Bezokolicznik — bare infinitive

Jeżeli chce się tworzyć poprawne gramatycznie zdania, trzeba wiedzieć, że w języku angielskim występują dwa rodzaje bezokolicznika: bare infinitive, czyli dosłownie ,,goły bezokolicznik”, np. tell, go, see, check, like, behave, compose, oraz to-infinitive, który wygląda jak bare infinitive, ale z wstawionym przed nim to: to tell, to go, to see, to check, to like, to behave, to compose.

Umówmy się, że goły bezokolicznik to taki naturysta (inaczej: golasek), a to-infinitive to ktoś, kto nie chce się rozstać z kostiumem kąpielowym, czyli inaczej tekstylniak. ;) I tak jak naturysta i tekstylniak nie pakują się na plażę na chybił-trafił, tak dwoma rodzajami bezokoliczników nie szarżujemy po omacku.

Większość czasowników, przymiotników czy rzeczowników wymaga użycia konkretnego rodzaju bezokolicznika. Dowiadujemy się o tym, poznając kolejne konstrukcje gramatyczno-leksykalne, które wzbogacają naszą wypowiedź, i dzięki którym możemy wyrażać coraz więcej swoich myśli.

Warto zapoznać się z formami obu rodzajów bezokoliczników, bo mogą one wystąpić zarówno w stronie czynnej, jak i biernej, a także w wersji teraźniejszej i przeszłej. W tabeli przedstawiamy różne formy bezokolicznika dla czasownika tell:

W przykładach z bare infinitive, które zobaczycie poniżej, wykorzystaliśmy głównie jego najprostszą formę, czyli stronę czynną czasu teraźniejszego — present infinitive. Pozostałe formy zaprezentujemy na końcu.

kiedy użyjemy bare infinitive

1. Bare infinitive wstawiamy po czasownikach modalnych i posiłkowych shall, should, will, can, could, may, might, must:

   playI could swim when I was two years old.	Umiałem pływać jako dwulatek.
   playYou should be nicer to your sister.	Powinieneś być milszy dla siostry.
   playWe will need more money for the trip.	Będziemy potrzebować więcej pieniędzy na wyjazd.
   playJohn might want to negotiate.	John może chcieć negocjować.
   playI can help you if you like.	Mogę ci pomóc, jeśli chcesz.

2. Bare infinitive używamy po posiłkowym let's:

   playLet's take the 9.30 train.	Pojedźmy tym pociągiem o 9.30.
   playLet's not wait for him.	Nie czekajmy na niego.
   playLet's go to the cinema!	Chodźmy do kina!
   playLet's have a look at the chart.	Spójrzmy na wykres.
   playLet's not exaggerate.	Nie przesadzajmy.

   oraz po czasowniku let w znaczeniu allow (pozwolić) — let someone do something:

   playDon't let him manipulate you!	Nie pozwól mu, żeby tobą manipulował!
   playI won't let you blackmail me!	Nie pozwolę ci mnie szantażować!
   playLet them stay a bit longer.	Pozwól im zostać trochę dłużej.
   playLet me explain what happened.	Pozwól mi wytłumaczyć, co się stało.
   playShe didn't let me take the car.	Nie pozwoliła, żebym wziął samochód.

3. Bare infinitive używamy po czasowniku make w znaczeniu spowodować, zmusić, wywołać reakcję:

   playThis suit makes you look older.	Ten garnitur cię postarza.
   playThe article made me think about my future.	Ten artykuł zmusił mnie do zastanowienia się nad swoją przyszłością.
   playDon't make me laugh!	Nie rozśmieszaj mnie!
   playThey made us sit still and wait for further orders.	Kazali nam siedzieć bez ruchu i czekać na dalsze rozkazy.
   playWill your threats make them pay us?	Czy twoje groźby spowodują, że nam zapłacą?

4. Bare infinitive pojawia się w wyrażeniach z would rather, kiedy mówimy o preferencjach w danej sytuacji:

   playI'd rather not have more wine, thank you.	Dziękuję, wolałbym nie pić więcej wina.
   playWould you rather walk or take a bus?	Wolałabyś pójść pieszo czy pojechać autobusem?
   playWe'd rather visit the museum first.	Wolelibyśmy najpierw zwiedzić muzeum.
   playYou want to marry Josh?! I'd rather die!	Chcecie, żebym wyszła za Josha?! Wolałabym umrzeć!
   playI'd rather have a nap now, if you don't mind.	Wolałabym zrobić sobie teraz drzemkę, jeśli nie masz nic przeciw.

