komenderować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

wydawać rozkazy grupie żołnierzy lub innych osób działających na wzór wojskowy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Wojsko i wojna

czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

policja i inne służby mundurowe

Połączenia

oficer komenderuje
komenderować dywizją, oddziałem, wojskiem, żołnierzami

Cytaty

- Pan nimi dowodzi! - wskazał wyjącą maszynę. - Lepiej mieć papier, jak się jest kapitanem, a trzeba komenderować majorami!

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Oficerowie meldując się wymieniają swoje nazwiska, bez wyjątku chłopskie. [...] Komenderują, tak samo zresztą jak wielu oficerów przed wojną, po chłopsku, można powiedzieć po gospodarsku: „Na-ra-mieee bróń! Pre-zen-tuuuj bróń!”

źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1967

Mam, być może, specyficzny stosunek do żeglarstwa: kocham ocean, jachty, wiatr. Nie znoszę natomiast komenderowania, gwizdków, złotych sznurków, regulaminów.

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	komenderuję	komenderujemy
2 os.	komenderujesz	komenderujecie
3 os.	komenderuje	komenderują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	komenderowałem +(e)m komenderował	komenderowałam +(e)m komenderowała	komenderowałom +(e)m komenderowało	komenderowaliśmy +(e)śmy komenderowali	komenderowałyśmy +(e)śmy komenderowały
2 os.	komenderowałeś +(e)ś komenderował	komenderowałaś +(e)ś komenderowała	komenderowałoś +(e)ś komenderowało	komenderowaliście +(e)ście komenderowali	komenderowałyście +(e)ście komenderowały
3 os.	komenderował	komenderowała	komenderowało	komenderowali	komenderowały

bezosobnik: komenderowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę komenderował będę komenderować	będę komenderowała będę komenderować	będę komenderowało będę komenderować	będziemy komenderowali będziemy komenderować	będziemy komenderowały będziemy komenderować
2 os.	będziesz komenderował będziesz komenderować	będziesz komenderowała będziesz komenderować	będziesz komenderowało będziesz komenderować	będziecie komenderowali będziecie komenderować	będziecie komenderowały będziecie komenderować
3 os.	będzie komenderował będzie komenderować	będzie komenderowała będzie komenderować	będzie komenderowało będzie komenderować	będą komenderowali będą komenderować	będą komenderowały będą komenderować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		komenderujmy
2 os.	komenderuj	komenderujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	komenderowałbym bym komenderował	komenderowałabym bym komenderowała	komenderowałobym bym komenderowało	komenderowalibyśmy byśmy komenderowali	komenderowałybyśmy byśmy komenderowały
2 os.	komenderowałbyś byś komenderował	komenderowałabyś byś komenderowała	komenderowałobyś byś komenderowało	komenderowalibyście byście komenderowali	komenderowałybyście byście komenderowały
3 os.	komenderowałby by komenderował	komenderowałaby by komenderowała	komenderowałoby by komenderowało	komenderowaliby by komenderowali	komenderowałyby by komenderowały

bezosobnik: komenderowano by

bezokolicznik: komenderować

imiesłów przysłówkowy współczesny: komenderując

gerundium: komenderowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	komenderowanie	komenderowania
D.	komenderowania	komenderowań
C.	komenderowaniu	komenderowaniom
B.	komenderowanie	komenderowania
N.	komenderowaniem	komenderowaniami
Ms.	komenderowaniu	komenderowaniach
W.	komenderowanie	komenderowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: komenderujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	komenderujący	komenderujący	komenderujący	komenderujące	komenderująca
D.	komenderującego	komenderującego	komenderującego	komenderującego	komenderującej
C.	komenderującemu	komenderującemu	komenderującemu	komenderującemu	komenderującej
B.	komenderującego	komenderującego	komenderujący	komenderujące	komenderującą
N.	komenderującym	komenderującym	komenderującym	komenderującym	komenderującą
Ms.	komenderującym	komenderującym	komenderującym	komenderującym	komenderującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	komenderujący	komenderujący	komenderujące	komenderujące
D.	komenderujących	komenderujących	komenderujących	komenderujących
C.	komenderującym	komenderującym	komenderującym	komenderującym
B.	komenderujących	komenderujących	komenderujących	komenderujące
N.	komenderującymi	komenderującymi	komenderującymi	komenderującymi
Ms.	komenderujących	komenderujących	komenderujących	komenderujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: komenderowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	komenderowany	komenderowany	komenderowany	komenderowane	komenderowana
D.	komenderowanego	komenderowanego	komenderowanego	komenderowanego	komenderowanej
C.	komenderowanemu	komenderowanemu	komenderowanemu	komenderowanemu	komenderowanej
B.	komenderowanego	komenderowanego	komenderowany	komenderowane	komenderowaną
N.	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanym	komenderowaną
Ms.	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	komenderowani	komenderowani	komenderowane	komenderowane
D.	komenderowanych	komenderowanych	komenderowanych	komenderowanych
C.	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanym	komenderowanym
B.	komenderowanych	komenderowanych	komenderowanych	komenderowane
N.	komenderowanymi	komenderowanymi	komenderowanymi	komenderowanymi
Ms.	komenderowanych	komenderowanych	komenderowanych	komenderowanych

Składnia

	+	komenderować	+	KIM
	+	komenderować	+	MOWA WPROST

Pochodzenie

niem. kommandieren