upośledzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

zmniejszyć sprawność funkcjonowania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Choroby i ich leczenie

przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

osłabić

Połączenia

upośledzić funkcje organizmu, koordynację ruchową, słuch, sprawność, wzrok
upośledzić fizycznie, psychicznie, ruchowo, umysłowo

Cytaty

Gdy jesteś śmiertelnie chora i operacja ratująca ci życie nieuchronnie zarazem upośledzi cię umysłowo, to niewątpliwie ty sama jesteś jedynym uprawnionym do wyboru pomiędzy śmiercią a debilizmem.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

Dlatego właśnie udar mózgu może upośledzić zdolność chodzenia albo mówienia w zależności od tego, która partia mózgu została uszkodzona.

źródło: NKJP: Jolanta Gajda: ABC Mądrego Rodzica: Inteligencja Twojego Dziecka, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upośledzę	upośledzimy
2 os.	upośledzisz	upośledzicie
3 os.	upośledzi	upośledzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upośledziłem +(e)m upośledził	upośledziłam +(e)m upośledziła	upośledziłom +(e)m upośledziło	upośledziliśmy +(e)śmy upośledzili	upośledziłyśmy +(e)śmy upośledziły
2 os.	upośledziłeś +(e)ś upośledził	upośledziłaś +(e)ś upośledziła	upośledziłoś +(e)ś upośledziło	upośledziliście +(e)ście upośledzili	upośledziłyście +(e)ście upośledziły
3 os.	upośledził	upośledziła	upośledziło	upośledzili	upośledziły

bezosobnik: upośledzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upośledźmy
2 os.	upośledź	upośledźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upośledziłbym bym upośledził	upośledziłabym bym upośledziła	upośledziłobym bym upośledziło	upośledzilibyśmy byśmy upośledzili	upośledziłybyśmy byśmy upośledziły
2 os.	upośledziłbyś byś upośledził	upośledziłabyś byś upośledziła	upośledziłobyś byś upośledziło	upośledzilibyście byście upośledzili	upośledziłybyście byście upośledziły
3 os.	upośledziłby by upośledził	upośledziłaby by upośledziła	upośledziłoby by upośledziło	upośledziliby by upośledzili	upośledziłyby by upośledziły

bezosobnik: upośledzono by

bezokolicznik: upośledzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upośledziwszy

gerundium: upośledzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upośledzenie	upośledzenia
D.	upośledzenia	upośledzeń
C.	upośledzeniu	upośledzeniom
B.	upośledzenie	upośledzenia
N.	upośledzeniem	upośledzeniami
Ms.	upośledzeniu	upośledzeniach
W.	upośledzenie	upośledzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: upośledzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upośledzony	upośledzony	upośledzony	upośledzone	upośledzona
D.	upośledzonego	upośledzonego	upośledzonego	upośledzonego	upośledzonej
C.	upośledzonemu	upośledzonemu	upośledzonemu	upośledzonemu	upośledzonej
B.	upośledzonego	upośledzonego	upośledzony	upośledzone	upośledzoną
N.	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonym	upośledzoną
Ms.	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upośledzeni	upośledzeni	upośledzone	upośledzone
D.	upośledzonych	upośledzonych	upośledzonych	upośledzonych
C.	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonym	upośledzonym
B.	upośledzonych	upośledzonych	upośledzonych	upośledzone
N.	upośledzonymi	upośledzonymi	upośledzonymi	upośledzonymi
Ms.	upośledzonych	upośledzonych	upośledzonych	upośledzonych

odpowiednik aspektowy: upośledzać

Składnia

Rz_nieżywotny	+	upośledzić	+	CO
Rz_nieżywotny	+	upośledzić	+	KOGO + (JAK)

Pochodzenie

Od przymiotnika pośledni 'lichy, drugorzędny, gorszego gatunku'; st.pol. ‘końcowy, ostatni, późniejszy; tylny' lub bezpośrednio od wyrażenia przyimkowego *po slědě 'na końcu, z tyłu' (Bor)