niszczeć

  • stopniowo tracić pierwotne właściwości i wartość pod wpływem jakichś niekorzystnych czynników
  • KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    stan skupienia, trwałość materii

    • budynek, dom, dworek, obiekt, pałac, zabytek, zamek; cmentarz, majątek, teren; nagrobek, pomnik niszczał; budowla, cerkiew, świątynia; elewacja niszczała; mieszkanie, wnętrze czegoś niszczało; zabudowania niszczały
    • stopniowo niszczeć
    • powodować, wywoływać niszczenie
    • ulegać niszczeniu
    • zabezpieczyć przed niszczeniem
    • proces niszczenia
  • W czasie drugiej wojny światowej pałac nie został zniszczony, lecz po przymusowym opuszczeniu go przez właścicieli zdewastowany, niszczał, zamieniając się powoli w ruinę.

    źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane. Rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

    Cenne dzieła sztuki wiszą na drucikach, które je przecinają. W muzeum nie ma kontroli wilgoci i światła. Kolekcje niszczeją [...].

    źródło: NKJP: Sprzedaż zbiorów przesądzona, Gazeta Krakowska, 2006-04-11

    Z czasem [...] w kombinacie zaczęły się zwolnienia, a firma przestała płacić pensje. Niszczała ziemia, na której przez lata pracowali ludzie, w ruinę popadały także zabudowania pobliskiego gospodarstwa.

    źródło: NKJP: Ziemi nie oddamy, Gazeta Poznańska, 2004-09-03

    Zarząd miasta gorączkowo poszukuje firm, które byłyby w stanie zagospodarować niszczejące hale i urządzenia.

    źródło: NKJP: Adam Gierak, Niczyje na czyjeś, Gazeta Wyborcza, 1993-01-22

    Na takiej posadzce wygodnie stawia się donice i meble ogrodowe, bez obawy, że będą niszczały pod wpływem wilgoci.

    źródło: NKJP: Ideał siegnął bruku, Dziennik Bałtycki, 2002-06-25

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. niszczeję
    niszczejemy
    2 os. niszczejesz
    niszczejecie
    3 os. niszczeje
    niszczeją

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. niszczałem
    +(e)m niszczał
    niszczałam
    +(e)m niszczała
    niszczałom
    +(e)m niszczało
    niszczeliśmy
    +(e)śmy niszczeli
    niszczałyśmy
    +(e)śmy niszczały
    2 os. niszczałeś
    +(e)ś niszczał
    niszczałaś
    +(e)ś niszczała
    niszczałoś
    +(e)ś niszczało
    niszczeliście
    +(e)ście niszczeli
    niszczałyście
    +(e)ście niszczały
    3 os. niszczał
    niszczała
    niszczało
    niszczeli
    niszczały

    bezosobnik: niszczano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę niszczał
    będę niszczeć
    będę niszczała
    będę niszczeć
    będę niszczało
    będę niszczeć
    będziemy niszczeli
    będziemy niszczeć
    będziemy niszczały
    będziemy niszczeć
    2 os. będziesz niszczał
    będziesz niszczeć
    będziesz niszczała
    będziesz niszczeć
    będziesz niszczało
    będziesz niszczeć
    będziecie niszczeli
    będziecie niszczeć
    będziecie niszczały
    będziecie niszczeć
    3 os. będzie niszczał
    będzie niszczeć
    będzie niszczała
    będzie niszczeć
    będzie niszczało
    będzie niszczeć
    będą niszczeli
    będą niszczeć
    będą niszczały
    będą niszczeć

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. niszczejmy
    2 os. niszczej
    niszczejcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. niszczałbym
    bym niszczał
    niszczałabym
    bym niszczała
    niszczałobym
    bym niszczało
    niszczelibyśmy
    byśmy niszczeli
    niszczałybyśmy
    byśmy niszczały
    2 os. niszczałbyś
    byś niszczał
    niszczałabyś
    byś niszczała
    niszczałobyś
    byś niszczało
    niszczelibyście
    byście niszczeli
    niszczałybyście
    byście niszczały
    3 os. niszczałby
    by niszczał
    niszczałaby
    by niszczała
    niszczałoby
    by niszczało
    niszczeliby
    by niszczeli
    niszczałyby
    by niszczały

    bezosobnik: niszczano by

    bezokolicznik: niszczeć

    imiesłów przysłówkowy współczesny: niszczejąc

    gerundium: niszczenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: niszczejący

    odpowiednik aspektowy: zniszczeć

  • Czasownik odprzymiotnikowy od psł. *niščь 'biedny, nędzny'; pierwotne znaczenie 'stawać się biednym, nędznym, marnieć, psuć się'; zob. niszczyć

CHRONOLOGIZACJA:
1534, SPXVI
Data ostatniej modyfikacji: 10.10.2017