Przyczyny migracji: dlaczego ludzie migrują?
Migracja ma wiele powodów - od bezpieczeństwa, demografii i praw człowieka po ubóstwo i zmiany klimatu. Dowiedz się więcej.
Całkowita liczba obywateli spoza UE mieszkających w UE na dzień 1 stycznia 2021 r. wynosiła 23,7 mln osób, według danych unijnego urzędu statystycznego Eurostat. Stanowi to 5,3% populacji UE. W większości krajów UE większość cudzoziemców pochodziła spoza UE.
Czym jest migracja
Migracja to przemieszczanie się ludzi z jednego miejsca do drugiego w celu osiedlenia się w nowym miejscu. Migracja może być dobrowolna lub niedobrowolna i może mieć różne przyczyny, w tym kwestie gospodarcze, środowiskowe i społeczne.
Przyczyny migracji: czynniki wypychające i przyciągające
Czynniki wypychające to powody, dla których ludzie opuszczają dany kraj, a przyciągające to przyczyny przeniesienia się do określonego kraju. Rozróżnia się trzy główne grupy czynników wypychających i przyciągających.
Czynniki społeczno-polityczne
Prześladowania na tle etnicznym, religijnym, rasowym, politycznym i kulturowym zmuszają ludzi do opuszczenia ich kraju. Istotnym czynnikiem jest wojna lub konflikt, zagrożenie konfliktem i prześladowania ze strony rządu. Osoby uciekające przed konfliktami zbrojnymi, łamaniem praw człowieka lub prześladowaniami, częściej są uchodźcami humanitarnymi, co ma wpływ na to, gdzie się osiedlają, ponieważ niektóre kraje mają bardziej liberalne podejście do migrantów humanitarnych niż inne. Takie osoby prawdopodobnie przeprowadzą się do najbliższego bezpiecznego kraju przyjmującego osoby ubiegające się o azyl. Fundamentem międzynarodowego prawa humanitarnego są Konwencje Genewskie, które regulują postępowania w czasie konfliktu zbrojnego i starają się ograniczyć jego skutki.
W ostatnich latach wielu ludzi ucieka do Europy przed konfliktem, terrorem i prześladowaniami w swoich krajach. Ponad jedna czwarta z 384 245 osób ubiegających się o azyl, które uzyskały status ochrony w UE w 2022 r., pochodziła z ogarniętej wojną Syrii, a osoby z Afganistanu i Wenezueli były odpowiednio drugą i trzecią najliczniejszą grupą.
Czynniki demograficzne i ekonomiczne
Zmiany demograficzne wpływają na przemieszczanie się i migrację ludzi. Rosnąca lub malejąca, starzejąca się lub młoda populacja ma wpływ na wzrost gospodarczy i możliwości zatrudnienia w krajach pochodzenia lub politykę migracyjną w krajach docelowych.
Migracja demograficzna i ekonomiczna jest związana ze złymi standardami pracy, wysokim bezrobociem i ogólną kondycją gospodarki danego kraju. Czynniki przyciągające to m.in. wyższe płace, lepsze możliwości zatrudnienia, wyższy standard życia i możliwości edukacyjne. Jeśli warunki ekonomiczne nie są sprzyjające i jest prawdopodobieństwo, że będą ulegać dalszemu pogorszeniu, większa liczba osób prawdopodobnie wyemigruje do krajów o lepszych perspektywach.
Według Międzynarodowej Organizacji Pracy ONZ, liczba pracowników migrujących, zdefiniowanych jako osoby migrujące w celu zatrudnienia, w 2019 r. wynosiła ok. 169 milionów na całym świecie i stanowiła ponad dwie trzecie migrantów międzynarodowych. Ponad dwie trzecie wszystkich migrujących pracowników przebywało w krajach o wysokich dochodach.
Migracja środowiskowa i klimatyczna
Środowisko zawsze było czynnikiem napędzającym migrację, ponieważ ludzie uciekają przed klęskami żywiołowymi, takimi jak powodzie, huragany i trzęsienia ziemi. Oczekuje się, że zmiany klimatu zaostrzą ekstremalne zjawiska pogodowe, więc jeszcze więcej osób może się przemieszczać w przyszłości.
Według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji, „migranci środowiskowi to osoby, które z powodu nagłych lub postępujących zmian środowiskowych negatywnie wpływających na ich życie lub warunki życia są zmuszone do opuszczenia swoich domów, czasowo lub na stałe, i które przeprowadzają się wewnątrz kraju lub za granicę”.
Trudno jest oszacować liczbę migrantów środowiskowych na całym świecie ze względu na inne czynniki mające wpływ, takie jak wzrost liczby ludności, ubóstwo, rządy, bezpieczeństwo i konflikty. Szacunki wahają się między 25 milionami a 1 miliardem do roku 2050.
W jaki sposób UE przeciwdziała tym przyczynom?
Łatwiejszy dostęp do legalnych ścieżek pracy dla pracowników migrujących
Unia Europejska zachęca do legalnej migracji, aby zaradzić niedoborom siły roboczej, wypełnić luki w umiejętnościach na rynku pracy i pobudzić wzrost gospodarczy. To m.in.:
- Niebieska karta UE: zezwolenie na pracę i pobyt, które umożliwia obywatelom spoza UE pracę i mieszkanie w kraju UE, pod warunkiem, że posiadają oni stopień naukowy lub równoważne kwalifikacje oraz ofertę pracy spełniającą próg minimalnego wynagrodzenia.
- Jedno zezwolenie: zezwolenie łączne na pracę i pobyt, wydawane na okres do dwóch lat przez kraj UE.
- Status rezydenta długoterminowego UE: umożliwia osobom spoza UE pobyt, pracę i swobodne przemieszczanie się na terenie UE przez czas nieokreślony.
Nowy pakt o migracji i azylu
Skuteczne zarządzanie migracją, kwestia osób ubiegających się o azyl i ochrona granic zewnętrznych jest od wielu lat priorytetem UE. Unia Europejska pracowała nad Nowym Paktem o Migracji i Azylu i w kwietniu 2024 r. Parlament poparł porozumienie z Radą mające na celu poprawę przepisów dotyczących azylu i migracji.
Pakt określa ulepszone i szybsze procedury w całym systemie azylowym i migracyjnym UE. Zmienia też rozporządzenie dublińskie, które określa państwo odpowiedzialne za rozpatrzenie wszystkich wniosków o azyl.
Nowy system wprowadza różne rodzaje wkładu od krajów UE - w tym relokację osób ubiegających się o azyl z kraju pierwszego wjazdu oraz pomoc finansową lub wsparcie techniczne i operacyjne. Nowy system opierają się na solidarności i elastycznych formach wsparcia, które w sytuacjach kryzysowych mogą stać się wymogiem.
Gdy nowe przepisy wejdą w życie, kraje UE będą miały dwa lata na wprowadzenie ich do swojego prawa krajowego.
