osądzać - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

wydawać wyrok po zakończeniu postępowania sądowego

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

sąd

osądzać zbrodniarzy

Krakowski Sąd Apelacyjny uznał winę bielskiego adwokata [...]. Teraz mecenasa osądzać będzie dodatkowo sąd dyscyplinarny Okręgowej Rady Adwokackiej w Bielsku-Białej.

źródło: NKJP: (ORKA): Niegodny mecenas, Trybuna Śląska, 2001-12-14

Dziś odbyła się debata nad niezwykle ważnym projektem ustawy o ratyfikacji Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, co warunkuje możność osądzania zbrodniarzy wojennych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.01.2001

Kara odsunięta w czasie jest odczuwana jako represja, a nie kara. Dlatego tak ważne jest szybkie prowadzenie dochodzeń i osądzanie spraw przez sądy.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: O zbrodniach i karach, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	osądzam	osądzamy
2 os.	osądzasz	osądzacie
3 os.	osądza	osądzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	osądzałem +(e)m osądzał	osądzałam +(e)m osądzała	osądzałom +(e)m osądzało	osądzaliśmy +(e)śmy osądzali	osądzałyśmy +(e)śmy osądzały
2 os.	osądzałeś +(e)ś osądzał	osądzałaś +(e)ś osądzała	osądzałoś +(e)ś osądzało	osądzaliście +(e)ście osądzali	osądzałyście +(e)ście osądzały
3 os.	osądzał	osądzała	osądzało	osądzali	osądzały

bezosobnik: osądzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę osądzał będę osądzać	będę osądzała będę osądzać	będę osądzało będę osądzać	będziemy osądzali będziemy osądzać	będziemy osądzały będziemy osądzać
2 os.	będziesz osądzał będziesz osądzać	będziesz osądzała będziesz osądzać	będziesz osądzało będziesz osądzać	będziecie osądzali będziecie osądzać	będziecie osądzały będziecie osądzać
3 os.	będzie osądzał będzie osądzać	będzie osądzała będzie osądzać	będzie osądzało będzie osądzać	będą osądzali będą osądzać	będą osądzały będą osądzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		osądzajmy
2 os.	osądzaj	osądzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	osądzałbym bym osądzał	osądzałabym bym osądzała	osądzałobym bym osądzało	osądzalibyśmy byśmy osądzali	osądzałybyśmy byśmy osądzały
2 os.	osądzałbyś byś osądzał	osądzałabyś byś osądzała	osądzałobyś byś osądzało	osądzalibyście byście osądzali	osądzałybyście byście osądzały
3 os.	osądzałby by osądzał	osądzałaby by osądzała	osądzałoby by osądzało	osądzaliby by osądzali	osądzałyby by osądzały

bezosobnik: osądzano by

bezokolicznik: osądzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: osądzając

gerundium: osądzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	osądzanie	osądzania
D.	osądzania	osądzań
C.	osądzaniu	osądzaniom
B.	osądzanie	osądzania
N.	osądzaniem	osądzaniami
Ms.	osądzaniu	osądzaniach
W.	osądzanie	osądzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: osądzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	osądzający	osądzający	osądzający	osądzające	osądzająca
D.	osądzającego	osądzającego	osądzającego	osądzającego	osądzającej
C.	osądzającemu	osądzającemu	osądzającemu	osądzającemu	osądzającej
B.	osądzającego	osądzającego	osądzający	osądzające	osądzającą
N.	osądzającym	osądzającym	osądzającym	osądzającym	osądzającą
Ms.	osądzającym	osądzającym	osądzającym	osądzającym	osądzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	osądzający	osądzający	osądzające	osądzające
D.	osądzających	osądzających	osądzających	osądzających
C.	osądzającym	osądzającym	osądzającym	osądzającym
B.	osądzających	osądzających	osądzających	osądzające
N.	osądzającymi	osądzającymi	osądzającymi	osądzającymi
Ms.	osądzających	osądzających	osądzających	osądzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: osądzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	osądzany	osądzany	osądzany	osądzane	osądzana
D.	osądzanego	osądzanego	osądzanego	osądzanego	osądzanej
C.	osądzanemu	osądzanemu	osądzanemu	osądzanemu	osądzanej
B.	osądzanego	osądzanego	osądzany	osądzane	osądzaną
N.	osądzanym	osądzanym	osądzanym	osądzanym	osądzaną
Ms.	osądzanym	osądzanym	osądzanym	osądzanym	osądzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	osądzani	osądzani	osądzane	osądzane
D.	osądzanych	osądzanych	osądzanych	osądzanych
C.	osądzanym	osądzanym	osądzanym	osądzanym
B.	osądzanych	osądzanych	osądzanych	osądzane
N.	osądzanymi	osądzanymi	osądzanymi	osądzanymi
Ms.	osądzanych	osądzanych	osądzanych	osądzanych

odpowiednik aspektowy: osądzić

Składnia

	+	osądzać	+	KOGO + (za CO) + (na CO)
	+	osądzać	+	CO

Pochodzenie

Zob. sądzić