Co to jest anafora? Definicja
Anafora to środek stylistyczny, polegający na celowym powtórzeniu tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych segmentów zdań, wersów, czy też zwrotek. Pojęcie pochodzi z greckiego słowa „anaphorá„, które oznacza „podniesienie„.
Spis treści
Anafora popularna stała się w szczególności w okresie baroku i oświecenia, gdzie duże znaczenie dla poetów miało zaskoczenie odbiorcy niebanalną koncepcją na budowę i treść dzieła. Daniel Naborowski i Jan Andrzej Morsztyn byli jej wielkimi zwolennikami.
Jaka jest jej funkcja anafory? Znaczenie w tekście
Anafora może być wykorzystana do wzbogacenia wyrazów i zdań oraz podniesienia siły wypowiedzi i przekazu w tekście. Powtarzane słowo lub zwrot na początku kolejnych segmentów wypowiedzi sprawia, że treść staje się bardziej wyrazista i ekspresywna.
Anafora ułatwia także zapamiętywanie istotnych treści. Pomaga budować napięcie w wierszu, szczególnie gdy słowo posiada dużą emocjonalnie wartość. Stworzenie regularnego wzorca może również nadać pracy artystycznej pewien rytmiczny charakter oraz utrzymać jej spójność, realizując określony rodzaj struktury i powiązań między różnymi fragmentami.
Przykłady anafory
Przykłady anafory można odnaleźć w różnych gatunkach literackich, takich jak poezja i proza. Poeta powtarza i stosuje słowa w swoim utworze w celu wzbogacenia dzieła, nadania ekspresywności, podniesienia wyjątkowości samego tekstu oraz podkreślenia pożądanych cech danego przedmiotu, podmiotu lub zjawiska. Istnieje dużo przykładów zastosowania anafory przez pisarzy.
Charles Dickens „Opowieść o dwóch miastach”
„To było najlepsze czasy, to było najgorsze czasy, to było Wiek mądrości, to było wiek głupoty, to było epoka wiary, to było epoka niedowierzania, to było sezon Światła, to było pora Ciemności, to było wiosna nadziei, to było zima rozpaczy […]”.
Daniel Naborowski „Do Anny”
„Z czasem wszytko przemija, z czasem bieżą lata,
Z czasem państw koniec idzie, z czasem tego świata.
Z czasem ustaje dowcip i rozum niszczeje,
Z czasem gładkość, uroda, udatność wiotczeje.
Z czasem kwitnące łąki krasy postradają,
Z czasem drzewa zielone z liścia opadają.
Z czasem burdy ustają, z czasem krwawe boje,
Z czasem żal i serdeczne z czasem niepokoje.
Z czasem noc dniowi, dzień zaś nocy ustępuje […]„.
Ewangelia wg św. Mateusza
„Błogosławieni ci, którzy mają ducha ubogich, albowiem do nich należy królestwo niebieskie. Błogosławieni ci, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni. Błogosławieni cierpliwi, albowiem oni otrzymają ziemię jako swoje dziedzictwo”.
Wisława Szymborska „Monolog dla Kasandry„
„To ja, Kasandra.
A to jest moje miasto pod popiołem.
A to jest moja laska i wstążki prorockie.
A to jest moja głowa pełna wątpliwości […]”.
Adam Asnyk „Szkoda!”
„Szkoda pereł, które leżą w mórz toni,
Szkoda uczuć, które młodość roztrwoni,
Szkoda marzeń, co się w ciemność rozproszą,
Szkoda ofiar, które nie są rozkoszą,
Szkoda pragnień, co nie mogą wybuchać,
Szkoda piosnek, których nie ma kto słuchać.
Szkoda męstwa, gdy nie przyjdzie do starcia […]”.
Jan Andrzej Morsztyn „Niestatek”
„Prędzej prawdę poeta powie i sen płonny,
Prędzej i aniołowi płacz nie będzie płonny,
Prędzej słońce na nocleg skryje się w jaskini,
W więzieniu będzie pokój, ludzie na pustyni,
Prędzej nam zginie rozum i ustaną słowa,
Niźli będzie stateczną która białogłowa”.
Jak rozpoznać anaforę w wierszach i innych dziełach literackich?
Należy pamiętać, że anafora znajduje się zawsze na początku zdania lub wypowiedzi. Jej powtórzenie może pojawić się w każdej strofie lub występować nieregularnie, poprzez pominięcie niektórych z nich. Zdając sobie sprawę z charakterystycznych cech tego środku stylistycznego, nikt nie powinien mieć problemu z odszukaniem go w danym dziele literackim.
Podsumowanie
Celem niniejszej pracy było wyjaśnienie: czym jest anafora, czemu anafora służy oraz wskazanie jej przykładów zastosowania w literaturze. Wiedza o jej znaczeniu i sposobach wykorzystania przydaje się uczniom na sprawdzianach i egzaminach oraz maturze z języka polskiego.
Podsumowując, anafora jest specyficznym rodzajem powtórzenia, które wpływa na sens samego słowa lub zwrotu poprzez zwiększenie jego ekspresywności. Powtarzane wyrażenia stają się bardziej wyraziste i znaczące. Środek stylistyczny pełni różnorodne funkcje, a jego skuteczność zależy od kontekstu, któremu ma służyć.
Może dodawać emocji, rytmu, spójności i estetycznego wymiaru do tekstu, co sprawia, że jest popularnym środkiem wyrazu w literaturze i retoryce. Aby zobaczyć zastosowanie tego środku stylistycznego w tekście, należy zwrócić uwagę na sprawdzenie powtarzanych słów lub zwrotów na początku poszczególnych segmentów wypowiedzi w danym języku.
Brak Komentarzy