życzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

mówiąc (lub pisząc) do kogoś, wyrażać pragnienie, żeby stało się w jego życiu coś dobrego, o czym mowa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Tradycja

zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:

winszować

Połączenia

życzyć komuś dobrej nocy, miłego dnia, owocnych obrad, pomyślności, powodzenia, powrotu do zdrowia, przyjemnego pobytu, smacznego, sukcesów, szczęścia, szczęśliwej drogi, wszystkiego najlepszego, wytrwałości, zdrowia
gratulować i życzyć czegoś

Cytaty

	Pani Carlton życzyła mi wszystkiego najlepszego i poprosiła, abym tak interesujących opisów różnych krajów nie zachowywała dla samej siebie. źródło: KWSJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965
	Bartek pożegnał Mędrców, którzy - choć z mieszanymi uczuciami - życzyli mu powodzenia. źródło: KWSJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989
	Dość niezgrabnym, ale miłym rymem sławił on przymioty nowożeńców i życzył im niegasnącego szczęścia. źródło: KWSJP: Marek Ruszczyc: Potomkowie generała, 1985
	Przed każdym z Was otwiera się szansa zawodniczej, sportowej kariery. Życzę więc, żeby spełniły się wasze marzenia. źródło: NKJP: (bat): Honory dla mistrzów, Gazeta Krakowska, 2002-11-25
	Szukajmy nieustannie okazji, żeby zadbać o własne ciało, bo wtedy i duch nasz na tym zyska, zatem będziemy zdrowsi na ciele i umyśle, czego wszystkim z całego serca życzę. źródło: NKJP:Nieuleczalny Struś Pędziwiatr: Poważny błahy wakacyjny temat, Lokalna, 2002-03-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	życzę	życzymy
2 os.	życzysz	życzycie
3 os.	życzy	życzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	życzyłem +(e)m życzył	życzyłam +(e)m życzyła	życzyłom +(e)m życzyło	życzyliśmy +(e)śmy życzyli	życzyłyśmy +(e)śmy życzyły
2 os.	życzyłeś +(e)ś życzył	życzyłaś +(e)ś życzyła	życzyłoś +(e)ś życzyło	życzyliście +(e)ście życzyli	życzyłyście +(e)ście życzyły
3 os.	życzył	życzyła	życzyło	życzyli	życzyły

bezosobnik: życzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę życzył będę życzyć	będę życzyła będę życzyć	będę życzyło będę życzyć	będziemy życzyli będziemy życzyć	będziemy życzyły będziemy życzyć
2 os.	będziesz życzył będziesz życzyć	będziesz życzyła będziesz życzyć	będziesz życzyło będziesz życzyć	będziecie życzyli będziecie życzyć	będziecie życzyły będziecie życzyć
3 os.	będzie życzył będzie życzyć	będzie życzyła będzie życzyć	będzie życzyło będzie życzyć	będą życzyli będą życzyć	będą życzyły będą życzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		życzmy
2 os.	życz	życzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	życzyłbym bym życzył	życzyłabym bym życzyła	życzyłobym bym życzyło	życzylibyśmy byśmy życzyli	życzyłybyśmy byśmy życzyły
2 os.	życzyłbyś byś życzył	życzyłabyś byś życzyła	życzyłobyś byś życzyło	życzylibyście byście życzyli	życzyłybyście byście życzyły
3 os.	życzyłby by życzył	życzyłaby by życzyła	życzyłoby by życzyło	życzyliby by życzyli	życzyłyby by życzyły

bezosobnik: życzono by

bezokolicznik: życzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: życząc

gerundium: życzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	życzenie	życzenia
D.	życzenia	życzeń
C.	życzeniu	życzeniom
B.	życzenie	życzenia
N.	życzeniem	życzeniami
Ms.	życzeniu	życzeniach
W.	życzenie	życzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: życzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	życzący	życzący	życzący	życzące	życząca
D.	życzącego	życzącego	życzącego	życzącego	życzącej
C.	życzącemu	życzącemu	życzącemu	życzącemu	życzącej
B.	życzącego	życzącego	życzący	życzące	życzącą
N.	życzącym	życzącym	życzącym	życzącym	życzącą
Ms.	życzącym	życzącym	życzącym	życzącym	życzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	życzący	życzący	życzące	życzące
D.	życzących	życzących	życzących	życzących
C.	życzącym	życzącym	życzącym	życzącym
B.	życzących	życzących	życzących	życzące
N.	życzącymi	życzącymi	życzącymi	życzącymi
Ms.	życzących	życzących	życzących	życzących

Składnia

Rz_osobowy	+	życzyć	+	KOMU + CZEGO
Rz_osobowy	+	życzyć	+	KOMU + żeby ZDANIE

Pochodzenie

zach. psł. *žitъčiti

Wtórnie utworzona bezprzedrostkowa postać od podstawowego *požitъčiti, wskutek odrzucenia rzekomego przedrostka po- w rzeczywistości należącego do podstawy czasownika .
Zob. pożyczyć, pożytek