czuwać

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. nad bezpieczeństwem

  • 1.

    starać się, żeby jakaś czynność lub sytuacja była taka, jak trzeba
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Działalność intelektualna człowieka

    nazwy działań intelektualnych człowieka


    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Praca

    rodzaje pracy

    • policja, prezydent, rząd, Sejm czuwa; służby czuwają
    • czuwać nad bezpieczeństwem dzieci, kierowców, mieszkańców..., nad działaniem, nad funkcjonowaniem, nad porządkiem, nad prawidłowością, przebiegiem, nad przestrzeganiem, nad przygotowaniem, nad realizacją, nad wykonaniem, nad zachowaniem czegoś; nad losem kogoś/czegoś
    • czuwać niestrudzenie, nieustannie, stale; osobiście
  • [...]wszędzie władze wojskowe mają obowiązek czuwać nad bezpieczeństwem państwa.

    źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977

    [...]Senat jest w Polsce potrzebny, by czuwać nad jakością stanowionego prawa.

    źródło: NKJP: Palacz P. Rafał, Tomasz Chojnowski: Państwo powinno być tańsze, Gazeta Wrocławska, 2001-09-04

    Do pana domu należy dbanie o kieliszki gości podczas przyjęcia, on rozlewa trunki i czuwa, żeby wszyscy mieli pełne kieliszki, on też wznosi pierwszy toast „na zdrowie” (naturalnie za zdrowie gości).

    źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je : savoir-vivre przy stole, 1994

    Olga mogła malować – ojciec czuwał nad wszystkim i pamiętał o materialnej stronie jej egzystencji.

    źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

    [...] rodzice, zwłaszcza matka, czuwali, żeby syn nie zetknął się z nieodpowiednim towarzystwem, nie prowadził niewłaściwych rozmów,[...]

    źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. czuwam
    czuwamy
    2 os. czuwasz
    czuwacie
    3 os. czuwa
    czuwają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. czuwałem
    +(e)m czuwał
    czuwałam
    +(e)m czuwała
    czuwałom
    +(e)m czuwało
    czuwaliśmy
    +(e)śmy czuwali
    czuwałyśmy
    +(e)śmy czuwały
    2 os. czuwałeś
    +(e)ś czuwał
    czuwałaś
    +(e)ś czuwała
    czuwałoś
    +(e)ś czuwało
    czuwaliście
    +(e)ście czuwali
    czuwałyście
    +(e)ście czuwały
    3 os. czuwał
    czuwała
    czuwało
    czuwali
    czuwały

    bezosobnik: czuwano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę czuwał
    będę czuwać
    będę czuwała
    będę czuwać
    będę czuwało
    będę czuwać
    będziemy czuwali
    będziemy czuwać
    będziemy czuwały
    będziemy czuwać
    2 os. będziesz czuwał
    będziesz czuwać
    będziesz czuwała
    będziesz czuwać
    będziesz czuwało
    będziesz czuwać
    będziecie czuwali
    będziecie czuwać
    będziecie czuwały
    będziecie czuwać
    3 os. będzie czuwał
    będzie czuwać
    będzie czuwała
    będzie czuwać
    będzie czuwało
    będzie czuwać
    będą czuwali
    będą czuwać
    będą czuwały
    będą czuwać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. czuwajmy
    2 os. czuwaj
    czuwajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. czuwałbym
    bym czuwał
    czuwałabym
    bym czuwała
    czuwałobym
    bym czuwało
    czuwalibyśmy
    byśmy czuwali
    czuwałybyśmy
    byśmy czuwały
    2 os. czuwałbyś
    byś czuwał
    czuwałabyś
    byś czuwała
    czuwałobyś
    byś czuwało
    czuwalibyście
    byście czuwali
    czuwałybyście
    byście czuwały
    3 os. czuwałby
    by czuwał
    czuwałaby
    by czuwała
    czuwałoby
    by czuwało
    czuwaliby
    by czuwali
    czuwałyby
    by czuwały

    bezosobnik: czuwano by

    bezokolicznik: czuwać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: czuwając

    gerundium: czuwanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: czuwający

  • Rz osobowy + czuwać +
    nad CZYM
    Rz osobowy + czuwać +
    żeby ZDANIE
  • psł. *čuvati 'czuć, pojmować, zwracać uwagę, czuwać'