Jodła to drzewo z rodziny sosnowatych, smukłe, iglaste, o stożkowym pokroju. Od innych drzew iglastych łatwo odróżnić je po cylindrycznych szyszkach, które pionowo stoją na gałęziach. U pozostałych drzew iglastych szyszki zwisają. Niewiele osób wie, że jodły są świetną ochroną przed zanieczyszczeniem powietrza, hałasem i wiatrem. Jaka jodła do ogrodu i jak ją pielęgnować? Sprawdź w poniższym artykule.
Wygląd rośliny
Jodła jest . Osiąga wysokość do 40-50 metrów. Ma stożkowatą koronę, która staje się coraz węższa i walcowata z wiekiem. Na skutek przyrastania pędów bocznych na wierzchołku starszych drzew powstaje tzw. ‘bocianie gniazdo”. Jodła posiada igły o długości 15-30 mm, grube, nastroszone i ostro zakończone. Są ciemnozielone, z paskami woskowego nalotu na spodzie.
Pochodzenie jodły
Znanych jest ponad 50 gatunków jodły, ciężko więc jednoznacznie określić jedno miejsce pochodzenia wszystkich odmian. Większość jodeł nazwana jest od miejsca, z którego pochodzi. W Polsce naturalnie występuje jodła pospolita.
Popularne odmiany
jest niezwykle popularnym drzewem iglastym. Do najbardziej popularnych w naszym kraju jodeł należą:
- Jodła kalifornijska 'Compacta' – odmiana karłowa często sadzona w małych ogródkach lub na skalniakach. Ma krótkie igły niebieskozielonej barwy. Bardzo wolno rośnie, jest za to dość odporna nawet na duże mrozy.
- Jodła kaukaska 'Kilian' – odmiana polecana przede wszystkim na rabaty, do ogrodów skalnych i do pojemników. Gatunek rośnie powoli, ma spłaszczony i nieregularny pokrój. Preferuje stanowisko słoneczne, ale jest w pełni odporny na mróz.
- Jodła koreańska 'Blaue Zwo' – dekoracyjna odmiana z bardzo ozdobnymi szyszkami. Ma regularny, zwarty pokrój i szaroniebieskie igły. Nadaje się do małych ogrodów, a także jako samotnik.
Występowanie jodły
Jodły są dość popularnym drzewem w różnych stronach świata. Rosną głównie w strefie klimatu chłodnego i umiarkowanego półkuli północnej, przede wszystkim na obszarach wyżynnych i górskich. Na niżu spotykana jest wyłącznie we Francji i w Polsce.
Jodła koreańska 'Aurea'
Wymagania środowiskowe jodły
Jaka ziemia dla jodły?
Najlepsza jest zdecydowanie gleba żyzna, przepuszczalna, lekko wilgotna. Jeśli chodzi o podłoże, jodła jest dość wymagającym drzewem. Bardzo źle rośnie na glebach podmokłych, suchych i piaszczystych. W przypadku słabej gleby można jednak wykopać spory dół i wsypać do niego dobrej jakości podłoże uniwersalne lub specjalistyczne – dla roślin iglastych.
Jakie warunki uprawy dla jodły?
Jeśli chodzi o nasłonecznienie, jodła ma średnie wymagania uprawowe. Może rosnąć zarówno na stanowisku słonecznym, jak i zacienionym. Na pewno w początkowych latach wymaga sporego zacienienia. Niektóre odmiany jodły wymagają miejsc osłoniętych. Jodły kiepsko znoszą suszę i podczas upałów wymagają podlewania.
Sadzenie jodły
Sadzenie jodły nie jest skomplikowane.
Kiedy sadzić jodłę?
Sadzonki jodły rosnące w pojemnikach można sadzić w dowolnym terminie. Rośliny sadzone latem należy regularnie podlewać.
Gdzie posadzić jodłę?
Jodła jest piękną ozdobą przydomowego ogrodu. Można sadzić ją samodzielnie lub w grupach, również w towarzystwie innych roślin. Karłowe odmiany jodły są piękną dekoracją skalniaków.
Jak gęsto sadzić jodłę?
Jodły, jak i inne iglaki, konkurują ze sobą o światło, dlatego rośliny należy sadzić w odpowiednich odstępach, aby mogły swobodnie ukształtować regularny pokrój i proste wierzchołki. Optymalną odległością są dwa metry.
