przykazać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

książk. mając władzę lub autorytet, stanowczo powiedzieć komuś, aby coś zrobił lub aby tego nie robił

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

hiperonimy:

nakazać

Bóg, Chrystus, Jezus; dyrektor, lekarz, minister; ojciec przykazał; rodzice przykazali
przykazać dziecku, żonie
ostro, surowo przykazać

	[...] Marek K., który już w trzecim hipermarkecie zarabia na chleb, kurczaków ze swego jadłospisu nie wyrzucił, ale przykazał żonie, żeby kupowała je w małym sklepie przy ul. Struga [...]. źródło: NKJP: Bohdan Dmochowski: Cztery życia kurczaka, Cztery życia kurczaka, 2003-05-09
	Minister finansów przykazał brać kredyty, które trzeba będzie spłacić. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.10.1999
	A tak przykazał Pan Bóg człowiekowi: „Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać do woli, ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz”. źródło: NKJP: Irena Złotkowska, Anna Czajkowska: Jak pomagać zmarłym cierpiącym w czyśćcu? Post i jałomużna, 2009
	Gestem dłoni przykazał jej milczenie. źródło: Internet: lastinn.info
	[...] Wyjątkowo zaniedbanym budynku przy ulicy Głębokiej w Gdańsku funkcjonują od czasu wprowadzenia reformy oświatowej: podstawówka, gimnazjum i liceum. Tak przykazał minister edukacji narodowej [...]. źródło: NKJP: Sylwia Ressel: Trzy w jednym na Głębokiej, Dziennik Bałtycki, 1999-12-02

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przykazałem +(e)m przykazał	przykazałam +(e)m przykazała	przykazałom +(e)m przykazało	przykazaliśmy +(e)śmy przykazali	przykazałyśmy +(e)śmy przykazały
2 os.	przykazałeś +(e)ś przykazał	przykazałaś +(e)ś przykazała	przykazałoś +(e)ś przykazało	przykazaliście +(e)ście przykazali	przykazałyście +(e)ście przykazały
3 os.	przykazał	przykazała	przykazało	przykazali	przykazały

bezosobnik: przykazano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przykażmy
2 os.	przykaż	przykażcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przykazałbym bym przykazał	przykazałabym bym przykazała	przykazałobym bym przykazało	przykazalibyśmy byśmy przykazali	przykazałybyśmy byśmy przykazały
2 os.	przykazałbyś byś przykazał	przykazałabyś byś przykazała	przykazałobyś byś przykazało	przykazalibyście byście przykazali	przykazałybyście byście przykazały
3 os.	przykazałby by przykazał	przykazałaby by przykazała	przykazałoby by przykazało	przykazaliby by przykazali	przykazałyby by przykazały

bezosobnik: przykazano by

bezokolicznik: przykazać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przykazawszy

gerundium: przykazanie

rodzaj gramatyczny: dk

imiesłów przymiotnikowy bierny: przykazany

odpowiednik aspektowy: przykazywać