dyrektor - Wielki słownik języka polskiego PAN

osoba kierująca firmą lub instytucją

Jeżeli wyrazu dyrektor używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równa M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np. dyrektor poinformowała, spotkanie z nową dyrektor, Marią Kowalską. Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju męskoosobowego, np.: spotkanie z nowym dyrektorem, Moniką Kowalską.

Wymowa

[dyrektor]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Biznes

funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	dyro
	hiperonimy:	zwierzchnik

Połączenia

generalny, okręgowy, regionalny; dotychczasowy, drugi, nowy, obecny, ówczesny, pierwszy, poprzedni, wieloletni; dobry dyrektor; dyrektor administracyjny, artystyczny, ekonomiczny, finansowy, handlowy, medyczny, programowy, sportowy, techniczny; wykonawczy, naczelny, zarządzający
dyrektor Byrcyn, Mroczkowski
dyrektor biblioteki, filharmonii, fundacji, instytutu, muzeum, radia, stacji, teatru, wydawnictwa, zamku; gimnazjum, liceum, podstawówki, przedszkola, szkoły (podstawowej); banku, cukrowni, fabryki, hotelu, kopalni; agencji, biura, centrum, delegatury, departamentu, działu, firmy, ośrodka, placówki, pogotowia, przedsiębiorstwa, spółki, szpitala, urzędu, więzienia, zakładu; MOPR, MZD, Sanepidu, TPN, ZOZ-u
dyrektor do spraw czegoś
dyrektor i kierownik, dyrektor i nauczyciele, dyrektor i reżyser; prezes i dyrektor, profesor i dyrektor, wiceminister i dyrektor
pan, pani, towarzysz dyrektor; ksiądz dyrektor
zastępca; funkcja, praca, stanowisko; biuro, gabinet dyrektora; obowiązek, udział; zdanie dyrektora
konkurs na dyrektora
rozmowa z dyrektorem
dyrektor dodaje, mówi, odpowiada, opowiada, oświadcza, podkreśla, poinformował, powiedział, stwierdził/twierdził, tłumaczy, zapewnia; polecił; wręczył coś; chce czegoś; kieruje czymś; powinien coś
dziękować dyrektorowi
mianować, odwołać, zwolnić; pytać dyrektora
zostać dyrektorem
rozmawiać z dyrektorem
za dyrektora

Cytaty

	Przez pierwsze dni nowy dyrektor chciał poznać mechanizm funkcjonowania klubu z ulicy Bogumińskiej. źródło: NKJP: Leszek Jaźwiecki: Miał dość prezesa Serwotki, Dziennik Zachodni, 2009-12-15
	Brazylijczycy są ludźmi otwartymi i krakowski polonista na stanowisku dyrektora Instituto de Letras nie jest znów takim ewenementem. źródło: NKJP: Krakowianin w Brazylii, Dziennik Polski, 2001-01-05
	Wczoraj dyrektorzy szkół średnich rozmawiali z kuratorem oświaty na temat skomplikowanej tegorocznej matury. źródło: NKJP: MAJ: Czekanie na uczelnie, Gazeta Poznańska, 2001-11-15
	Wczoraj przedstawiciele władz miasta podziękowali dyrektorom placówek muzealnych za udział w przedsięwzięciu. źródło: NKJP: (AK): Podziękowanie za Noc Muzeów, Gazeta Krakowska, 2005-07-07
	Gdy przyszedłem przedstawić się, pan doktor oświadczył mi, że nie może sobie z synem poradzić, że ani on, ani jego żona nie posiadają zdolności pedagogicznych, natomiast dyrektor polecił mnie jako młodzieńca, który potrafi tego małego diabła przerobić w anioła. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyrektor	dyrektorowie dyrektorzy	ndepr
M.	dyrektor	dyrektory	depr
D.	dyrektora	dyrektorów
C.	dyrektorowi	dyrektorom
B.	dyrektora	dyrektorów
N.	dyrektorem	dyrektorami
Ms.	dyrektorze	dyrektorach
W.	dyrektorze	dyrektorowie dyrektorzy	ndepr
W.	dyrektorze	dyrektory	depr

Składnia

+

dyrektor

+

CZEGO

Pochodzenie

łac. dīrector 'przewodnik, wódz, kierownik'

Skróty

	dyr.
	dyrekt.