnictwie, powinieneś raczej odnieść sukces — ostrokrzew nie należy do tych roślin, które są wyjątkowo wymagające w uprawie.

Po drugie, nie oznacza to jednak, że możesz totalnie odpuścić sobie przestrzegania jakichkolwiek zasad w tej kwestii. Mimo iż stosunkowo łatwa w uprawie, roślina ta ma jednak pewne wymagania i ograniczenia. Przykładowo, ostrokrzew źle znosi przesadzanie.

Na jakie kwestie szczególnie warto zwróci uwagę? Poniżej przedstawiamy Ci najważniejsze (przynajmniej naszym zdaniem) kwestie dotyczące hodowli tej rośliny – oto i one:

• nawadnianie rośliny,
• nawożenie,
• przycinanie,
• zwalczanie problemu, jakim są choroby i szkodniki,
• wybór miejsca pod kątem nasłonecznienia (ekspozycji na promienie słoneczne),
• sadzenie i rozmnażanie.

Podlewanie ostrokrzewu

Podlewanie to czynność, która jest absolutnie kluczowa z punktu widzenia prawidłowego wzrostu krzewu lub drzewa ostrokrzewu. Zasadniczo, rośliny te preferują glebę wilgotną. Stąd płynie dla Ciebie prosty wniosek: koniecznie jest regularne podlewanie ostrokrzewów.

Oczywiście, nie powinniśmy przesadzić w drugą stronę — dobrze sprawdza się tutaj zasada: lepsze jest wrogiem dobrego. Zanim jeszcze posadzisz roślinę, zwróć uwagę na to, by gleba była dobrze przepuszczalna. W przeciwnym wypadku zbyt częste podlewanie mogłoby przynieść opłakane skutki w postaci zalania krzewu. Gdyby do tego doszło, trzeba by liczyć się z ryzykiem gnicia korzeni i ograniczenia rozwoju lub nawet obumarcia rośliny.

Co ciekawe, jeśli ostrokrzew ma dobry dostęp do wody (jak jednak już wiesz, wilgoci tej nie powinno być zbyt dużo!), powinien dobrze poradzić sobie nawet w sytuacji, gdy w jego bezpośrednim otoczeniu panuje zanieczyszczone powietrze.

Nawożenie ostrokrzewu

Kolejnym ważnym aspektem, na który trzeba zwrócić uwagę, jeśli zabieramy się za uprawę ostrokrzewu, jest odpowiednie nawożenie rośliny. Do tego celu wykorzystuje się nawozy uniwersalne do krzewów ozdobnych. Nie wskażemy Ci jednoznacznie tego, jaką dawkę specyfiku należy zastosować; konieczne jest zachowanie odpowiedniej dawki zgodnie z zaleceniami producenta (informacje na ten temat ma zwykle znaleźć na opakowaniu danego produktu).

W jaki sposób należy pielęgnować ostrokrzew?

Jeśli chodzi o pielęgnację rośliny, z pewnością zadowoli Cię informacja, że możliwe jest jej przycinanie oraz formowanie (dotyczy to zarówno krzewów żeńskich, jak i męskich). Prace w tym zakresie najlepiej prowadzić w porze letniej.

Trzeba jednak być uważnym, jeśli chodzi o przesadzanie ostrokrzewu. Co do zasady, roślina ta źle znosi przesadzanie. W dłuższej perspektywie może to ograniczyć jej rozwój i sprawić, że nie osiągnie ona optymalnych rozmiarów.

Pielęgnacja ostrokrzewu — pamiętaj o chorobach!

Ostrokrzew to roślina, która pomimo swojej łatwości w codziennej uprawie, jest podatna na różnego rodzaju choroby oraz szkodniki. Jedną z nich jest przylepnica szklarniowa. Doświadczenie pokazuje, że jest to jeden z wrogów ostrokrzewu, który może skutecznie zahamować wzrost rośliny, jednocześnie obniżając jej walory dekoracyjne, a także powoduje zanieczyszczenie liści rosą miodową.

W jaki sposób możemy rozpoznać, że mamy do czynienia właśnie z przylepnicą? Cóż, akurat z tym nie będzie większego problemu (co innego, jeśli chodzi o zwalczanie tej choroby). Elementem charakterystycznym są niewielkie i białe woreczki o jajkowatym kształcie, które pojawiają się na liściach (w szczególności na ich spodniej stronie). Zwalczanie przylepnicy to przedsięwzięcie, które zalecamy przeprowadzić w okresie od listopada do lutego.

Wykorzystuje się w tym celu środki chemiczne zawierające olej parafinowy. Zabieg polegający na walce z przylepnicami za pomocą tego specyfiku generalnie jest nieszkodliwy dla środowiska naturalnego (to jest dla Ciebie dobra wiadomość); gorzej przedstawia się sytuacja, jeśli chodzi o skuteczność — nierzadko konieczne okazuje się powtarzanie, czasem nawet kilkukrotne — powtórzenie zabiegu.

Kolejnym zagrożeniem jest miniarka, czyli niewielki i pozornie niegroźny owad, którego larwy wygryzają miąższ znajdujący się w liściach ostrokrzewu. W miejsca, w których zostały wykonane nadgryzienia, dostaje się powietrze, co powoduje szare plamy na liściach.

