Najważniejszy układ w samochodzie – układ kierowniczy

Układ kierowniczy jest zespołem elementów, które pozwalają na prowadzenie pojazdu w wybranym przez nas kierunku. Bez tego układu, samochody stałyby się bezużyteczne, ponieważ mogłyby jechać tylko na wprost. Oznaczałoby to, utratę najważniejszej zalety pojazdów osobowych, czyli dojazdu bezpośrednio do celu. Z jakich elementów składa się układ kierowniczy w samochodzie?

Budowa układu kierowniczego

Układ kierowniczy zawsze posiada jedną cechę wspólną, a mianowicie kierownicę. Koło kierownicy występuje w każdym samochodzie. Koło to połączone jest z kolumną kierowniczą, czyli elementem mocującym kierownicę do samochodu. Kolumna kierownicza ponadto łączy kierownicę z wałem, który przekazuje jej ruch do przekładni kierowniczej. Przekładnia kierownicza, zwana często maglownicą, zamienia ruch obrotowy kierownicy na posuwisto-zwrotny. Przekładnia połączona jest ze zwrotnicami kół za pomocą drążków kierowniczych i końcówek. Przekładnia kierownicza składa się z listwy zębatej i zębnika, który jest do niej dociśnięty. Zębnik połączony jest z wałem kierowniczym, a listwa z drążkami kierowniczymi (kołami).

Drugim układem, który powoli zaczyna zdobywać popularność jest układ drive-by-wire, w którym nie ma tradycyjnego mechanicznego połączenia kierownicy z przekładnią. W tym układzie wał kierowniczy nie występuje, ponieważ jest on zastąpiony kablami sygnałowymi. Kable te łączą kolumnę kierowniczą z maglownicą, która obsługiwana jest za pomocą silnika elektrycznego.

Coraz częściej zdarza się również, że zamiast kierownicy jest wolant, czyli bardzo ergonomiczny drążek sterowy, który odpowiada za skręt kół. W elektrycznym układzie sterowania za wychylenie kół odpowiada komputer, który interpretuje stopień wychylenia wolantu i porównuje go z prędkością pojazdu. Dzięki temu, pojazd ma dostosowany promień skrętu do aktualnej prędkości.

Jak działa klasyczny układ kierowniczy?

Klasyczny układ kierowniczy jest zespołem urządzeń mechanicznych, które pozwalają na wykonanie skrętu kołami. Kierownica jest w nim połączona mechanicznie z kołami, dzięki czemu w wyniku utraty zasilania lub utraty wspomagania hydraulicznego wciąż można operować kołami i skręcać.

Skręcenie kierownicy w jedną ze stron (powiedzmy że w prawo), spowoduje obrót wału w tym samym kierunku. Wał, który jest połączony z zębnikiem, wymusi więc ruch listwy zębatej, która zacznie przesuwać się w lewo. Dzieje się tak, ponieważ zębnik jest umieszczony nieruchomo względem obudowy przekładni i samochodu, podczas gdy listwa zębata może się przemieszczać. Ponadto, przekładnia jest zawsze umieszczona za kołami samochodu, blisko ściany grodziowej. Przesunięcie maglownicy w lewo spowoduje wypchnięcie tyłu lewego przedniego koła, oraz pociągnięcie do środka samochodu tyłu prawego przedniego koła. Dzięki temu, że zwrotnice kół przednich mogą się wychylać, ruch przekładni pozwala na zsynchronizowanie wychylenia kół przedniej osi pojazdu, dzięki czemu zachowują one poprawną geometrię zawieszenia.

Usterki układu kierowniczego – na co zwrócić uwagę?

Układ kierowniczy, obok silnika, jest najbardziej eksploatowanym układem w samochodzie. W związku z tym, często zdarza się że dochodzi w nim do większych lub mniejszych awarii.

Podstawowym objawem uszkodzenia przekładni kierowniczej są stuki dochodzące spod maski, wyraźnie odczuwalne na kierownicy. Ponadto, częstym zdarzeniem są także kłopoty z utrzymaniem kursu, lub przerywane działanie wspomagania kierownicy. Jeśli któryś z powyższych kłopotów występuje, warto wejść pod samochód z latarką i ocenić stan maglownicy na własne oczy. Jeśli przekładnia jest zapocona (wilgotna od oleju) to znak, że trzeba udać się do serwisu na naprawę układu kierowniczego. Będąc pod autem warto również sprawdzić stan drążków kierowniczych i końcówek – luzy obecne na łączeniach drążków świadczą o zużyciu, podobnie jak sparciała i poprzerywana osłona gumowa uszczelniająca na końcówkach drążków. W takim wypadku, warto wymienić cały zestaw na nowy.