upośledzać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

zmniejszać sprawność funkcjonowania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Choroby i ich leczenie

przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

osłabiać

Połączenia

upośledzać funkcje organizmu, koordynację ruchową, słuch, sprawność, wzrok
upośledzać fizycznie, psychicznie, ruchowo, umysłowo

Cytaty

Choroby infekcyjne, cukrzyca a zwłaszcza złamanie szyjki kości udowej bywają przyczyną pogorszenia nie tylko stanu somatycznego, ale także upośledzają stan psychiczny chorego.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Nasze zdrowie - Co Każdy powinien wiedzieć o chorobach psychicznych, 2004

Wszystkie te dolegliwości upośledzają funkcje życiowe organizmu i powodują, że powód, przed zabiegiem zatrudniony jako adiunkt na Uniwersytecie Wrocławskim, w zasadzie z ukończoną pracę habilitacyjną i perspektywą objęcia stanowiska profesora nadzwyczajnego, stał się inwalidą niezdolnym do jakiegokolwiek zatrudnienia i stale wymaga pomocy osoby trzeciej.

źródło: NKJP: Wyrok z dnia 29 września 2000 r., V CKN 527/00

Środek depresyjny jest to substancja upośledzająca funkcjonowanie organizmu oraz osłabiająca jego aktywność, nie zaś wpływająca na pogorszenie nastroju.

źródło: NKJP: Roger Vogler, Wayne Bartz: Nastolatki i alkohol: Kiedy nie wystarczy powiedzieć „nie”, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upośledzam	upośledzamy
2 os.	upośledzasz	upośledzacie
3 os.	upośledza	upośledzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upośledzałem +(e)m upośledzał	upośledzałam +(e)m upośledzała	upośledzałom +(e)m upośledzało	upośledzaliśmy +(e)śmy upośledzali	upośledzałyśmy +(e)śmy upośledzały
2 os.	upośledzałeś +(e)ś upośledzał	upośledzałaś +(e)ś upośledzała	upośledzałoś +(e)ś upośledzało	upośledzaliście +(e)ście upośledzali	upośledzałyście +(e)ście upośledzały
3 os.	upośledzał	upośledzała	upośledzało	upośledzali	upośledzały

bezosobnik: upośledzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę upośledzał będę upośledzać	będę upośledzała będę upośledzać	będę upośledzało będę upośledzać	będziemy upośledzali będziemy upośledzać	będziemy upośledzały będziemy upośledzać
2 os.	będziesz upośledzał będziesz upośledzać	będziesz upośledzała będziesz upośledzać	będziesz upośledzało będziesz upośledzać	będziecie upośledzali będziecie upośledzać	będziecie upośledzały będziecie upośledzać
3 os.	będzie upośledzał będzie upośledzać	będzie upośledzała będzie upośledzać	będzie upośledzało będzie upośledzać	będą upośledzali będą upośledzać	będą upośledzały będą upośledzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upośledzajmy
2 os.	upośledzaj	upośledzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upośledzałbym bym upośledzał	upośledzałabym bym upośledzała	upośledzałobym bym upośledzało	upośledzalibyśmy byśmy upośledzali	upośledzałybyśmy byśmy upośledzały
2 os.	upośledzałbyś byś upośledzał	upośledzałabyś byś upośledzała	upośledzałobyś byś upośledzało	upośledzalibyście byście upośledzali	upośledzałybyście byście upośledzały
3 os.	upośledzałby by upośledzał	upośledzałaby by upośledzała	upośledzałoby by upośledzało	upośledzaliby by upośledzali	upośledzałyby by upośledzały

bezosobnik: upośledzano by

bezokolicznik: upośledzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: upośledzając

gerundium: upośledzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upośledzanie	upośledzania
D.	upośledzania	upośledzań
C.	upośledzaniu	upośledzaniom
B.	upośledzanie	upośledzania
N.	upośledzaniem	upośledzaniami
Ms.	upośledzaniu	upośledzaniach
W.	upośledzanie	upośledzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: upośledzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upośledzający	upośledzający	upośledzający	upośledzające	upośledzająca
D.	upośledzającego	upośledzającego	upośledzającego	upośledzającego	upośledzającej
C.	upośledzającemu	upośledzającemu	upośledzającemu	upośledzającemu	upośledzającej
B.	upośledzającego	upośledzającego	upośledzający	upośledzające	upośledzającą
N.	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającą
Ms.	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upośledzający	upośledzający	upośledzające	upośledzające
D.	upośledzających	upośledzających	upośledzających	upośledzających
C.	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającym	upośledzającym
B.	upośledzających	upośledzających	upośledzających	upośledzające
N.	upośledzającymi	upośledzającymi	upośledzającymi	upośledzającymi
Ms.	upośledzających	upośledzających	upośledzających	upośledzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: upośledzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upośledzany	upośledzany	upośledzany	upośledzane	upośledzana
D.	upośledzanego	upośledzanego	upośledzanego	upośledzanego	upośledzanej
C.	upośledzanemu	upośledzanemu	upośledzanemu	upośledzanemu	upośledzanej
B.	upośledzanego	upośledzanego	upośledzany	upośledzane	upośledzaną
N.	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanym	upośledzaną
Ms.	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upośledzani	upośledzani	upośledzane	upośledzane
D.	upośledzanych	upośledzanych	upośledzanych	upośledzanych
C.	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanym	upośledzanym
B.	upośledzanych	upośledzanych	upośledzanych	upośledzane
N.	upośledzanymi	upośledzanymi	upośledzanymi	upośledzanymi
Ms.	upośledzanych	upośledzanych	upośledzanych	upośledzanych

odpowiednik aspektowy: upośledzić

Składnia

Rz_nieżywotny	+	upośledzać	+	CO
Rz_nieżywotny	+	upośledzać	+	JAK

Pochodzenie

Zob. upośledzić