nakazywać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

o kimś mającym władzę lub autorytet: mówić komuś, aby coś zrobił

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

lekarz, sąd, sędzia, ustawodawca nakazuje coś
nakazywać coś kierowcom, pracodawcom, pracownikom, właścicielowi
nakazywać eksmisję, milczenie, opuszczenie, przeprowadzenie, rozbiórkę, stosowanie, usunięcie, wypłatę, wstrzymanie, wypłacenie, zachowanie, zaniechanie, zwrot czegoś

	Tatiana kładzie palec na ustach, nakazując Sjejkinowi milczenie. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1, 1995
	Gdy Jewsjukow nakazuje zaatakować przechodzącą nieopodal karawanę wielbłądów, dziewczyna strzela do skrywającego się za zwierzęciem oficera. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Miłość w cieniu czerwonej gwiazdy, Esensja, 2009-07-02
	Australijczycy zapamiętali mu, że cenzurował prasę, nakazując, by przedstawiała sukcesy militarne oddziałów australijskich jako alianckie, za to Amerykanów - jako amerykańskie. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Polityka, 2005-04-26
	- Proszę zabrać ten koniak - nakazuję kelnerce. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakazywałem +(e)m nakazywał	nakazywałam +(e)m nakazywała	nakazywałom +(e)m nakazywało	nakazywaliśmy +(e)śmy nakazywali	nakazywałyśmy +(e)śmy nakazywały
2 os.	nakazywałeś +(e)ś nakazywał	nakazywałaś +(e)ś nakazywała	nakazywałoś +(e)ś nakazywało	nakazywaliście +(e)ście nakazywali	nakazywałyście +(e)ście nakazywały
3 os.	nakazywał	nakazywała	nakazywało	nakazywali	nakazywały

bezosobnik: nakazywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nakazywał będę nakazywać	będę nakazywała będę nakazywać	będę nakazywało będę nakazywać	będziemy nakazywali będziemy nakazywać	będziemy nakazywały będziemy nakazywać
2 os.	będziesz nakazywał będziesz nakazywać	będziesz nakazywała będziesz nakazywać	będziesz nakazywało będziesz nakazywać	będziecie nakazywali będziecie nakazywać	będziecie nakazywały będziecie nakazywać
3 os.	będzie nakazywał będzie nakazywać	będzie nakazywała będzie nakazywać	będzie nakazywało będzie nakazywać	będą nakazywali będą nakazywać	będą nakazywały będą nakazywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nakazujmy
2 os.	nakazuj	nakazujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nakazywałbym bym nakazywał	nakazywałabym bym nakazywała	nakazywałobym bym nakazywało	nakazywalibyśmy byśmy nakazywali	nakazywałybyśmy byśmy nakazywały
2 os.	nakazywałbyś byś nakazywał	nakazywałabyś byś nakazywała	nakazywałobyś byś nakazywało	nakazywalibyście byście nakazywali	nakazywałybyście byście nakazywały
3 os.	nakazywałby by nakazywał	nakazywałaby by nakazywała	nakazywałoby by nakazywało	nakazywaliby by nakazywali	nakazywałyby by nakazywały

bezosobnik: nakazywano by

bezokolicznik: nakazywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nakazując

gerundium: nakazywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: nakazujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: nakazywany

odpowiednik aspektowy: nakazać

Zob. kazać