Bazylia (Łac. Ocimum basilicum) jest rośliną jednoroczną z rodziny jasnotowatych. W Polsce znana również jako bazyliszka, bazylek ogrodowy oraz bazylia wonna. Obecnie jest to jedna z bardziej znanych roślin uprawnych. Wykorzystywana jest na całym świecie jako roślina lecznicza, przyprawa oraz roślina ozdobna. Bazylia jako lekarstwo nie jest w Polsce bardzo popularna, a warto poznać ją także od tej strony.
Autorka:
diet. Żaneta Michalak
iZielnik.pl
Spis Treści
Jak wygląda bazylia?
Bazylia to niska roślina, sięgająca do 50 centymetrów wysokości. Jej łodygi są zielone, czasami czerwowane, a liście mają jajowaty, lecz ostro zakończony kształt. Jednak to nie jej wygląd, a zapach bazylii jest najbardziej charakterystyczną cechą. Liście bazylii wydzielają silny aromat o rześkim, świeżym charakterze, nieco cytrusowym.
Bazylia – odmiany:
Bazylia to tylko ogólna nazwa dla ponad 150 odmian tej rośliny. Różnią się one nieco wyglądem, ale także aromatem. Bazylia – rodzaje tej rośliny najpopularniejsze w kuchni i lecznictwie to: bazylia pospolita, bazylia cytrynowa, bazylia grecka, bazylia cynamonowa i bazylia czerwona.
Bazylia – właściwości:
Surowcem leczniczym bazylii jest olejek bazyliowy uzyskiwany z całej rośliny. Substancje o działaniu leczniczym występujące w olejku to m.in. eugenol, cyneol, linalol, sole mineralne i witaminy. Roślina ta przede wszystkim wpływa na układ pokarmowy i nerwowy. Poprawia trawienie pokarmów, niweluje wzdęcia, działa rozkurczowo i moczopędnie. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne i pobudzające akcję serca.
Bazylia działa na układ nerwowy, stosowana jest jako naturalny środek antydepresyjny i uspokajający. Stosowana zewnętrznie pomaga pozbyć się obrzęków i opuchlizny. Niektóre osoby mogą także docenić odświeżające i odkażające działanie bazylii stosowanej jako płyn do płukania jamy ustnej.
Podsumowując, jakie bazylia ma właściwości lecznicze:
- Poprawa trawienia,
- Zmniejszenie nadmiernej fermentacji w jelitach,
- Zmniejszenie wzdęć,
- Rozkurczowe,
- Moczopędne,
- Przeciwzapalne,
- Przeciwdepresyjne,
- Działa odświeżająco i odkażająco.
Bazylia często dodawana jest zarówno w celach kulinarnych, jak i w zastosowaniu leczniczym, do mieszanek z oregano. Warto więc sprawdzić także właściwości oregano, zanim skorzystamy z takich różnorodnych ziołowych mikstur.
Bazylia – zastosowanie:
Biorąc pod uwagę dość długą listę dotyczącą tego, do czego bazylia może być wykorzystywana w kontekście leczniczym, warto podsumować zastosowanie bazylii następująco:
- Znużenie i ospałość,
- Depresja,
- Obrzęki,
- Opuchlizna,
- Ukąszenia owadów,
- Problemy z trawieniem,
- Wzdęcia,
- Niestrawność,
- Bezsenność.
Bazylia - wartości odżywcze:
Bazylia, jak każde ziele, charakteryzuje się przede wszystkim bardzo niską kalorycznością, co pozwala na dodawanie jej nawet w dużych ilościach do potraw i mieszanek lekarskich – bez szkody na masie ciała. 100 gramów, a więc naprawdę duża porcja tej rośliny to tylko około 22 kalorie. Warto przy tym zaznaczyć, że garść bazylii, a więc standardowa ilość, z jakiej korzystamy, to tylko 3 gramy!
Taka niewielka ilość kalorii nie sprawia jednak, że wartość odżywcza bazylii pod kątem witamin czy składników mineralnych jest równie niska. Wręcz przeciwnie, bazylia jest źródłem takich mikro- i makroelementów, jak: magnez, żelazo, wapń, fosfor, potas, a także cynk i miedź czy witaminy A, E, C i kwas foliowy.
Bazylia w ciąży
Zaleca się ostrożne stosowanie bazylii podczas ciąży, jednak nie jest to produkt niebezpieczny, jeśli spożywany w rozsądnych, standardowych ilościach.
Do czego dodawać bazylię?
Bazylia to idealny dodatek do kuchni włoskiej i w niej sprawdzi się jako element niemal każdej potrawy. Jednak warto też dodawać liście bazylii do lemoniad, koktajli, smoothie czy letnich sałatek – zwiększy uczucie orzeźwienia wywołane spożyciem takich przysmaków.
Bazylia – przeciwwskazania:
Same liście bazylii spożywane umiarkowanie nie wiążą się z występowaniem skutków ubocznych i nie ma przeciwwskazań do ich stosowania. Jednak osoby z chorobami układu krwionośnego, a także borykające się z zaburzeniami krzepliwości krwi, powinny stosować bazylię w małych ilościach. Także problemy z ciśnieniem i epilepsja są przeciwwskazaniami do stosowania bazylii w nadmiarze.
Bazylia - skutki uboczne:
Oczywiście, aby nie pojawiały się skutki uboczne związane ze stosowaniem bazylii, ważne jest, by produkty zawierające bazylię stosować zgodnie z wymaganiami producenta i wytycznymi lekarza. Nie należy stosować po terminie ważności. Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w odpowiedniej temperaturze i szczelnie zamkniętym opakowaniu. Przy stosowaniu należy zwrócić też uwagę na datę ważności widniejącą na opakowaniu.
Jak przechować bazylię na zimę?
Tutaj lepiej odpowiedzieć wprost na pytanie – czy bazylię można mrozić? Otóż, tak. Nie ma przeciwwskazań ku temu, podczas mrożenia bazylia zachowuje większość swoich wartości oraz aromatu. Jet to najlepszy sposób przechowywania bazylii w trakcie zimy. Drugą metodą jest jej suszenie, jednak wtedy aromat bazylii będzie już nieco inny.
Bazylia – cena:
Cena pęczka bazylii to około 5 złotych (za świeżą). Bio/eko bazylia w doniczce to wydatek rzędu kilkunastu złotych. Opakowanie suszonej bazylii to z kolei koszt około 2 złotych.
Bibliografia:
- Majkowska-Gadomska, Joanna & Kulczycka, Anna & Mikulewicz, Emilia & Dobrowolski, Artur. (2016). WYBRANE CECHY FITOMETRYCZNE BAZYLII POSPOLITEJ UPRAWIANEJ W DONICZKACH O RÓŻNEJ OBJĘTOŚCI PODŁOŻA. Acta Agrophysica. 24. 279-288.
- https://dietetycy.org.pl/bazylia-wlasciwosci/ [dostęp dn. 19.05.2020 r.]
