Przychód a dochód - co to jest i czym się różni?

2023-10-09

Spis treści

1. Różnica między przychodem a dochodem: na czym polega?
2. Czym jest przychód?
3. Czym jest dochód?
4. Koszty uzyskania przychodu: czyli jak obliczyć dochód?
5. Dochód brutto a dochód netto: czym się różnią?
6. Przychód i dochód firmy: od której kwoty odprowadza się podatki?
7. Dochód a przychód - proste porównanie

"Przychód" i "dochód są pojęciami, których wiele osób, w potocznym ujęciu, używa wymiennie. I rzeczywiście, mają one ze sobą coś wspólnego, ale nie są tym samym. Różnice między nimi mają duże znaczenie, m.in. przy obliczaniu podatku dochodowego. Czym zatem jest przychód, a czym dochód? Wyjaśniamy.

Różnica między przychodem a dochodem: na czym polega?

Zarówno przychód, jak i dochód są powiązane z sumami pieniędzy, które są uzyskiwane w danym okresie rozliczeniowym. Jednak są to zupełnie inne wartości.

Ta pierwsza stanowi łączną wysokość uzyskanych środków, a druga: to w uproszczeniu "realny zarobek", jaki się osiągnęło, już po odjęciu kosztów poniesionych na ten poczet.

Czym jest przychód?

Czym dokładniej jest przychód? To łączna wartość uzyskanych dóbr w danym okresie rozliczeniowym. Przychody można mieć np. z tytułu:

• prowadzonej działalności gospodarczej;

• stosunku pracy,

• wynajmu lub sprzedaży nieruchomości lub innego majątku;

• umów cywilnoprawnych.

Kwota przychodu jest podawana bez opodatkowania, a zatem bez doliczania do niej wartości podatku VAT od danej transakcji, jeśli ta opłata jej dotyczy.

Co ważne, przychód nie odzwierciedla sytuacji finansowej danej osoby czy podmiotu. Nie uwzględnia bowiem tego, jakie koszty musiały zostać poniesione, aby go uzyskać.

Aby to wyjaśnić, warto spojrzeć na przykład, który pozwala dobrze odróżnić od siebie przychód i dochód.

Pani Kamila prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą - sklep z odzieżą. W lipcu 2023 r. przychód osiągnięty ze sprzedaży towarów wyniósł łącznie 100 000 zł. Jednak zdecydowana większość tej kwoty została przeznaczona na pokrycie czynszu za wynajem lokalu i opłat za media, zaliczek na poczet podatku dochodowego dla siebie i trójki pracowników, składek ZUS, pensji dla zespołu czy zakup nowego towaru, a także usługi księgowe. Wszystkie te wydatki stanowiły koszty uzyskania przychodu. Dochód pani Kamili został o nie pomniejszony. W efekcie wyniósł ostatecznie 11 000 zł. Tyle udało jej się otrzymać na własne potrzeby.

Czym jest dochód?

Najprościej można powiedzieć, że dochód stanowi przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Powstaje wyłącznie gdy koszty uzyskania przychodu są mniejsze od przychodu. Jeśli jest inaczej - mówi się o stracie, a nie o zysku.

Właśnie dlatego to dochód pozwala realnie określić sytuację finansową przedsiębiorcy. Od niego też jest obliczany podatek PIT.

Koszty uzyskania przychodu: czyli jak obliczyć dochód?

Już wiesz, że aby obliczyć dochód, należy od przychodu za dany okres odjąć koszty jego uzyskania. Co się w nie wlicza? To wszelkie wydatki, które:

• trzeba było ponieść, w celu osiągnięcia przychodów, ich zachowania lub zabezpieczenia ich źródła;

• mają związek z prowadzoną działalnością;

• są odpowiednio udokumentowane - np. fakturami lub rachunkami imiennymi wystawionymi na podmiot, który ponosi koszty.

Można je podzielić na:

• koszty bezpośrednie, które mają bezpośrednie przełożenie na przychód - chodzi tu np. o wydatki poniesione na zakup towarów handlowych czy materiałów podstawowych niezbędnych do prowadzenia działalności;

• koszty pośrednie - takie, które nie są wprost powiązane z prowadzoną działalnością, ale mają na nią wpływ; np. wydatki na paliwo w samochodzie firmowym, na czynsz za lokal biurowy czy na obsługę księgową.

Ich gama jest szeroka i uzależniona od specyfiki oraz branży danej firmy. Zgodnie z interpretacją wydaną przez Dyrektora KIS 21 września 2018 r. są to wszelkie wydatki związane z działalnością gospodarczą, które są uzasadnione gospodarczo i racjonalne.

Dochód brutto a dochód netto: czym się różnią?

Odjęcie kosztów uzyskania od kwoty przychodu pozwala obliczyć dochód. Co jednak dalej? To nie koniec. W ten sposób uzyskujesz wartość, która stanowi podstawę dla obliczenia podatku dochodowego. To zatem dochód brutto. Od tej sumy należy odprowadzić podatek PIT, w wysokości uzależnionej od przyjętej metody opodatkowania czy samej kwoty dochodów.

Czym zatem jest dochód netto? Mówiąc najprościej, jest to kwota, którą otrzymuje się "na rękę", już po opodatkowaniu.

Przychód i dochód firmy: od której kwoty odprowadza się podatki?

Odpowiedź na to pytanie tkwi w samej nazwie zobowiązania - mówi się o podatku dochodowym. A zatem obowiązek podatkowy odnosi się do dochodu brutto, a nie od przychodu.

Warto jednak pamiętać, że od tej reguły istnieje wyjątek. Dotyczy on podatników, którzy rozliczają się na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Takie przedsiębiorstwa nie mogą odliczyć kosztów uzyskania i płacą ustalony procent od przychodu. Stawki podatkowe wahają się od 2 do 17% w zależności od typu działalności.

Dochód a przychód - proste porównanie

Jak zatem zrozumieć różnicę między przychodem a dochodem? Zapamiętaj, że:

• przychód to łączna suma uzyskanych pieniędzy, bez uwzględnienia poniesionych z tego tytułu kosztów czy opłaconych podatków; dlatego nie odzwierciedla ona sytuacji finansowej przedsiębiorcy;

• dochód pokazuje zarobki firmy "na czysto", już po odliczeniu kosztów i podatku dochodowego od osób fizycznych (dochód netto); pozwala więc ocenić kondycję firmy.

Jak zatem widać, różnica między tymi pojęciami jest bardzo wyraźna i warto o niej pamiętać - tak, aby poprawnie obliczyć wysokość należnego podatku.