ocalać

  • książk.  ratować przed śmiercią, zniszczeniem lub innym nieszczęściem
  • ATEMATYCZNY

  • hiperonimy:  ratować
    • ocalać cywilizację, dorobek, duszę, dzieło, głowę, godność, honor, niepodległość, ojczyznę, pamiątki, pamięć, polskość, przyrodę, świat, Tatry, tożsamość, wolność, życie; jeńców, ludność, naród, rodzinę, skazanego, Żydów
    • ocalać od niepamięci, od śmierci, od zagłady, od zapomnienia, od zniszczenia
    • ocalać przed hańbą, przed ogniem, przed profanacją, przed utonięciem, przed zagładą, przed zapomnieniem, przed zniszczeniem; przed grabieżcą, przed napastnikiem
    • ocalać z pogromu, z powstania, z pożaru
  • Spogląda na nią z pobłażliwą wyższością człowieka mającego zakodowane w genach odruchy przodków, którzy tylko dzięki przytomności umysłu w podobnych sytuacjach ocalali życie.

    źródło: KWSJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

    Osamotniona Ifigenia żegna się z życiem bez żalu, choć pewnie z wielkim bólem zawodu... Ocala swą godność, odwracając się od świata, gdyż nie ma w nim miłości...

    źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963

    Jarosław Sokół ocala od zapomnienia rzeczy ważne - głównie dla tych, którzy nadejdą. Współczesnym zaś podstawia lustro, by mogli przyjrzeć się sobie dokładnie.

    źródło: NKJP: Lucyna Kondrat, Paweł Smogorzewski, Wielkie małe rzeczy, Gazeta Poznańska, 2002-10-26

    [...] myślisz, że to naród, kultura ocala przed nicością?

    źródło: NKJP: Dekatolizator - rozmowa z Barnimem Regalicą, Fronda, 1998, nr 8

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ocalam
    ocalamy
    2 os. ocalasz
    ocalacie
    3 os. ocala
    ocalają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ocalałem
    +(e)m ocalał
    ocalałam
    +(e)m ocalała
    ocalałom
    +(e)m ocalało
    ocalaliśmy
    +(e)śmy ocalali
    ocalałyśmy
    +(e)śmy ocalały
    2 os. ocalałeś
    +(e)ś ocalał
    ocalałaś
    +(e)ś ocalała
    ocalałoś
    +(e)ś ocalało
    ocalaliście
    +(e)ście ocalali
    ocalałyście
    +(e)ście ocalały
    3 os. ocalał
    ocalała
    ocalało
    ocalali
    ocalały

    bezosobnik: ocalano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę ocalał
    będę ocalać
    będę ocalała
    będę ocalać
    będę ocalało
    będę ocalać
    będziemy ocalali
    będziemy ocalać
    będziemy ocalały
    będziemy ocalać
    2 os. będziesz ocalał
    będziesz ocalać
    będziesz ocalała
    będziesz ocalać
    będziesz ocalało
    będziesz ocalać
    będziecie ocalali
    będziecie ocalać
    będziecie ocalały
    będziecie ocalać
    3 os. będzie ocalał
    będzie ocalać
    będzie ocalała
    będzie ocalać
    będzie ocalało
    będzie ocalać
    będą ocalali
    będą ocalać
    będą ocalały
    będą ocalać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ocalajmy
    2 os. ocalaj
    ocalajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ocalałbym
    bym ocalał
    ocalałabym
    bym ocalała
    ocalałobym
    bym ocalało
    ocalalibyśmy
    byśmy ocalali
    ocalałybyśmy
    byśmy ocalały
    2 os. ocalałbyś
    byś ocalał
    ocalałabyś
    byś ocalała
    ocalałobyś
    byś ocalało
    ocalalibyście
    byście ocalali
    ocalałybyście
    byście ocalały
    3 os. ocalałby
    by ocalał
    ocalałaby
    by ocalała
    ocalałoby
    by ocalało
    ocalaliby
    by ocalali
    ocalałyby
    by ocalały

    bezosobnik: ocalano by

    bezokolicznik: ocalać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: ocalając

    gerundium: ocalanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: ocalający

    imiesłów przymiotnikowy bierny: ocalany

    odpowiednik aspektowy: ocalić

  • bez ograniczeń + ocalać +
    KOGO/CO + od CZEGO | przed KIM/CZYM | z CZEGO
  • Zob. ocalić

CHRONOLOGIZACJA:
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 17.09.2014