Traktaty nieratyfikowane
Na mocy pierwszego traktatu, podpisanego w 1951 r., ustanowione zostało Zgromadzenie Parlamentarne, którego nazwę zmieniono później na Parlament Europejski. Celem przyświecającym pierwszemu traktatowi było skłonienie poróżnionych wcześniej wojną sześciu krajów do współpracy na rzecz realizacji wspólnych dążeń. W kolejnych traktatach dodawano nowe dziedziny współpracy lub usprawniano działanie instytucji UE, w miarę jak liczba państw członkowskich wzrastała z 6 do 28. Na przykład w traktacie ustanawiającym EWG wprowadzono politykę rolną, zaś w traktacie z Nicei zreformowano strukturę instytucjonalną UE.
Parlament Europejski, Rada, Komisja, Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy wykonują swoje uprawnienia w zgodzie z traktatami. Komisję nazywa się „strażniczką traktatów”. Gdy ma powstać nowy traktat lub gdy jeden z obowiązujących traktatów ma zostać zmieniony, zwoływana jest konferencja międzyrządowa, na forum której spotykają się rządy państw członkowskich. Konferencja konsultuje się z Parlamentem, który wydaje opinię na temat traktatu podczas prac nad jego treścią.
Z każdym nowym traktatem Parlament zyskiwał szersze uprawnienia demokratyczne, nadzorcze i ustawodawcze. Na mocy traktatu z Brukseli (podpisanego w 1975 r.) Parlament otrzymał prawo do kontrolowania sprawozdań finansowych UE na zakończenie każdego roku oraz do sprawdzania, czy Komisja racjonalnie i prawidłowo wykorzystała budżet Unii. Dzięki nowym elementom wprowadzonym w Jednolitym akcie europejskim (podpisanym w 1986 r.) w przypadku przystąpienia nowego państwa do UE wymagana jest zgoda Parlamentu. Traktat z Amsterdamu (podpisany w 1997 r.) zapewnił Parlamentowi znacznie silniejszą pozycję w procesie legislacyjnym prowadzonym wspólnie z Radą w wielu dziedzinach objętych prawem UE (ochrona konsumenta, możliwość podejmowania legalnej pracy w innym kraju czy ochrona środowiska naturalnego, by wymienić choćby kilka z nich).
Ostatni traktat, podpisany w Lizbonie, wszedł w życie w dniu 1 grudnia 2009 r.
W traktacie tym zwiększono rolę Parlamentu Europejskiego, zapewniono parlamentom państw członkowskich większe kompetencje w określaniu kierunku polityki europejskiej, a także przyznano obywatelom prawo do inicjatywy. Traktat z Lizbony poszerza uprawnienia Parlamentu jako w pełni uznawanego współustawodawcy o zwiększonych uprawnieniach budżetowych. Nadaje też Parlamentowi kluczową rolę w wyborze przewodniczącego Komisji Europejskiej.
Navigation menu
Traktaty ratyfikowane
Traktaty nieratyfikowane
Rola Parlamentu w najważniejszych wydarzeniach historycznych
Jaką rolę odegrał Parlament w niektórych z najważniejszych momentów w historii UE? Zapraszamy Państwa w podróż w czasie, by zobaczyć, jak wyglądały wydarzenia z punktu widzenia Parlamentu: narodziny euro (1998 r.), pierwsze w historii rozwiązanie Komisji Europejskiej w wyniku dochodzeń Parlamentu (1999 r.), podpisanie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (2000 r.) oraz rozszerzenie UE, obejmujące kraje byłego bloku komunistycznego (2004-2007 r.). Odkryj całą prawdę w dokumentach i w języku epoki!