Tempo wzrostu jodły
Tempo wzrostu jodły jest dość zróżnicowane ze względu na wiele odmian, z których wiele bardzo różni się od reszty. Ogólnie jednak tempo wzrostu jodły jest raczej niskie. Wysokość ok. 3 m drzewko osiąga zwykle dopiero po 10 latach.
Jodła hiszpańska 'Glauca'
Kwitnienie jodły
Kiedy kwitnie jodła?
Czas kwitnienia rozpoczyna się w kwietniu i kończy w maju. Kwiaty męskie wyrastają pojedynczo w kątach igieł, żeńskie natomiast zbierają się w szyszki. W czasie dojrzewania szyszki zmieniają kolor na brązowy.
Jak pachnie jodła?
Jodła ma charakterystyczny, kojący, nawet eteryczny zapach. Olejek eteryczny zawarty wewnątrz igieł jodły odstresowuje i koi nerwy.
Igły jodły
Igły jodły są zwykle spłaszczone, lekko zwężone u nasady. Są zakończone małą stopką. Osadzają się na gałązce spiralnie, zebrane w grzebienie. Mają długość ok. 25 mm, są lekko zaokrąglone na końcach. Górna strona igieł jodły jest błyszcząca i ciemnozielona (z wgłębieniem pośrodku), natomiast dolna ma linie aparatów szparkowych, które pokryte są dwoma białymi paskami nalotu woskowego.
Pielęgnacja jodły
Jodła nie jest bardzo wymagającym drzewem, jeśli chodzi o pielęgnację. Niżej wymieniliśmy najważniejsze aspekty związane z pielęgnacją jodeł.
Kiedy przycinać jodłę?
Jodła to drzewo, które łatwo wypuszcza nowe pędy, nie tylko z młodych cienkich, ale również grubszych gałęzi. Najlepiej przycinać je wiosną, zanim pojawią się nowe przyrosty. Dopuszczalne jest również przycinanie jodły latem, jednak należy to zrobić na tyle wcześnie, aby nowe przyrosty zdążyły zdrewnieć przed przymrozkami.
Jak ciąć jodłę?
Wiosenne przycinanie jodły to tak zwane cięcie pielęgnacyjnie. Polega ono na usuwaniu uszkodzonych gałęzi. Jodła nie jest drzewem wymagającym regularnego przycinania, robi się to raczej ze względów estetycznych.
Podlewanie jodły
Jodłę należy podlewać ostrożnie i z umiarem, ale regularnie, aby nie dopuszczać do zbytniego przeschnięcia gleby.
Nawożenie jodły
Nawożenie jodły nie jest koniecznością. Jak każda roślina jednak, jodła dobrze reaguje na nawożenie, więc można zastosować jedną lub więcej dawek nawozu rocznie. Można zastosować wieloskładnikowy nawóz uniwersalny lub przeznaczony dla roślin iglastych.
Przesadzanie jodły
Najlepszym czasem na przesadzanie jodły jest jesień, kiedy drzewka kończą intensywną wegetację. Przesadzone drzewo ma wtedy dużo czasu na regenerację i przygotowanie się do następnego okresu wegetacyjnego. Młode rośliny dobrze znoszą przesadzanie – wystarczy tylko zachować jak największą część bryły korzeniowej.
Jodła koreańska 'Luminetta'
Jakie odmiany jodły do ogrodu?
Najbardziej efektownym gatunkiem jodły, którym z pewnością ozdobisz ogród, jest jodła koreańska. Jej zwarta korona i ułożone piętrowo gałęzie ładnie prezentują się zarówno samodzielnie, jak i w towarzystwie innych iglaków. Po kilku latach od zasadzenia na drzewku pojawiają się stojące pionowo zielone lub niebieskofioletowe szyszki. Ciekawą odmianą jest również jodła hiszpańska, której niebieskozielone grube igły są ustawione dookoła pędów.
Najczęstsze pytania dotyczące uprawy jodły
Czy jodła jest trująca?
Jodła nie jest silnie trującym dla człowieka drzewem. Ze względu jednak na obecność żywicy może powodować poważne dolegliwości. Może być niebezpieczna dla zwierząt.
Dlaczego jodła żółknie?
Żółknięcie jodły może mieć kilka przyczyn. Najczęstszą jest przesuszenie bryły korzeiowej – wystarczy regularnie podlewać drzewo przez cały rok, aby żółknięcie ustąpiło. Powodem może być też nadmiar nawozów lub niedobór mikroelementów.