nakazywać - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

zobowiązywać albo przekonywać do czegoś

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

grzeczność, instynkt, konstytucja, logika, mądrość, norma, obowiązek, obyczaj, ostrożność, prawo, przyzwoitość, realizm, rozsądek, rozum, sumienie, tradycja, uczciwość, zwyczaj nakazuje; przepisy nakazują coś
coś nakazuje chronić coś, dokonać czegoś, płacić, podjąć (działania), przyjąć, stosować coś
dekret, gest, regulamin, ustawa, wyrok, znak nakazujący coś; decyzja, instrukcja, reguła nakazująca coś; rozporządzenie, zarządzenie nakazujące coś

	W końcu każdy ksiądz robił to, co mu sumienie nakazywało. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995
	Obudzili się późno, nieprzytomni od zmieniania stref czasowych, ale rozsądek nakazywał wstać. źródło: NKJP: Max Cegielski: Masala, 2002
	Obyczaj nakazuje, żeby każdą taką uroczystość uświetniał alkohol. źródło: NKJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni: proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994
	Ostatnio skrytykowałam unijne przepisy nakazujące, by co pół roku robić przeglądy techniczne aut do przewożenia niepełnosprawnych. źródło: NKJP: W krainie zaścianków, Ozon, 2005

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakazywałem +(e)m nakazywał	nakazywałam +(e)m nakazywała	nakazywałom +(e)m nakazywało	nakazywaliśmy +(e)śmy nakazywali	nakazywałyśmy +(e)śmy nakazywały
2 os.	nakazywałeś +(e)ś nakazywał	nakazywałaś +(e)ś nakazywała	nakazywałoś +(e)ś nakazywało	nakazywaliście +(e)ście nakazywali	nakazywałyście +(e)ście nakazywały
3 os.	nakazywał	nakazywała	nakazywało	nakazywali	nakazywały

bezosobnik: nakazywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nakazywał będę nakazywać	będę nakazywała będę nakazywać	będę nakazywało będę nakazywać	będziemy nakazywali będziemy nakazywać	będziemy nakazywały będziemy nakazywać
2 os.	będziesz nakazywał będziesz nakazywać	będziesz nakazywała będziesz nakazywać	będziesz nakazywało będziesz nakazywać	będziecie nakazywali będziecie nakazywać	będziecie nakazywały będziecie nakazywać
3 os.	będzie nakazywał będzie nakazywać	będzie nakazywała będzie nakazywać	będzie nakazywało będzie nakazywać	będą nakazywali będą nakazywać	będą nakazywały będą nakazywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakazujmy
2 os.	nakazuj	nakazujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakazywałbym bym nakazywał	nakazywałabym bym nakazywała	nakazywałobym bym nakazywało	nakazywalibyśmy byśmy nakazywali	nakazywałybyśmy byśmy nakazywały
2 os.	nakazywałbyś byś nakazywał	nakazywałabyś byś nakazywała	nakazywałobyś byś nakazywało	nakazywalibyście byście nakazywali	nakazywałybyście byście nakazywały
3 os.	nakazywałby by nakazywał	nakazywałaby by nakazywała	nakazywałoby by nakazywało	nakazywaliby by nakazywali	nakazywałyby by nakazywały

bezosobnik: nakazywano by

bezokolicznik: nakazywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nakazując

gerundium: nakazywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: nakazujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakazywany

odpowiednik aspektowy: nakazać

Zob. kazać