5. Bare infinitive używamy w zdaniach z had better/best, kiedy udzielamy rady lub ostrzeżenia:

   playThis cough doesn't sound good. You'd better see a doctor.	Ten kaszel nie brzmi dobrze. Lepiej idź do lekarza.
   playWe'd better hurry up if we don't want to miss our flight.	Lepiej się pospieszmy, jeśli nie chcemy się spóźnić na lot.
   playYou'd better not ask him any questions about his late wife.	Lepiej nie zadawaj mu żadnych pytań o zmarłą żonę.
   playHe'd better mind his own business!	Niech on lepiej pilnuje swoich spraw!
   playYou'd better go home now. Your mum must be out of her mind with worry.	Lepiej idź już do domu. Twoja mama pewnie się zamartwia.

6. Bare infinitive używamy w propozycjach, zaczynających się od Why not:

   playWhy not book a table first?	Może by najpierw zarezerwować stolik?
   playWhy not invite Brian? Jessica would be thrilled.	Może by zaprosić Briana? Jessica byłaby zachwycona.
   playWhy not ask for a pay rise?	Czemu by nie poprosić o podwyżkę?
   playWhy not go to the theatre?	Może by pójść do teatru?
   playAre you going to walk there? Why not take a taxi?	Zamierzasz tam iść pieszo? Może by wziąć taksówkę?

   - oraz w pytaniach zaczynających się od why w znaczeniu po co to robić (nie warto):

   playWhy take a taxi? It's a five-minute walk from here!	Po co brać taksówkę? To pięć minut stąd piechotą!
   playWhy worry now? Don't cross the bridge until you come to it.	Po co się teraz martwić? Nie martw się na zapas.
   playWhy spend a fortune on a package tour if we can hire a caravan?	Po co wydawać majątek na zorganizowaną wycieczkę, jeśli możemy wynająć przyczepę kempingową?
   playHe's not going to appreciate your help, so why bother?	On nie doceni twojej pomocy, więc po co się wysilać?
   playWhy order another pizza? Aren't you full yet?	Po co zamawiać kolejną pizzę? Nie najadłeś się jeszcze?

7. Bare infinitive używamy z czasownikami odnoszącymi się do percepcji, czyli hear, smell, watch, feel, observe, listen to, look at, notice, perceive, see, kiedy związane z nimi czynności:

   - były postrzegane od początku do końca:

   playI watched her disappear in the crowd.	Obserwowałem, jak zniknęła w tłumie. (Czyli śledziłem ją wzrokiem, kiedy wchodziła w tłum i stopniowo znikała mi z oczu, aż nie mogłem jej już zlokalizować.)
   playHe saw me drive off.	Widział, że odjechałem.
   playHe listened to me recite his poem in front of the audience.	Wysłuchał mojej recytacji wiersza przed publicznością. (Czyli był świadkiem recytacji wiersza od początku do końca.)

   - były bardzo krótkie:

   playI heard her drop something on the floor.	Usłyszałem, że upuściła coś na podłogę.
   playI noticed him grab her bag.	Zauważyłem, że chwycił jej torebkę.
   playI saw them exchange glances.	Zobaczyłem, że wymienili się spojrzeniami.

   - odbyły się jedna po drugiej:

   playWe saw the actor walk out of the restaurant with a woman, get into a limo and drive off.	Widzieliśmy, jak aktor wychodzi z restauracji z jakąś kobietą, wsiada do limuzyny i odjeżdża.
   playThe crowd watched the paramedics get out of the ambulance, rush to the man lying on the pavement and put him on a stretcher.	Tłum obserwował, jak ratownicy medyczni wysiadają z ambulansu, podbiegają do mężczyzny leżącego na chodniku i wsadzają go na nosze.
   playI heard the ball bounce against the floor, spring up and break the kitchen window.	Usłyszałem, jak piłka uderza o podłogę, odbija się w górę i tłucze okno w kuchni.

8. Bare infinitive występuje w wyrażeniu have someone do something, czyli kazać komuś coś zrobić, zmusić kogoś do zrobienia czegoś:

   playThe headmaster had the boys apologise to the teacher.	Dyrektor szkoły kazał chłopcom przeprosić nauczyciela.
   playHave them give the toys back right now!	Każ im natychmiast oddać te zabawki!
   playHow are you going to have her tell the truth?	Jak zamierzasz zmusić ją, żeby powiedziała prawdę?
   playWe had the neighbours pay for the damage to our fence. This was their teenage son's work.	Kazaliśmy sąsiadom zapłacić za uszkodzenia naszego płotu. To była sprawka ich nastoletniego syna.
   playI'll have him take back everything he said.	Zmuszę go, żeby odszczekał wszystko, co powiedział.

inne formy bare infinitive

Jak na pewno pamiętacie z tabeli na samym początku (no dobrze, pozwalamy tam jeszcze zerknąć), bare infinitive może wystąpić nie tylko w formie teraźniejszej w stronie czynnej. Spójrzczie na kilka przykładów, gdzie bezokolicznik jest w stronie biernej, a także ma formę ciągłą lub przeszłą (dotyczy to zwłaszcza użycia bare infinitive z czasownikami modalnymi oraz z konstrukcją would rather):