pożyczyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

złożyć komuś życzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

powinszować
zażyczyć

Cytaty

Tłum za nami szumiał, a on uścisnął mi rękę, pożyczył szczęścia i ściszając głos zauważył, że oni się już na pewno sami boją tego, co zrobili, i zagadnął wprost, czy ja się nie boję.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Patryk zabronił kogokolwiek informować, kierowca ma obowiązek milczeć jak grób: dostarczyć bochenki, pożyczyć „smacznego”, powiedzieć „szczęść Boże” - i tyle.

źródło: NKJP: Skrawek nieba, Dziennik Polski, 2003-12-27

Skoro ta chwila jeszcze trwa, skorzystam, by i Tobie pożyczyć udanego kolejnego roku, a zwłaszcza nieustającego zdrowia oraz trwałych osiągnięć.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pożyczę	pożyczymy
2 os.	pożyczysz	pożyczycie
3 os.	pożyczy	pożyczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pożyczyłem +(e)m pożyczył	pożyczyłam +(e)m pożyczyła	pożyczyłom +(e)m pożyczyło	pożyczyliśmy +(e)śmy pożyczyli	pożyczyłyśmy +(e)śmy pożyczyły
2 os.	pożyczyłeś +(e)ś pożyczył	pożyczyłaś +(e)ś pożyczyła	pożyczyłoś +(e)ś pożyczyło	pożyczyliście +(e)ście pożyczyli	pożyczyłyście +(e)ście pożyczyły
3 os.	pożyczył	pożyczyła	pożyczyło	pożyczyli	pożyczyły

bezosobnik: pożyczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pożyczmy
2 os.	pożycz	pożyczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pożyczyłbym bym pożyczył	pożyczyłabym bym pożyczyła	pożyczyłobym bym pożyczyło	pożyczylibyśmy byśmy pożyczyli	pożyczyłybyśmy byśmy pożyczyły
2 os.	pożyczyłbyś byś pożyczył	pożyczyłabyś byś pożyczyła	pożyczyłobyś byś pożyczyło	pożyczylibyście byście pożyczyli	pożyczyłybyście byście pożyczyły
3 os.	pożyczyłby by pożyczył	pożyczyłaby by pożyczyła	pożyczyłoby by pożyczyło	pożyczyliby by pożyczyli	pożyczyłyby by pożyczyły

bezosobnik: pożyczono by

bezokolicznik: pożyczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pożyczywszy

gerundium: pożyczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pożyczenie	pożyczenia
D.	pożyczenia	pożyczeń
C.	pożyczeniu	pożyczeniom
B.	pożyczenie	pożyczenia
N.	pożyczeniem	pożyczeniami
Ms.	pożyczeniu	pożyczeniach
W.	pożyczenie	pożyczenia

Składnia

Rz_osobowy

+

pożyczyć

+

KOMU + CZEGO

Pochodzenie

psł. *požitъčiti 'dać komuś coś do używania, przekazać do korzystania'

Postać prasłowiańska jest czasownikiem odrzeczownikowym od *požitъkъ 'używanie czegoś, użytek, użyteczność, zysk, korzyść'; od podstawowego *požitъčiti wtórnie utworzona bezprzedrostkowa postać *žitъčiti, wskutek odrzucenia rzekomego przedrostka po-, w rzeczywistości należącego do podstawy czasownika; zob. życzyć, pożytek