sądzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

3.

być gotowym powiedzieć na określony temat to, co zawarte jest w następującym zdaniu podrzędnym

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

sądzić na jakiejś podstawie, coś na jakiś temat
sądzić o książce, o muzyce, o twórczości; o polityce; o pomyśle, o projekcie
sądzić po głosie, po minach, po odgłosach, po reakcji; po efektach, po wynikach; po frekwencji, po ilości, po liczbie
sądzić z głosów, z odgłosów, z reakcji, z tonu głosu, z wyglądu, z wypowiedzi; z ilości czegoś, z liczby czegoś
sądzić błędnie, mylnie, naiwnie; początkowo
należy, wypada sądzić
wiedzieć i sądzić, zrozumieć i sądzić

	Zdziwił się. Sądził, że Marta będzie go przekonywać, miał widać w zanadrzu przygotowane argumenty. Ale Marta była zbyt zgnębiona śmiercią Azy i w ogóle całym zajściem, aby wdawać się w dyskusję. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Mamo, co ty sądzisz o marszałku Piłsudskim? Pani powiedziała, że był reakcjonistą, nastawionym wrogo do Związku Radzieckiego oraz rzecznikiem klas burżuazyjno-obszarniczych, a jeden kolega twierdzi, że był największym Polakiem dwudziestego wieku! źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	Był naiwny sądząc, że uda mu się oszukać los. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991
	Nie sądzę, by to miało sens. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004
	- Chyba tak - powiedział wolno. - Tak sądzę. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996
	- Kolega biurowy, czy tak? - Przyjaźnili się? - Nie sądzę. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 1968
	Co pan o nim sądzi? Czyżby był tak bezczelny, że zamordował dziewczynę na plaży, prawie na oczach wszystkich? Czy też zamordował ją gdzie indziej i tu czymś ją przywiózł? Niech pan mi pomoże! Jak pan sądzi? Jak to było? źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

bezosobnik: sądzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę sądził będę sądzić	będę sądziła będę sądzić	będę sądziło będę sądzić	będziemy sądzili będziemy sądzić	będziemy sądziły będziemy sądzić
2 os.	będziesz sądził będziesz sądzić	będziesz sądziła będziesz sądzić	będziesz sądziło będziesz sądzić	będziecie sądzili będziecie sądzić	będziecie sądziły będziecie sądzić
3 os.	będzie sądził będzie sądzić	będzie sądziła będzie sądzić	będzie sądziło będzie sądzić	będą sądzili będą sądzić	będą sądziły będą sądzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		sądźmy
2 os.	sądź	sądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	sądziłbym bym sądził	sądziłabym bym sądziła	sądziłobym bym sądziło	sądzilibyśmy byśmy sądzili	sądziłybyśmy byśmy sądziły
2 os.	sądziłbyś byś sądził	sądziłabyś byś sądziła	sądziłobyś byś sądziło	sądzilibyście byście sądzili	sądziłybyście byście sądziły
3 os.	sądziłby by sądził	sądziłaby by sądziła	sądziłoby by sądziło	sądziliby by sądzili	sądziłyby by sądziły

bezosobnik: sądzono by

bezokolicznik: sądzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: sądząc

gerundium: sądzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: sądzący

psł. *sǫditi, *sǫďǫ 'wyrażać zdanie, oceniać, osądzać; sprawować sąd'

Czasownik odrzeczownikowy od psł. *sǫdъ; zob. sąd