pozwolić - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

zgodzić się na coś lub nie próbować temu przeciwdziałać

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

	synonimy:	dać
	antonimy:	zabronić zakazać

Połączenia

ojciec (nie) pozwolił; matka (nie) pozwoliła; rodzice (nie) pozwolili
pozwolić córce, dziecku, synowi

Cytaty

	Czy książę pozwoli mi uruchomić place w Podkowie? źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	Mubarak nie pozwolił na obecność obserwatorów, nie zniósł stanu wyjątkowego, wybory były pełne nieprawidłowości i wolne tylko na tyle, by nie zagroziły jego rządom. źródło: KWSJP: Robert Stefanicki: Nowe szaty faraona, Ozon, 2005, nr 23
	Jest moim jedynym dzieckiem i nie pozwolę jej zejść na złą drogę. źródło: KWSJP: Matka i córka: dlaczego już się nie rozumiemy?, Naj, 2003, nr 31
	Mama naprawdę wyzdrowiała. Nawet nie pozwoliła, żeby ojciec tknął się czegoś przy robieniu kolacji. źródło: KWSJP: Lucyna Legut: Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości, 1983

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pozwolę	pozwolimy
2 os.	pozwolisz	pozwolicie
3 os.	pozwoli	pozwolą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pozwoliłem +(e)m pozwolił	pozwoliłam +(e)m pozwoliła	pozwoliłom +(e)m pozwoliło	pozwoliliśmy +(e)śmy pozwolili	pozwoliłyśmy +(e)śmy pozwoliły
2 os.	pozwoliłeś +(e)ś pozwolił	pozwoliłaś +(e)ś pozwoliła	pozwoliłoś +(e)ś pozwoliło	pozwoliliście +(e)ście pozwolili	pozwoliłyście +(e)ście pozwoliły
3 os.	pozwolił	pozwoliła	pozwoliło	pozwolili	pozwoliły

bezosobnik: pozwolono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pozwólmy
2 os.	pozwól	pozwólcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pozwoliłbym bym pozwolił	pozwoliłabym bym pozwoliła	pozwoliłobym bym pozwoliło	pozwolilibyśmy byśmy pozwolili	pozwoliłybyśmy byśmy pozwoliły
2 os.	pozwoliłbyś byś pozwolił	pozwoliłabyś byś pozwoliła	pozwoliłobyś byś pozwoliło	pozwolilibyście byście pozwolili	pozwoliłybyście byście pozwoliły
3 os.	pozwoliłby by pozwolił	pozwoliłaby by pozwoliła	pozwoliłoby by pozwoliło	pozwoliliby by pozwolili	pozwoliłyby by pozwoliły

bezosobnik: pozwolono by

bezokolicznik: pozwolić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pozwoliwszy

gerundium: pozwolenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pozwolenie	pozwolenia
D.	pozwolenia	pozwoleń
C.	pozwoleniu	pozwoleniom
B.	pozwolenie	pozwolenia
N.	pozwoleniem	pozwoleniami
Ms.	pozwoleniu	pozwoleniach
W.	pozwolenie	pozwolenia

odpowiednik aspektowy: pozwalać

Składnia

Rz_osobowy	+	pozwolić	+	(KOMU) + na CO
Rz_osobowy	+	pozwolić	+	(KOMU) + żeby ZDANIE
Rz_osobowy	+	pozwolić	+	BEZOKOLICZNIK

Pochodzenie

st.pol. zwolić 'wyratować, ocalić; wyrazić zgodę, przystać na coś'

z psł. *sъ-voliti 'wyrazić swą wolę, pozwolić, zezwolić'

We współczesnym języku pol. zachowane tylko formy prefigowane od st.pol. zwolić (do-, po-, przy-, zez-, wy-zwolić), to zaś od psł. czasownika prefigowanego *sъvoliti < *voliti 'wyrażać swoją wolę, wybierać'.