Jedną z podstawowych form powiadomienia o śmierci danej osoby jest nekrolog. W Polsce stosuje się go zazwyczaj w formie tradycyjnej. Oprawa graficzna nekrologu może różnić się w zależności od tego, czy osoba zmarła deklarowała przynależność do wybranej wspólnoty religijnej, czy też jej ostatnią wolą było zorganizowanie pogrzebu w formie świeckiej.
Skąd wywodzi się nekrolog?
Współczesny nekrolog wywodzi się aż z czasów Średniowiecza. To wówczas ukształtował się gatunek literacki nekrologium. To łaciński termin, będący określeniem spisu osób zmarłych, tworzonego według obowiązującego w danym państwie kalendarza. Nekrologium zaczęło powstawać od XII wieku. Spisy zmarłych umieszczano na marginesach lub dodatkowych wkładkach do kalendarzy, martyrologiów bądź sakramentarzy.
W Polsce nekrologi zaczęły obowiązywać zarówno w literaturze, jak i w życiu codziennym w połowie XIX wieku. Były one formą hołdu składanego osobie zmarłej, jak również powiadomienia o jej śmierci. Pierwsze nekrologi w Polsce zaczęły pojawiać się w prasie lokalnej po 1810 roku. Zawierały krótką notkę biograficzną przedstawiającą życie i dokonania osoby zmarłej.
Zazwyczaj nekrologi umieszczano w czasopismach, w przypadku śmierci osób znanych. W późniejszym czasie zaczęto stosować nekrolog, jako formę powiadomienia o śmierci osoby również w odniesieniu do tak zwanych zwyczajnych obywateli, zamieszkujących miasta czy wsie w Polsce.
Współczesny nekrolog może zawierać cytat zaczerpnięty z literatury pięknej. Praktykowane jest umieszczenie fragmentu wiersza. Bardzo popularne są Treny Jana Kochanowskiego, twórczość Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Cypriana Kamila Norwida, jak również Wisławy Szymborskiej czy księdza Jana Twardowskiego.
Grafika na nekrologach
W trakcie konstruowania nekrologu należy pamiętać, że jest to gatunek prasowy, mający na celu przede wszystkim przekazanie informacji o zgonie danej osoby. Prawidłowo sporządzony nekrolog może także zawierać dodatkowe informacje w postaci miejsca i czasu zaplanowanego pochówku. Większość osób decyduje się także na umieszczenie w nekrologu wyrazów współczucia dla najbliższej rodziny i krewnych osoby zmarłej.
Nekrolog może także zawierać bardzo krótką wzmiankę, dotyczącą przedstawienia osoby zmarłej, jak również wskazania okoliczności jej śmierci. Wiele nekrologów zawiera grafikę korespondującą z treścią przekazywanych informacji. Chodzi tutaj o zastosowanie tonu uroczystego i poważnego. Z uwagi na to, wszystkie ozdobniki, muszą być dobrane w sposób odpowiedni. Elementy graficzne na nekrologach mogą zawierać symbole religijne, szczególnie gdy osoba zmarła deklarowała przynależność do wybranej wspólnoty duchowej. W przypadku zmarłych będących członkami Kościoła Rzymskokatolickiego, nekrologi mogą zawierać symbole w postaci krzyża, gałązek oliwnych bądź palm. To najczęściej stosowane elementy graficzne, jakie umieszczone są na zawiadomieniu o śmierci danej osoby. Nekrologi publikowane są w lokalnej prasie, dopuszczalną formą jest także nadawanie ich za pośrednictwem radia bądź też telewizji.
Jak powinien wyglądać prawidłowy nekrolog?
Struktura nekrologu jest niezmienna. Została ona znormalizowana, jednak układ poszczególnych elementów, rodzaj czcionki, jej wielkość, a także obecność elementów ozdobnych, jest uzależniony od woli najbliższych członków rodziny osoby zmarłej. Prawidłowo skonstruowany nekrolog powinien rozpoczynać się ustaloną formą, w której pojawia się zawiadomienie o zgonie danej osoby. Ważne jest zamieszczenie informacji na temat miejsca, jak również daty śmierci.
Rodziny osób zmarłych mogą zdecydować się także na dopisek wskazujący na przynależność do wybranej wspólnoty religijnej, między innymi skrót „śp.”, czyli świętej pamięci. Bardzo istotnym elementem jest podanie pełnego imienia i nazwiska osoby zmarłej. W przypadku kobiet posługujących się dwoma członami nazwiska, wpisuje się je w nekrolog. Dopuszczalna jest także forma umieszczenia nazwiska po mężu z dołączeniem poniżej nazwiska panieńskiego.
W strukturze nekrologu może znajdować się również informacja o uroczystościach żałobnych i pogrzebowych wraz ze wskazaniem miejsca i daty tego zdarzenia. Bliscy osoby zmarłej zamieszczają także podpis autorów nekrologu. Może to być mąż, rodzina bądź rodzice. Ta forma powiadamiania o zgonie może być uzupełniona o dodatkowe elementy ozdobne w postaci czarnej ramki otaczającej tekst bądź też emblematów.
W niektórych przypadkach stosuje się także dekoracyjne liternictwo. W Polsce funkcjonuje kilka odmian nekrologu. Może to być nekrolog kondolencyjny, rocznicowy bądź też ten w formie podziękowania za udział w uroczystościach żałobnych i pogrzebowych.
Czarno-biały nekrolog znacznie różni się od klepsydry pogrzebowej. To informacja o zgonie danej osoby. Duże znaczenie ma prawidłowa struktura tego przekazu.