-
1.a
taki, którego nie przerażają i nie zniechęcają do działania trudności i niebezpieczeństwa -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Usposobienie człowieka
cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności -
synonimy: mężny
odważny
śmiały
antonimy: bojaźliwy
tchórzliwy
-
- dzielny chłopak, chłopiec, człowiek, mąż, mężczyzna, Polak, syn; bohater, bojownik, chwat, obrońca, oficer, policjant, ratownik, rycerz, strażak, wojak, wojownik, wódz, żołnierz; naród; koń; dzielna dziewczyna, kobieta
- najdzielniejszy z dzielnych
- dzielny i bohaterski, dzielny i odważny, dzielny i szlachetny
-
- Stój! Ręce do góry! - Dwóch dzielnych policjantów z pistoletami w dłoniach wpadło do środka.
źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006
[...] gdy grupa wojowników czyha w zasadzce na wrogów, wówczas najłatwiej można odróżnić dzielnego żołnierza od tchórza [...].
źródło: NKJP: Mikołaj Szymański: Malkontent, tłumacz i kwakier, Magazyn nr 48 dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-11-28
[...] protestował przeciw uproszczonemu podziałowi społeczeństwa na tchórzy i oportunistów oraz dzielnych i odważnych opozycjonistów [...].
źródło: NKJP: Alina Brodzka, Lidia Burska (red.): Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, 1998
Stereotyp dzielnego Polaka, który, prędzej niż pomyśli, chwyta za szablę, jest takim samym tworem kiepskiej literatury jak stereotyp tchórzliwego Czecha [...].
źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 2001
No, to do roboty! - rzuca hasło strażak, najdzielniejszy z dzielnych, kapitan straży pożarnej.
źródło: NKJP: „Na własną rękę”, Dziennik Polski, 2002-05-10
-
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dzielny
dzielny
dzielny
dzielne
dzielna
D. dzielnego
dzielnego
dzielnego
dzielnego
dzielnej
C. dzielnemu
dzielnemu
dzielnemu
dzielnemu
dzielnej
B. dzielnego
dzielnego
dzielny
dzielne
dzielną
N. dzielnym
dzielnym
dzielnym
dzielnym
dzielną
Ms. dzielnym
dzielnym
dzielnym
dzielnym
dzielnej
W. dzielny
dzielny
dzielny
dzielne
dzielna
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dzielni
dzielni
dzielne
dzielne
D. dzielnych
dzielnych
dzielnych
dzielnych
C. dzielnym
dzielnym
dzielnym
dzielnym
B. dzielnych
dzielnych
dzielnych
dzielne
N. dzielnymi
dzielnymi
dzielnymi
dzielnymi
Ms. dzielnych
dzielnych
dzielnych
dzielnych
W. dzielni
dzielni
dzielne
dzielne
Stopień wyższy
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dzielniejszy
dzielniejszy
dzielniejszy
dzielniejsze
dzielniejsza
D. dzielniejszego
dzielniejszego
dzielniejszego
dzielniejszego
dzielniejszej
C. dzielniejszemu
dzielniejszemu
dzielniejszemu
dzielniejszemu
dzielniejszej
B. dzielniejszego
dzielniejszego
dzielniejszy
dzielniejsze
dzielniejszą
N. dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszą
Ms. dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dzielniejsi
dzielniejsi
dzielniejsze
dzielniejsze
D. dzielniejszych
dzielniejszych
dzielniejszych
dzielniejszych
C. dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszym
dzielniejszym
B. dzielniejszych
dzielniejszych
dzielniejszych
dzielniejsze
N. dzielniejszymi
dzielniejszymi
dzielniejszymi
dzielniejszymi
Ms. dzielniejszych
dzielniejszych
dzielniejszych
dzielniejszych
-
Rz żywotny + dzielny + szyk: neutralny -
psł. *dělьnъ 'związany z pracą; dobrze pracujący, gorliwy, zdatny do pracy'