przeciwstawić - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

zestawić na zasadzie przeciwieństwa

W ostatnim schemacie na pozycji celownika prawie zawsze występuje zaimek sobie.

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

	synonimy:	skontrastować
	hiperonimy:	porównać

przeciwstawić coś filozofii, kulturze, poglądowi, pomysłowi, teorii, tezie, wykładni
przeciwstawić czemuś ideę, koncepcję, metodę, model, postawę, przekonanie, tendencję, teorię, twierdzenie, wartości, wiarę; (sobie) dwa światy, dwie teorie, różne tendencje, piekło i niebo

	Dawnemu wzorcowi Polaka, obrońcy swobód stanowych i przedmurza chrześcijaństwa, przeciwstawiono model patrioty, który codziennym, wytrwałym trudem daje wyraz swej odpowiedzialności za losy ojczyzny. źródło: KWSJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002
	W artykule o twórczości Sieroszewskiego przeciwstawił on lirykę charakterystyczną dla „Szkiców” Adama Szymańskiego utworom autora „Na kresach lasów”. źródło: KWSJP: Michał Głowiński: Ekspresja i empatia, 1997
	Literacki Roland (w odróżnieniu od przeciwstawionego mu Oliwiera […]) nad roztropność, chłodną kalkulację i przemyślaną strategię przedkładał heroizm. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007
	Projektując elewację frontową pałacu i wygląd galerii, przeciwstawił sobie różne tendencje. źródło: KWSJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia,2001
	W sposób jasny i zdecydowany przeciwstawiono sobie dwa światy: robotników walczących o wyzwolenie i prawo do życia i „panów”, którzy wprawdzie nie lubią Niemców, po cichu jednak […] robią interesy ze stacjonującym w majątku oddziałem Wehrmachtu. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeciwstawiłem +(e)m przeciwstawił	przeciwstawiłam +(e)m przeciwstawiła	przeciwstawiłom +(e)m przeciwstawiło	przeciwstawiliśmy +(e)śmy przeciwstawili	przeciwstawiłyśmy +(e)śmy przeciwstawiły
2 os.	przeciwstawiłeś +(e)ś przeciwstawił	przeciwstawiłaś +(e)ś przeciwstawiła	przeciwstawiłoś +(e)ś przeciwstawiło	przeciwstawiliście +(e)ście przeciwstawili	przeciwstawiłyście +(e)ście przeciwstawiły
3 os.	przeciwstawił	przeciwstawiła	przeciwstawiło	przeciwstawili	przeciwstawiły

bezosobnik: przeciwstawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przeciwstawmy
2 os.	przeciwstaw	przeciwstawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeciwstawiłbym bym przeciwstawił	przeciwstawiłabym bym przeciwstawiła	przeciwstawiłobym bym przeciwstawiło	przeciwstawilibyśmy byśmy przeciwstawili	przeciwstawiłybyśmy byśmy przeciwstawiły
2 os.	przeciwstawiłbyś byś przeciwstawił	przeciwstawiłabyś byś przeciwstawiła	przeciwstawiłobyś byś przeciwstawiło	przeciwstawilibyście byście przeciwstawili	przeciwstawiłybyście byście przeciwstawiły
3 os.	przeciwstawiłby by przeciwstawił	przeciwstawiłaby by przeciwstawiła	przeciwstawiłoby by przeciwstawiło	przeciwstawiliby by przeciwstawili	przeciwstawiłyby by przeciwstawiły

bezosobnik: przeciwstawiono by

bezokolicznik: przeciwstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przeciwstawiwszy

gerundium: przeciwstawienie

rodzaj gramatyczny: dk

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeciwstawiony

odpowiednik aspektowy: przeciwstawiać

	+	przeciwstawić	+	KOMU/CZEMU + KOGO/CO
	+	przeciwstawić	+	KOGO/CO[sub]pl[/sub] + KOMU

przeciw + stawić; prawdopodobnie kalka różnych obcych wyrazów w zależności od znaczenia (Bańk); zob. przeciw, stawić się