Co to jest satyra

Satyra to gatunek liryczny o charakterze dydaktycznym popularny w epoce oświecenia, wyraziście ukazujący zjawiska uznawane za negatywne i szkodliwe i komicznie je przejaskrawiający.  Celem satyry było ośmieszenie i krytyka określonych postaw i wad ludzkich poprzez ich groteskowe wyolbrzymienie. 

Źródła satyry jako gatunku literackiego sięgają czasów antycznych, satyra była uprawiana między innymi przez Horacego. Mistrzem satyry w literaturze polskiej był Ignacy Krasicki, autor 21 satyr wydanych w dwóch tomach (1779 i 1784 r.).

Satyra - cechy gatunkowe

- satyra porusza aktualne tematy społeczne, obyczajowe, polityczne

- krytykuje zjawiska i postawy nie poprzez bezpośrednie pouczanie, ale poprzez ukazanie ich w krzywym zwierciadle

- pisana prostym językiem ze względu na swoją funkcję perswazyjną

- satyra piętnuje przede wszystkim cechy i zjawiska, nie atakuje bezpośrednio konkretnych osób

- kończy się celną puentą będącą wnioskiem z przedstawionych sytuacji, mającą skłonić do zastanowienia

- satyra posługuje się monologiem, dialogami, elementami narracji lub portretowej prezentacji, przez co pod względem formy ten gatunek liryczny nosi także cechy epiki i dramatu

- satyra wykorzystuje różne typy komizmu (sytuacyjny, słowny, postaci), ironię, groteskę i karykaturę

Satyra - rodzaje i przykłady

Ze względu na podejmowany temat można wyróżnić satyry: społeczno-obyczajowe ("Żona modna", "Pijaństwo", "Małżeństwo"), filozoficzne ("Człowiek i zwierzę", "Pochwała milczenia", "Pochwała głupstwa") polityczne ("Do króla", "Świat zepsuty") i literackie.