-
6.
wyrażać określone uczucie w sposób otwarty lub gwałtowny -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka
zachowania emocjonalne -
synonimy: puchnąć
-
- pękać z dumy, z radości, ze śmiechu, ze złości
-
Cieszę się i ze względu na starych. Pękają z dumy. Należy im się to.
źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1995
Była z Asią w Mahabalipuram, które bardzo zachwala. Oczywiście Max pęka z zazdrości, kiedy opowiada, jakich kolesi poznała.
źródło: NKJP: Max Cegielski: Masala, 2002
Tumiłow zbierał gratulacje, ale [...] nie pękał jak dawniej z dumy, lecz niczym oklaskiwany solista na akompaniatora, wskazywał ręką na swój zespół.
źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. pękam
pękamy
2 os. pękasz
pękacie
3 os. pęka
pękają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. pękałem
+(e)m pękał
pękałam
+(e)m pękała
pękałom
+(e)m pękało
pękaliśmy
+(e)śmy pękali
pękałyśmy
+(e)śmy pękały
2 os. pękałeś
+(e)ś pękał
pękałaś
+(e)ś pękała
pękałoś
+(e)ś pękało
pękaliście
+(e)ście pękali
pękałyście
+(e)ście pękały
3 os. pękał
pękała
pękało
pękali
pękały
bezosobnik: pękano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę pękał
będę pękać
będę pękała
będę pękać
będę pękało
będę pękać
będziemy pękali
będziemy pękać
będziemy pękały
będziemy pękać
2 os. będziesz pękał
będziesz pękać
będziesz pękała
będziesz pękać
będziesz pękało
będziesz pękać
będziecie pękali
będziecie pękać
będziecie pękały
będziecie pękać
3 os. będzie pękał
będzie pękać
będzie pękała
będzie pękać
będzie pękało
będzie pękać
będą pękali
będą pękać
będą pękały
będą pękać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. pękajmy
2 os. pękaj
pękajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. pękałbym
bym pękał
pękałabym
bym pękała
pękałobym
bym pękało
pękalibyśmy
byśmy pękali
pękałybyśmy
byśmy pękały
2 os. pękałbyś
byś pękał
pękałabyś
byś pękała
pękałobyś
byś pękało
pękalibyście
byście pękali
pękałybyście
byście pękały
3 os. pękałby
by pękał
pękałaby
by pękała
pękałoby
by pękało
pękaliby
by pękali
pękałyby
by pękały
bezosobnik: pękano by
bezokolicznik: pękać
imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając
gerundium: pękanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. pękanie
pękania
D. pękania
pękań
C. pękaniu
pękaniom
B. pękanie
pękania
N. pękaniem
pękaniami
Ms. pękaniu
pękaniach
W. pękanie
pękania
imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. pękający
pękający
pękający
pękające
pękająca
D. pękającego
pękającego
pękającego
pękającego
pękającej
C. pękającemu
pękającemu
pękającemu
pękającemu
pękającej
B. pękającego
pękającego
pękający
pękające
pękającą
N. pękającym
pękającym
pękającym
pękającym
pękającą
Ms. pękającym
pękającym
pękającym
pękającym
pękającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. pękający
pękający
pękające
pękające
D. pękających
pękających
pękających
pękających
C. pękającym
pękającym
pękającym
pękającym
B. pękających
pękających
pękających
pękające
N. pękającymi
pękającymi
pękającymi
pękającymi
Ms. pękających
pękających
pękających
pękających
odpowiednik aspektowy: pęknąć
-
Rzosobowy + pękać + z CZEGO -
psł. *pǫkati / *pukati 'pękać z trzaskiem, trzaskać, trzeszczeć'
Czasownik prasłowiański pochodzenia dźwiękonaśladowczego