dowodzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

wykazywać prawdziwość lub istnienie czegoś

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

rodzaje pracy

synonimy:

udowadniać

autor dowodzi; naukowcy dowodzą
dowodzić swego męstwa, swej niewinności, swej przynależności do czegoś, swojej racji; absurdalności zarzutów, fałszywości teorii, istnienia Boga, nadużycia władzy, pokrewieństwa, słuszności czegoś, winy, zdrady
dowodzić czynem, postawą
dowodzić w książce, w artykule
dowodzić jasno, niezbicie
objaśniać i dowodzić

	W Algierii nic nie kończy się na dyskusji. Tu każdy ma swoje zdanie, ale w dodatku każdy czuje jeszcze potrzebę, aby to zdanie forsować na siłę, aby dowodzić swojej racji. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Wojna futbolowa, 2005
	Spotkałam mężczyznę, który, podobnie jak ja, znalazł swoje miejsce w świecie i nie musiał już niczego nikomu dowodzić. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008
	Bruno pogłębił prace Kopernika [...]. Kierując się żelazną logiką, dowodził, że wszechświat jest nieskończony, a w nim może znajdować się nieskończenie wiele światów. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002
	Lew Gumilow […] w jednej ze swoich najważniejszych prac […] dowodził, jak wielki wpływ na kształtowanie się państwowości ruskiej (a w konsekwencji również rosyjskiej) miały ludy stepowe, przede wszystkim Mongołowie. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Kraina, w której można żyć tysiąc lat, Esensja, 2009-05-11
	Zbieg okoliczności, plotka, artykuł prasowy, wypadek drogowy czy katastrofa morska mogą - dowodził, posiłkując się obficie przykładami - rozchybotać […] gospodarkę równie skutecznie jak trwała koniunktura czy dekoniunktura. źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dowodziłem +(e)m dowodził	dowodziłam +(e)m dowodziła	dowodziłom +(e)m dowodziło	dowodziliśmy +(e)śmy dowodzili	dowodziłyśmy +(e)śmy dowodziły
2 os.	dowodziłeś +(e)ś dowodził	dowodziłaś +(e)ś dowodziła	dowodziłoś +(e)ś dowodziło	dowodziliście +(e)ście dowodzili	dowodziłyście +(e)ście dowodziły
3 os.	dowodził	dowodziła	dowodziło	dowodzili	dowodziły

bezosobnik: dowodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dowodził będę dowodzić	będę dowodziła będę dowodzić	będę dowodziło będę dowodzić	będziemy dowodzili będziemy dowodzić	będziemy dowodziły będziemy dowodzić
2 os.	będziesz dowodził będziesz dowodzić	będziesz dowodziła będziesz dowodzić	będziesz dowodziło będziesz dowodzić	będziecie dowodzili będziecie dowodzić	będziecie dowodziły będziecie dowodzić
3 os.	będzie dowodził będzie dowodzić	będzie dowodziła będzie dowodzić	będzie dowodziło będzie dowodzić	będą dowodzili będą dowodzić	będą dowodziły będą dowodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dowodźmy dowódźmy
2 os.	dowodź dowódź	dowodźcie dowódźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dowodziłbym bym dowodził	dowodziłabym bym dowodziła	dowodziłobym bym dowodziło	dowodzilibyśmy byśmy dowodzili	dowodziłybyśmy byśmy dowodziły
2 os.	dowodziłbyś byś dowodził	dowodziłabyś byś dowodziła	dowodziłobyś byś dowodziło	dowodzilibyście byście dowodzili	dowodziłybyście byście dowodziły
3 os.	dowodziłby by dowodził	dowodziłaby by dowodziła	dowodziłoby by dowodziło	dowodziliby by dowodzili	dowodziłyby by dowodziły

bezosobnik: dowodzono by

bezokolicznik: dowodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

dowodząc

gerundium: dowodzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: dowodzący

imiesłów przymiotnikowy bierny: dowodzony

odpowiednik aspektowy: dowieść

Rz_osobowy	+	dowodzić	+	CZEGO
Rz_osobowy	+	dowodzić	+	że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

Zob. wodzić, wieść II