Do zaburzenia rozpoznawania barw należy daltonizm (deuteranopia) – nazywany również ślepotą barw. To schorzenie układu wzroku, z którym można żyć na co dzień, jednak może wiązać się z pewnymi ograniczeniami związanymi na przykład z uzyskaniem prawa jazdy. Daltonizm znacznie częściej występuje u mężczyzn – nawet 15 razy częściej.
Daltonizm - test
Rozpoznanie daltonizmu jest możliwe przez lekarza okulistę. Testy, które pozwalają na postawienie rozpoznania wykonywane są między innymi przed rozpoczęciem kursów na prawo jazdy. W diagnostyce pomocne są tablice pseudoizochromatyczne Ishihary. Tablice te zawierają zawierają nadrukowane, barwne plamki tworzące figurę koła. Wewnątrz koła znajdują się plamki o odmiennym kolorze w porównaniu do tła, tworząc figurę odpowiadającą cyfrze. Zadaniem osoby, która jest poddawana testowi z użyciem tablic jest rozpoznanie cyfry, która widnieje na przedstawianej planszy. Osoba zdrowa, która nie ma problemów z rozpoznawaniem barw bez najmniejszych trudności umie odczytać cyfrę na tablicy Ishihary. Osoby zmagające się z daltonizmem z kolei nie umieją odczytać kolorowej cyfry, która z powodu zaburzenia widzenia barw zlewa się z kolorowym tłem. Warto zauważyć, że tablice Ishihary pozwalają na diagnostykę zaburzeń widzenia kolorów czerwonego oraz zielonego. Badania tego typu nie wymagają specjalnego przygotowania, są łatwe oraz szybkie do wykonania.
Z rozpoznaniem daltonizmu nie trzeba czekać, aż do wykonywania badań wykonywanych przed kursem prawa jazdy – rozpoznanie może być postawione nawet u dziecka. Zdarza się, że część osób żyje przez długi czas w nieświadomości, że nie potrafi w sposób właściwy rozpoznawać barw.
Daltonizm a prawo jazdy
Pojawia się pytanie, czy zaburzenie rozpoznania barw może być przeciwwskazaniem do uzyskania prawa jazdy. Okazuje się jednak, że daltonista może uzyskać prawo do prowadzenia pojazdów mechanicznych, jednak z pewnymi zastrzeżeniami – w Polsce osoba z daltonizmem może prowadzić samochód, jednak nie może być kierowcą zawodowym. Przepisy w tym zakresie różnią się w zależności od kraju.
Daltonizm - objawy
Okazuje się, że zaburzenia widzenia barw są dość często występującą nieprawidłowością – dotyczą one nawet 4,5 procent populacji! W medycynie daltonizm został pierwszy raz opisany w XVIII wieku przez Johna Daltona, który dokonał opisu schorzenia na swoim przykładzie. Jak wcześniej wspomniano, daltonizm należy do grupy chorób, które wiążą się zaburzeniami widzenia barw.
Symptomy towarzyszące daltonizmowi mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie oraz w pewien sposób mogą ograniczać możliwość obejmowania niektórych stanowisk pracy (na przykład kierowców zawodowych).
Głównym objawem daltonizmu jest brak możliwości odróżnienia barwy zielonej od czerwonej oraz niemożność rozpoznania barwy zielonej. To podstawowe objawy daltonizmu, chociaż zaburzeniom widzenia barw mogą towarzyszyć także inne nieprawidłowości ze strony narządu wzroku, chociaż nie należą one do typowych, charakterystycznych dla daltonizmu objawów.
Daltonizm - leczenie
Zaawansowane techniki mikrochirurgiczne pozwalają na leczenie wielu schorzeń okulistycznych. Inaczej jest jednak w przypadku daltonizmu – wrodzone zaburzenia rozpoznawania barw pozostają z człowiekiem na całe życie i obecnie nie ma skutecznych metod, które pozwalałby na wyleczenie daltonizmu. Nieco inaczej wyglądają możliwości leczenia nabytych zaburzeń widzenia barw, jednak możliwości terapeutyczne zależą również od przyczyny występowania zaburzeń (zaburzenia rozpoznawania barw jako skutek urazu, chorób, czy intoksykacji niektórymi substancjami – na przykład narkotykami). Osoby, które dotychczas prawidłowo rozpoznawały barwy i problem prawidłowego widzenia pojawił się w trakcie życia wymagają szczegółowej diagnostyki okulistycznej oraz neurologicznej. Powstałe zaburzenia mogą być konsekwencją nieprawidłowości, które lokalizują się w obrębie siatkówki, dróg wzrokowych, czy nawet kory mózgu.
Daltonizm - przyczyny
Daltonizm jest schorzeniem wrodzonym o podłożu genetycznym. Oznacza to, że nie ma skutecznych działań, które pozwoliły na prewencje występowania schorzenia. Omawiając kwestie dziedziczenia, należy wspomnieć, że daltonizm jest dziedziczony w sposób recesywny, jest schorzeniem sprzężonym z chromosomem X.
Co roku w drugi czwartek października obchodzony jest Światowy Dzień Wzroku. W nomenklaturze anglojęzycznej można spotkać się z określeniem „color blindness”.