-
1.
wytwarzać na krosnach, przeplatając nitki w odpowiedni sposób -
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Ubranie
czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Przemysł
rzemiosło -
- tkać arrasy, całun, chodniki, dywany, gobeliny, kilimy, kobierzec, makatki, materiał, maty, płótno, zasłony
- tkać na krosnach, na warsztacie
- tkany ręcznie
-
Z tej przędzy gospodynie tkały sukna na domowych warsztatach, zazdrośnie strzegąc sekretów wzoru: w jodełkę, w siatkę, taki kolor na osnowę, taki na odetkę!
źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Dolina Issy, 1955
Habit dla księdza Robaka tkaliśmy z nie pranej wełny owczej.
źródło: NKJP: Daina Kolbuszewska: Ład, czyli ostatni żakard w Polsce, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1998-11-27
Umiała tkać wyłącznie dywany kapowe - zgodnie z panującą na wsi modą na wzory fabryczne.
źródło: NKJP: Aleksander Błachowski: Polska Sztuka Ludowa, 1960
Czas spędzał wśród obrazów, kupeli, tygli glinianych, szklanych mis, sfer armilarnych, alembików, w towarzystwie alchemików, malarzy, wróżbitów; sam również lubił malować, tkać, oddawać się pracom snycerskim i zegarmistrzowskim.
źródło: NKJP: Jerzy Uszyński: Kolekcja cesarza Rudolfa II, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-11-17
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. tkam
tkamy
2 os. tkasz
tkacie
3 os. tka
tkają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. tkałem
+(e)m tkał
tkałam
+(e)m tkała
tkałom
+(e)m tkało
tkaliśmy
+(e)śmy tkali
tkałyśmy
+(e)śmy tkały
2 os. tkałeś
+(e)ś tkał
tkałaś
+(e)ś tkała
tkałoś
+(e)ś tkało
tkaliście
+(e)ście tkali
tkałyście
+(e)ście tkały
3 os. tkał
tkała
tkało
tkali
tkały
bezosobnik: tkano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę tkał
będę tkać
będę tkała
będę tkać
będę tkało
będę tkać
będziemy tkali
będziemy tkać
będziemy tkały
będziemy tkać
2 os. będziesz tkał
będziesz tkać
będziesz tkała
będziesz tkać
będziesz tkało
będziesz tkać
będziecie tkali
będziecie tkać
będziecie tkały
będziecie tkać
3 os. będzie tkał
będzie tkać
będzie tkała
będzie tkać
będzie tkało
będzie tkać
będą tkali
będą tkać
będą tkały
będą tkać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. tkajmy
2 os. tkaj
tkajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. tkałbym
bym tkał
tkałabym
bym tkała
tkałobym
bym tkało
tkalibyśmy
byśmy tkali
tkałybyśmy
byśmy tkały
2 os. tkałbyś
byś tkał
tkałabyś
byś tkała
tkałobyś
byś tkało
tkalibyście
byście tkali
tkałybyście
byście tkały
3 os. tkałby
by tkał
tkałaby
by tkała
tkałoby
by tkało
tkaliby
by tkali
tkałyby
by tkały
bezosobnik: tkano by
bezokolicznik: tkać
imiesłów przysłówkowy współczesny: tkając
gerundium: tkanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. tkanie
tkania
D. tkania
tkań
C. tkaniu
tkaniom
B. tkanie
tkania
N. tkaniem
tkaniami
Ms. tkaniu
tkaniach
W. tkanie
tkania
imiesłów przymiotnikowy czynny: tkający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. tkający
tkający
tkający
tkające
tkająca
D. tkającego
tkającego
tkającego
tkającego
tkającej
C. tkającemu
tkającemu
tkającemu
tkającemu
tkającej
B. tkającego
tkającego
tkający
tkające
tkającą
N. tkającym
tkającym
tkającym
tkającym
tkającą
Ms. tkającym
tkającym
tkającym
tkającym
tkającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. tkający
tkający
tkające
tkające
D. tkających
tkających
tkających
tkających
C. tkającym
tkającym
tkającym
tkającym
B. tkających
tkających
tkających
tkające
N. tkającymi
tkającymi
tkającymi
tkającymi
Ms. tkających
tkających
tkających
tkających
imiesłów przymiotnikowy bierny: tkany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. tkany
tkany
tkany
tkane
tkana
D. tkanego
tkanego
tkanego
tkanego
tkanej
C. tkanemu
tkanemu
tkanemu
tkanemu
tkanej
B. tkanego
tkanego
tkany
tkane
tkaną
N. tkanym
tkanym
tkanym
tkanym
tkaną
Ms. tkanym
tkanym
tkanym
tkanym
tkanej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. tkani
tkani
tkane
tkane
D. tkanych
tkanych
tkanych
tkanych
C. tkanym
tkanym
tkanym
tkanym
B. tkanych
tkanych
tkanych
tkane
N. tkanymi
tkanymi
tkanymi
tkanymi
Ms. tkanych
tkanych
tkanych
tkanych
odpowiednik aspektowy: utkać
-
Rzosobowy + tkać + CO + (z CZEGO) + (na CZYM) -
psł. *tъkati, *tъkajǫ 'dotykać, trącać, popychać, stukać, wpychać, wsadzać'; 'wpychać, przetykać (na krosnach) nici wątku między prostopadle biegnącymi nićmi osnowy; tkać'
Pierwotnie najwidoczniej *tъkti, *tъkǫ, na co wskazuje pol. dial. tkę ‘tkam’.