Z jednej strony szkodniki te zwykle pojawiają się w dość niedużych ilościach, dzięki czemu nie zawsze konieczne jest stosowanie preparatów chemicznych. Z drugiej jednak strony mogą one skutecznie uszkodzić liście, a tym samym zahamować rozwój rośliny.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych roślin, grzyby również bywają poważnym zagrożeniem dla ostrokrzewu, wywołując chorobę prowadzącą do zgnilizny korzeni. To jeszcze nie wszystko, ponieważ trzeba mieć na uwadze, że choroby grzybicze roślin mogą również zaatakować liście, czego objawem są pojawiające się na nich brązowe i czarne plamy. W efekcie liście mogą zacząć żółknąć, a następnie opadać.

Za jeden z częstszych powodów występowania grzybów uznaje się zbyt częste podlewanie rośliny — powoduje ono silne zawilgocenie, a w efekcie również zgniliznę korzeni oraz łodyg.

Co można zrobić, by skutecznie uporać się z problemem w postaci grzybów trapiących ostrokrzew? Jednym z lepszych rozwiązań w tym zakresie wydaje się zastosowanie środków zawierających tzw. fungicydy. Kluczowa jest również szybkość działania; generalnie, im wcześniej zaczniemy wykonywać opryski z użyciem fungicydów, na tym lepsze efekty możemy liczyć; najlepiej zacząć to działanie tuż po zauważeniu pierwszych niepokojących objawów. Kolejne opryski powinno się wykonywać po upływie kilku-kilkunastu dni od zakończenia poprzedniej “tury”.

Ostrokrzew — nasłonecznienie rośliny a jej rozwój

Kolejnym czynnikiem, który absolutnie trzeba brać pod uwagę podczas planowania uprawy ostrokrzewu, jest ekspozycja na promienie słoneczne.

Podobnie jak np. w przypadku bukszpanu, ostrokrzew również jest jedną z roślin, które wyróżniają się z uwagi na to, że preferują miejsca zacienione — nie powinny one zaszkodzić im w prawidłowym rozwoju. Ba, jest to wręcz jeden z najlepszych cienioznośnych krzewów liściastych.

Rzecz jasna, promienie same w sobie są w stanie korzystnie wpłynąć na rozwój rośliny, jednak i w tym przypadku nadmiar może jej skutecznie zaszkodzić.

Nadmierne nasłonecznienie to poważne ryzyko dla ostrokrzewu kolczastego, aczkolwiek inne odmiany — w tym np. ostrokrzew amerykański czy ostrokrzew szerokolistny, również są zagrożone (właściwie każdy gatunek jest wrażliwy na zbyt silne promienie słoneczne). Zbyt silna ekspozycja na słońce sprawia, że liście żółkną w szybkim tempie… aczkolwiek wydaje się, że nie jest to najważniejsze zagrożenie, z jakim należy się liczyć. Wręcz przeciwnie — silne słońce powoduje poparzenie liści, co prowadzi do całkowitego ich obumarcia.

Sadzenie i rozmnażanie ostrokrzewu — kiedy i jak należy to robić?

Wydaje się, że najlepszym terminem sadzenia ostrokrzewu jest:

• wiosna,
• wczesna jesień.

Co warto wiedzieć, jeśli chodzi o rozmnażanie ostrokrzewu? Najlepiej będzie, jeśli zaczniesz rozmnażać ostrokrzew, wykorzystując do tego zadania sadzonki półzdrewniałe z piętką.

Cały zabieg powinno się wykonywać późnym latem, w skrajnych wypadkach w pierwszych kilkunastu dniach kalendarzowej jesieni (o ile pozwala na to pogoda). Sadzonka ostrokrzewu powinna mieć kilkanaście centymetrów długości.

Dobrym pomysłem jest usunięcie z sadzonki kilku niewielkich listków. Oczywiście, nie powinniśmy w tej kwestii przesadzić — wystarczy usunięcie nie więcej niż 3-5 małych liści. Co jesteśmy w stanie osiągnąć w ten sposób? Odpowiedź na pytanie jest bardzo prosta: pobudzimy roślinę do dalszego wzrostu.

Jeśli chodzi o ostrokrzew (w tym np. ostrokrzew kolczasty), jak już pisaliśmy — źle znosi on przesadzanie. Możemy jednak zniwelować negatywne efekty, jeśli przed przesadzeniem zanurzymy roślinę w ukorzeniaczu. Tak czy inaczej, okazy te powinny rosnąć w miejscach, które są jednocześnie ciepłe i lekko zacienione.

Zaleca się, by gęsto sadzić ostrokrzew (w przypadku niektórych odmian odległości między sadzonkami powinny wynosić ok. 30-40 cm, choć dla meservy zaleca się nawet odstępy 80 cm). Raczej nie należy sadzić pojedynczych egzemplarzy.

Ostrokrzew — odmiany, pielęgnacja i zastosowanie. Podsumowanie

Ostrokrzewy to niezwykle urokliwe rośliny dwupienne, które z uwagi na swój świeży, może nawet nieco tajemniczy wygląd są w stanie skutecznie ożywić Twój ogród. Jeśli chodzi o kwestie estetyczne, dobrze sprawdzą się one właściwie w każdej przestrzeni, dopełniając ogród wyrazistymi, zielono-czerwonymi akcentami.

Ostrokrzewy to rośliny, których pięknem możesz cieszyć się nawet przez wiele lat. Oczywiście, musisz pamiętać o ich regularnym podlewaniu, nawożeniu oraz zapewnieniu skutecznej ochrony przed chorobami i szkodnikami. Zwracaj uwagę na to, by uprawiać ostrokrzewy w glebie wilgotnej i unikać nadmiernego nasłonecznienia. Wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad, by móc sprawić, że Twoje rośliny będą zdrowe i dekoracyjne.