podstawowa kategoria estetyczna sięgająca jeszcze dramatu antycznego, określająca nierozwiązywalność konfliktów, obecnych w życiu bohatera. Niemożność dokonania wyboru prowadzi postać do klęski i nieuchronnej katastrofy. W tragedii greckiej przyczyną tragizmu było fatum, nieodwracalne przeznaczenie, ciążące nad życiem bohatera. Np. tragizm losu Antygony z dramatu Sofoklesa wynika z ciążącego nad jej rodem (Labdakidów) fatum oraz wierności bohaterki prawu boskiemu (konieczność pochowania brata - zdrajcy ojczyzny), będącego w konflikcie z prawem państwowym, reprezentowanym przez Kreona. Współczesne rozumienia tragizmu jako niemożności dokonania wyboru między dwiema równorzędnymi wartościami, zostało sformułowane w XX wieku przez M. Schelera. W różnych epokach literackich tragizm był rozumiany w trochę inny sposób. Klęska bohatera mogła być powodowana czynnikami zewnętrznymi (fatum w starożytności, okoliczności społeczne i biologiczne - np. dziedziczność w dramacie naturalistycznym) lub wewnętrznymi (rozdźwięk między zamiarem a niemożnością dokonania czynu w romantyzmie). Tragizm wynika także z niemożności wyboru między ideałami i racjami moralnymi (np. konflikt między miłością a obowiązkiem patriotycznym w polskim romantyzmie - Konrad Wallenrod). Kategoria tragizmu odnosi się także do sytuacji życiowych i jednostkowego losu człowieka.